سموم سیستماتیک کشاورزی یکی از موثرترین و کاربردی‌ترین روش‌ها برای دفع و کاهش آفات در کشاورزی نوین محسوب می‌شوند که استفاده درست و اصولی از این سموم موجب افزایش کمی و کیفی محصولات کشاورزی میشود. قدمت مبارزه با آفات گیاهی به بیش از هزار سال قبل از میلاد مسیح باز می‌گردد، اما استفاده از این سموم پس از جنگ جهانی دوم به عنوان روشی برای پایان دادن به گرسنگی رواج یافت. در حال حاضر هر ساله حدود 3.2 میلیون تن سموم دفع آفات و حشره کش در کشاورزی استفاده شود. بسیاری از سموم کشاورزی جدید دارای ترکیباتی مونو آمونیوم فسفات، تری اتانول آمین، پارافین و… هستند تا علاوه بر دفع آفات، برخی منابع مورد نیاز خاک را فراهم سازند.
انواع سموم کشاورزی
سموم کشاورزی بر اساس تاثیر بر روی آفت هدف به دو دسته آفت‌کش تماسی و سیستماتیک دسته‌بندی می‌شوند.
آفت کش تماسی
این نوع از آفت کش‌ها با تماس مستقیم با افت باعث کنترل آن می‌شوند. در این حالت باید آفت با سطح کافی از آفت‌کش مورد نظر پوشیده شود.
آفت کش سیستماتیک
آفت‌کش سیستماتیک از طریق برگ و سایر قسمتهای گیاه مانند ریشه جذب شده و بعد در تمامی بخش‌های گیاه پخش میشود و با تغذیه برگها و یا قسمتهای گیاه باعث از بین رفتن آفت میشود. سموم آفت‌کش کشاورزی براساس ترکیب شیمیایی نیز طبقه‌بندی می‌شوند. سموم کشاورزی براساس نوع ترکیبات تشکیل‌دهنده به دو دسته آفت‌کش شیمیایی و آفت‌کش زیستی تقسیم می‌شوند.
این طبقه‌بندي بر اساس ساختار و یا خصوصیات مشابه ترکیبات شیمیایی تشکیل‌دهنده آفت‌كش مثل عامل مسمومیت، میزان ماندگاری و قابلیت تجزیه‌پذیری بدون تغییر صورت می‌گیرد. سموم کشاورزی قرار گرفته در یک گروه دستورالعمل مشابهی برای کمک‌های اولیه، پاکسازی و کاربرد ایمن دارند. برخی از این گروه‌ها شامل سموم ارگانو فسفات، کاربامات، ارگانو کلره، تریازین، پایروتروئید و فینوکسی است.
لیست سموم کشاورزی
سموم کشاورزی تنوع بسیارگسترده‌ای دارند در زیر به برخی از مهم‌ترین آن‌ها اشاره شده است:
- فن والریت
- گلایفوزیت
- پاراکوات
- پرمترین
- دلتا مترین
- کلروپیریفوس
- آمیتراز
- اکسی دایمتون متیل
- دیازینون
- اندوسولفان
- سایپرمترین
- فن پیروکسی میت
- آبامکتین
- فن پروپاترین
دسته‌بندی سموم کشاورزی
سموم کشاورزی یا آفت‌کش بر اساس فاکتور متعددی چون نوع آفت هدف، عملکرد آفت‌کش، نوع ماده شیمیایی و میزان سمیت دسته‌بندی می‌شوند. به‌عنوان مثال سموم کشاورزی بر اساس نوع آفت هدف به انواع حشره‌کش‌ها، علف کش ها، جونده کش ها، قارچ کش ها، کنه کش ها، جلبک کش ها، پرنده کش ها، باکتری کش ها، کرم کش ها، حلزون کش ها، نماتود کش ها، ماهی کش ها و تعدیل کننده‌های رشد دسته‌بندی می‌شوند. در برخی موارد آفت کش بر اساس نوع گیاه نیز طبقه‌بندی می‌شوند. برای مثال آفت کش درخت و آفت کش گل از این نمونه هستند. در زیر به برخی از سموم رایج اشاره شده است:
انواع سموم حشره‌کش
دیازینون، کویکس، سایپرمترین، ایکون، سولفاک، دلتامترین، فایکام، کنیدور، مالاتیون و گوزاتیون
انواع سموم کشاورزی علف کش
پاراکوات، گلایفوزیت و رانداپ
انواع سموم قارچ کش
بنومیل، کاپیتان و مانکوزب
لیست سموم کشاورزی رایج در ایران
سموم کشاورزی موجود بسته به نوع آفت و نوع محصول مورد استفاده قرار می‌گیرند. بنابراین ممکن است مصرف یک سم کشاورزی در منطقه‌ای رایج و در منطقه‌ای صفر باشد. با این حال طبق یک برآورد کلی بیشترین سموم کشاورزی مورد استفاده در کشور ما به سه نوع سم کشاورزی ادیفنفوس (برای میوه هسته دار مثل گلابی)، اکسی کلرورمس (برای سیب زمینی یا بعضا توت فرنگی، خرما و سبزیجات) و دینو کاپ (نام تجاری دیازینون) مربوط میشود. برخی دیگر از سموم کشاورزی رایج در ایران شامل:
- دلتامترین: نوعی حشره‌کش از گروه پایروترئیدها برای مبارزه با لارو پروانه‌ها، سوسک ها و مگس هاوسن، هاوزنجرک‌ها و تریپس
- پرمترین: پرمترین یک حشره‌کش غیر سیستماتیک با خاصیت دورکنندگی برای بسیاری از حشرات مثل لارو پروانه‌ها، حشرات خانگی، آفات مینوز
- دیازینون: یک سم حشره‌کش و کنه کش برای مبارزه با آفاتی مثل سوسک سیاه گندم، کرک ساقه خوار، سن گلابی، کرم سفید ریشه، شپشک‌های سفید، شته خونی و آگروتیس
- کلرپیریفیوس: نوعی حشره‌کش غیر سیستمیک با خاصیت نفوذ به لایه‌های واکسی بافت‌های گیاهی برای از بین بردن تمامی آفات روی گیاهان و داخل نسوخ گیاهی
- سایپرمترین: نوعی حشره‌کش غیرسیستمیک از گروه پایروتروئیدهای با خاصیت ابقایی بالا برای حذف بسیاری از آفات جونده و مکنده
- سم پاراکوات: نوعی علف‌کش با اثر تماسی برای مبارزه با علف‌های هرز باریک پهن برگ که به سرعت توسط قسمتهای سبز گیاه جذب شده و بسیاری از علف‌های هرز را از بین می‌برد.
