خلاصه کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها

خلاصه کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها ( مترجم جمشید فهیمی فر )
کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها با ترجمه دکتر جمشید فهیمی فر، به بررسی عمیق و تحلیلی دلایل بنیادین و عوامل پویای شکل دهنده جریان های تجاری جهانی می پردازد. این اثر مهم از سازمان تجارت جهانی (WTO) با تمرکز بر تئوری های نوین و سنتی، به خواننده درکی جامع از پیچیدگی های اقتصاد بین الملل ارائه می دهد.
تجارت بین الملل، همواره از اساسی ترین ستون های روابط اقتصادی و سیاسی میان ملت ها بوده است. درک چرایی و چگونگی مبادله کالاها و خدمات میان کشورها، برای سیاست گذاران، فعالان اقتصادی و پژوهشگران حیاتی است. این کتاب، که ریشه در گزارش های معتبر سازمان تجارت جهانی دارد، تلاش می کند به دو پرسش کلیدی پاسخ دهد: «کشورها چه کالاهایی را تجارت می کنند؟» و «چرا این تجارت صورت می گیرد؟». با گذار از تئوری های کلاسیک به رویکردهای مدرن، این اثر به نقد و بررسی چالش های موجود در تبیین الگوهای تجارت معاصر می پردازد و راهکارهای تحلیلی نوین را معرفی می کند.
آشنایی با کتاب: از World Trade Report تا ترجمه فارسی
کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها در اصل بر اساس گزارش تجارت جهانی سال ۲۰۰۸ سازمان تجارت جهانی (World Trade Report 2008) تدوین شده است. این گزارش ها، که توسط کارشناسان برجسته اقتصاد بین الملل در WTO تهیه می شوند، هر ساله به تحلیل ابعاد مختلف تجارت جهانی، چالش ها، فرصت ها و تئوری های مرتبط می پردازند. اهمیت این کتاب از آن روست که به عنوان یک مرجع رسمی و تحلیلی، دیدگاهی کلان نگر و مستند درباره مبانی تجارت جهانی ارائه می دهد.
اهمیت ترجمه جمشید فهیمی فر در این زمینه بسیار چشمگیر است. دکتر جمشید فهیمی فر، با تخصص و تجربه خود در حوزه اقتصاد و تجارت بین الملل، این اثر پیچیده و تخصصی را به گونه ای روان و دقیق به فارسی برگردانده اند که مفاهیم دشوار اقتصادی برای طیف وسیعی از مخاطبان فارسی زبان، از دانشجویان تا پژوهشگران و فعالان اقتصادی، قابل فهم و دسترس باشد. ناشر این کتاب، «شرکت چاپ و نشر بازرگانی»، نیز با انتشار این ترجمه ارزشمند، گام مهمی در غنی سازی منابع فارسی در حوزه اقتصاد بین الملل برداشته است. سال انتشار ترجمه فارسی (۱۳۸۹) نیز نشان دهنده به روز بودن نسبی مفاهیم مطرح شده در زمان انتشار است، هرچند تئوری های بنیادین آن همچنان کاربرد خود را حفظ کرده اند.
هدف اصلی کتاب، بررسی ارتباط بین تئوری های اقتصادی تجارت بین الملل و محیط های تجاری پیچیده دنیای امروز است. این اثر فراتر از تکرار مفاهیم سنتی، به نقد و ارزیابی آن ها در بستر واقعیت های اقتصادی قرن ۲۱ می پردازد و به دنبال آن است که نشان دهد چگونه تئوری های جدیدتر، قادر به توضیح پدیده هایی هستند که مدل های کلاسیک از تبیین آن ها باز می ماندند. این رویکرد تحلیلی، کتاب را به منبعی قابل اتکا برای درک عمیق تر علل و عوامل تجارت جهانی تبدیل می کند.
خلاصه فصل به فصل: ساختار و محتوای اصلی کتاب
کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها با ساختاری منطقی، تئوری های تجارت را از گذشته تا کنون مورد بررسی قرار می دهد و در هر فصل، بر بخشی از این تئوری ها و منافع حاصل از آن ها تمرکز می کند. این تقسیم بندی به خواننده کمک می کند تا سیر تکامل فکری در حوزه اقتصاد تجارت بین الملل را به خوبی درک کند.
