آدمربایی از اصطلاحات و به معنای انتقال یک شخص بدون رضایت او از محلی به محل دیگر به وسیله ، یا فریفتن است. آدمربایی به معنای سلب آزادی تن است بنابراین ابتدا باید معنای تن را دانست که چنین بیان شده است: آزادی بدنی بر فرد به طوری که بتواند از هر نقطه کشور به نقطه دیگر آن مسافرت نموده یا نقل مکان دهد یا از کشور خود خارج شده و به آن مراجعت نماید و از توقیف بدون جهت محفوظ و مصون باشد نتیجه این آزادی لغو ، منع توقیف و بدون مجوز اشخاص است. پس آدمربایی به معنای سلب آزادی تن دیگری بدون رضایت او و با قصد نامشروع از راه جابجایی از محلی به محل دیگر میباشد.
آدمربایی جرمی است که از گذشتههای دور وجود داشته و قانونگذار اسلامی نیز در مورد آن سکوت نکرده و احکامی را در مورد بودن انسان بیان کرده است عدهای هم کوشیدهاند آن را تحت عناوین عام تعزیر است و قرار دهند. عنوان آدمربایی یکی از مصادیق خاص افساد فیالارض است.
در کتاب النهایه ص۱۰۲ میفرماید:
هر کسی انسان آزادی را برباید و بفروشد باید دستاش قطع شود زیرا چنین شخصی مفسد فیالارض است پس آدمربایی در تقسیمبندی جرایم از نظر فقهی جزء میباشد زیرا جرایم حدّی محصور بوده و آدمربایی جزء موارد احصاء شده نیست.بنابراین احکام عمومی جرم آدمربایی همان احکام عمومی بقیه جرایم است اطلاق ماده ۶۲۱ ق. م. ۱ اقتضاء میکند که شامل مجنیعلیه دیوانه و عاقل بشود و تفاوتی از این جهت نباشد اما در نوشتههای فقهی آمده چنانچه مجنیعلیه دیوانه باشد و ربوده شود بر او بار میشود.
عناصر جرم آدمربایی عبارت است از:
۱: موضوع جرم آدمربایی ساده: زنده که حداقل ۱۵ سال داشته باشد و در غیر این صورت ممکن است مشمول آدمربایی مشدد و یا دزدیدن طفل تازه متولد شده یا مخفیکردن اموات قرار گیرد.
۲: رفتار مجرمانه: انتقال جسم مجنیعلیه از محلی به محل دیگر با زور و تهدید و حیله به طوری که مجنیعلیه ارادهای از خود نداشته باشد.
۳: مرتکب و شکل ارتکاب: هر کسی میتواند باشد که به صورت مباشرت یا مداخله و غیرمستقیم قابل تحقق است که بحث مباشرت شرکت و معاونت پیش میآید.
۴: عدمرضایت مجنیعلیه شرط لازم است و بدون آن جرم محقق نمیشود.
۵: نتیجه مجرمانه: درست است در ماده ۶۲۱ ق. م. ۱. از نتیجه حرفی به میان نیامده ولی آدمربایی از جرایم مقید میباشد و نتیجه هم سلب آزادی از فرد ربوده شده میباشد.
۱: سوء نیت عام: مرتکب علاوه بر علم به موضوع جرم و وصف آن یعنی انسان زنده باید در انجام عمل عامل هم باشد و علم و آگاهی مرتکب به عدمرضایت بزه دیده شرط نیست این جرم مطلق است و نیازی به سوء نیت خاص ندارد و مفروض است پس ربودن انسان زنده که در حال خواب یا بیهوشی است مشمول این حکم میباشد.
۲: انگیزه مرتکب: علیالاصول مقنن انگیزه را به عنوان یکی از اجزاء تشکیلدهنده عنصر روانی جرایم بشمار نمیآورد و داشتن انگیزه شرافتمندانه در جرایم تعزیری و بازدارنده از جهات مخففه محسوب میشود با این وجود انگیزه یکی از اجزاء عنصر معنوی جرم آدمربایی به شمار میآید هر چند مقنن در ماده ۶۲۱
قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران.
واژه را بکار برده است ولی این واژه دلالت برانگیزه میکند و دلالت بر سوء نیت خاص ندارد و فرد آدم ربا باید عمد در ربودن فرد داشته باشد و با توجه به اینکه نتیجه جرم آدمربایی از عمل مرتکب منفک نیست بنابراین سوء نیت خاص در سوء نیت عام مرتکب مستتر است و کسی که قصد ربودن کسی را دارد در ضمن قصد سلب آزادی او را نیز دارد.
عنصر قانونی جرم ماده ۶۲۱ قانون مجازات اسلامی میباشد.
۱: سن مجنیعلیه کمتر از ۱۵ سال تمام باشد.
۲: ربودن با وسیله نقلیه باشد. وسیله نقلیه منصرف به وسیله نقلیه موتوری است اما اطلاق آن در اینجا شامل وسیله نقلیه غیرموتوری مانند دوچرخه هم میشود و علت مشدد بودن هم چون باعث تسهیل در ارتکاب جرم و باعث رعب و وحشت و امکان فرار مجنیعلیه هم کمتر میشود.