- سم گلایفوزیت: یک علف‌کش سیستمیک برای مبارزه با علف‌های هرز پهن برگ و کشیده برگ یک ساله یا چند ساله که از طریق برگ و ساقه گیاه جذب شده و از طریق شیره به تمام قسمت های گیاه می‌رسد.
سموم کشاورزی جدید
در کشاورزی نوین از سموم دفع آفات و کودهای شیمیایی برای به حداکثر رساندن محصول از زمین‌های موجود به شدت استفاده می شود. بسیاری از کشورها در حال بررسی ممنوعیت علف‌کش‌های مضر و سرمایه‌گذاری بر روی تحقیق و توسعه جایگزین‌های سازگار با محیط‌زیست می‌باشند. از این‌رو، برای تغذیه جمعیت جهان بدون آسیب رساندن به محیط زیست، کار بر روی سموم کشاورزی جدید و استفاده از آفت‌کش‌های بیولوژیکی باید به میزان قابل توجهی در دستور کار قرار گیرد.
سموم کشاورزی خطرناک برای انسان
سمیت سموم کشاورزی بیشتر بر اساس دز کشنده صددرصد یا Ld50 محاسبه میشود یعنی میزان سمیتی که جذب پوستی و دهانی آن برای کشتن 50 درصد کل حیوانات تحت آزمایش نیاز است. بنابراین هر سم کشاورزی شیمیایی چنانچه در دوز صحیح و با رعایت جوانب ایمنی مصرف نشود می‌تواند برای انسان خطرناک باشد. سموم کشاورزی می‌توانند از طریق استنشاق، بلع یا از طریق پوست به بدن انسان وارد شوند.
خرید سموم کشاورزی خارجی
برای هر نوع محصول و هر آفت چندین سم وجود دارد. عدم آشنایی کشاورزان با سموم کشاورزی می‌توانند موجب خسارات جبران‌ناپذیری شود و تمامی محصولات کشاورزی را از بین ببرد. بنابراین خرید سموم کشاورزی خارجی و داخلی بایستی از مراکز معتبر محصولات کشاورزی و تحت مشاوره کارشناسان مجرب این حوزه صورت گیرد.
خرید آنلاین سموم کشاورزی مانند سپاهان سم بهترین روش برای صرفه‌جویی در وقت و هزینه است. چر که هم دارای تنوع بالایی هستند و شما بسته به نیاز خود می‌توانید بهترین انتخاب را داشته باشید، ضمن اینکه به راحتی می‌توانید قیمت های سموم را با هم مقایسه کنید و با توجه به بودجه خود تصمیم بگیرید.
بازار سم و کود
استفاده از سم و کود در کشاورزی نوین اجتناب‌ناپذیر است و این لزوم مصرف موجب فعالیت شرکت‌های بسیار در کار تولید و تأمین کود، سم و سایر خدمات کشاورزی گردیده است. این شرکت ها در بسیاری از نقاط کشور فعالیت می‌کنند و تولیدات خود را از طریق نمایندگی‌های معتبر به کشاورزان عرضه می‌کنند. شرکت‌های توسعه هزاره سوم، امینسان، سمیران، گل سم گرگان، اکسیر کشاورزی و کیمیا اکسیر شرق از آن جمله‌اند.
قیمت سموم کشاورزی
قیمت سموم کشاورزی بر اساس نوع، شکل و همچنین شرکت سازنده آن متغیر است. تولید و عرضه سم کشاورزی در ایران تنوع بسیار بالایی دارد و هر شرکت فرمولاسیون و درصد غلظت خاصی برای تولیدات خود دارد که عاملی اثرگذار در قیمت سموم کشاورزی است. همچنین مواد تولید داخلی و تولید خارجی نیز یک عامل موثر دیگر در تعیین قیمت سموم کشاورزی است. برای مشاوره و اطلاع دقیق از قیمت سم آفت کش می‌توانید با کارشناسان ما تماس حاصل بفرمایید.