۳: رساندن آسیب جسمی به مجنیعلیه. اگرچه ظهور در آسیب جسمی دارد اما ظاهراً شامل آسیبهای روحی و روانی هم میشود.
۴: رساندن آسیب حیثیتی به مجنیعلیه. در صورتیکه بزه دیده مؤنث یا پسر بچه زیبا باشد مفروض گرفته میشود در غیر این صورت باید از طرف مجنیعلیه ثابت شود.
۱: از جرایم آنی به شمار میرود؛
۲: مقیّد به نتیجه میباشد؛
۳: از جرایم غیرقابل گذشت میباشد؛
۴: طبق بند ۲ ماده ۳۰ ق. م. ۱ مجازات این جرم غیرقابل تعلیق میباشد.
طبق ماده ۶۲۱ در جرم آدمربایی ساده مجازات آن حبس از ۵ الی ۱۵ سال و در صورتیکه سن مجنیعلیه کمتر از ۱۵ سال یا ربودن با وسیله نقلیه باشد یا به مجنیعلیه آسیب جسمی یا حیثیتی وارد شود مرتکب به حداکثر مجازات یعنی ۱۵ سال حبس محکوم خواهد شد و در صورت ارتکاب جرایم دیگر به مجازات آن جرم نیز محکوم میگردد.
۱: فاعل این جرم مقامات قضایی و ماموران ذیصلاح هستند اما آدمربایی توسط افراد عادی صورت میگیرد؛
۲: این جرم از طریق صدور دستور و قرار است ولی آن از طریق انجام فعل مادی ربودن؛
۳: دستور بازداشت ممکن است منتهی یا بازداشت نشود مثلاً متهم در دسترسی نباشد یا وثیقه بدهد ولی آدمربایی اینطوری نیست؛
۴: آدمربایی بصورت مخفیانه انجام میشود ولی بازداشت به صورت اداری و علنی.
و با کشاندن طعمههای بیگناه خود به بیابانهای اطراف تهران، آنها را مورد آزار و اذیت قرار دادند. راز جرایم این دو برادر تبهکار زمانی فاش شد که یکی از طعمههای آنها سراسیمه نزد پلیس رفت و از ماجرای تلخی که بر او گذشته بود پرده برداشت.
این زن 28 ساله به ماموران گفت: کنار خیابان منتظر تاکسی بودم که پراید سفید رنگی مقابلم توقف کرد. وقتی مقصدم را گفتم، راننده با اشاره سر از من خواست سوار ماشین شوم و بعد از آن شروع به حرکت کرد.
بعد از طی مسیری، وی به بهانه اینکه بنزین ماشینش تمام شده و قصد رفتن به پمپ بنزین دارد تغییر مسیر داد و وارد جادهای فرعی شد که به بیابان منتهی میشد.
من که به ماجرا مشکوک شده بودم از راننده خواستم توقف کند اما در همین هنگام مرد دیگری که در ماشین نشسته بود با چاقو شروع به تهدید من کرد و این در حالی بود که خودرو با سرعت به سمت بیابان در حرکت بود.
بعد از چند دقیقه، در حالی که به منطقه خلوتی رسیده بودیم، راننده و همدستش به زور مرا مورد آزار و اذیت قرار دادند و بعد از آنکه با چاقو مجروحم کردند، فرار کردند.
با شکایت این زن، ماجرا به قاضی روشن – بازپرس شعبه سوم دادسرای جنایی تهران – گزارش شد و به دستور وی تحقیقات پلیسی برای شناسایی و دستگیری مردان شیطان صفت آغاز شد.
کارآگاهان در نخستین اقدام به چهره نگاری از متهمان پرداختند و با بررسی عکسهای متهمان سابقهدار موفق شدند یکی از آنها را شناسایی کنند.
بررسیها نشان میداد این متهم 2 سال قبل در پی ربودن زن جوانی و آزار و اذیت وی بازداشت شده بود ولی بعد از گذشت مدتی با سپردن اجاره وثیقه از زندان آزاد شده و این بار با همدستی برادرش جرایم شیطانی خود را از سر گرفته است.
با به دست آمدن این اطلاعات، دستور بازداشت مرد جوان صادر شد و کارآگاهان جستوجو برای شناسایی مخفیگاه او را آغاز کردند. بعد از گذشت چند روز، ماموران با شناسایی این محل عملیات ضربتی برای دستگیری متهمان را آغاز کردند اما در این عملیات فقط یکی از 2برادر که در خانه حضور داشت دستگیر شد و متهم دیگر توانست از دست پلیس فرار کند.
اعتراف به جرم
مرد جوان بعد از انتقال به اداره آگاهی با اعتراف به ربودن زنان و دختران و اذیت و آزار آنها گفت: بعد از آنکه با سپردن وثیقه از زندان آزاد شدم وسوسه شیطانی بار دیگر به سراغم آمد و اینبار برادرم را هم بهعنوان همدست با خودم همراه کردم.