۱. رویکرد سنتی: منافع حاصل از تخصص یافتن
فصل اول کتاب به بررسی رویکرد سنتی در تئوری تجارت، به ویژه مدل ریکاردویی (Ricardian Model) و مفهوم محوری آن، یعنی مزیت نسبی (Comparative Advantage) می پردازد. این مدل کلاسیک که توسط دیوید ریکاردو در اوایل قرن نوزدهم مطرح شد، فرض می کند کشورها در تولید کالاهایی تخصص یابند که هزینه فرصت تولید آن ها نسبت به سایر کشورها کمتر است. بر این اساس، تجارت بین الملل منجر به افزایش رفاه جهانی می شود، چرا که هر کشور به طور کارآمدتری تولید می کند و سپس کالاها را مبادله می کند.
با این حال، کتاب به فروض مدل های سنتی و محدودیت های آن ها نیز اشاره می کند. مدل ریکاردویی بر فروضی همچون هزینه های ثابت تولید، وجود تنها یک عامل تولید (کار)، عدم وجود هزینه های حمل و نقل و جابجایی آزادانه عوامل تولید درون کشورها استوار است. این فروض، در دنیای واقعی به ندرت به طور کامل برقرار هستند. به عنوان مثال، فرض هزینه های نهایی ثابت در تولید (عدم تغییر هزینه نهایی با افزایش سطح تولید)، منجر به تخصصی شدن کامل کشورها در تولید یک کالا می شود که ممکن است در واقعیت کمتر دیده شود.
این فصل همچنین به چالش های تئوری های سنتی در توضیح الگوهای تجارت نوین می پردازد. بسیاری از تجارت های امروز (به ویژه تجارت درون صنعتی میان کشورهای توسعه یافته) با تئوری مزیت نسبی خالص قابل توضیح نیستند. این موضوع، نیاز به تئوری های جدیدتر را پررنگ می سازد که بتوانند پدیده هایی مانند تجارت کالاهای مشابه، نقش برندها و تفاوت های بهره وری در سطح بنگاه را تبیین کنند.
مدل ریکاردویی، هرچند ساده و با فروض قوی، پایه های درک منافع تخصص یافتن را بنا نهاد، اما در تبیین پیچیدگی های تجارت معاصر، از جمله تجارت درون صنعتی و نقش بنگاه ها، محدودیت هایی دارد.
۲. نظریه «جدید» تجارت: منافع حاصل از صرفه جویی در مقیاس، تنوع محصول و افزایش رقابت
فصل دوم به معرفی نظریه های نوین تجارت (New Trade Theory) می پردازد که در اواخر دهه ۱۹۷۰ و اوایل دهه ۱۹۸۰ ظهور کردند و تلاش نمودند تا نارسایی های مدل های سنتی را برطرف سازند. این نظریه ها، بر مفاهیمی مانند صرفه جویی در مقیاس (Economies of Scale) و بازده فزاینده تمرکز دارند. برخلاف مدل های سنتی که فرض می کردند بازدهی ثابت یا کاهنده است، نظریه های جدید نشان می دهند که با افزایش حجم تولید، هزینه های متوسط کاهش می یابد. این موضوع، انگیزه بزرگی برای شرکت ها ایجاد می کند تا تولید خود را گسترش داده و به بازارهای بزرگ تر (بین المللی) دست یابند.
یکی از مهم ترین دستاوردهای نظریه جدید تجارت، توضیح تجارت درون صنعتی (Intra-Industry Trade) است؛ یعنی مبادله کالاهای مشابه بین کشورها (مثلاً آلمان ماشین می فروشد به ژاپن و ژاپن ماشین می فروشد به آلمان). این نوع تجارت، ناشی از علاقه مصرف کنندگان به تنوع محصول (Product Variety) است. وقتی کشوری تخصص پیدا می کند در تولید انواع خاصی از یک کالا، می تواند آن را صادر کند و در عوض، انواع دیگر همان کالا را از کشورهای دیگر وارد کند. این امر نه تنها به مصرف کنندگان حق انتخاب بیشتری می دهد، بلکه افزایش رقابت ناشی از ورود شرکت های خارجی، به کاهش قیمت ها و بهبود کیفیت نیز منجر می شود.
نظریه های جدید تجارت نشان دادند که حتی در غیاب تفاوت های اولیه در منابع یا تکنولوژی بین کشورها، تجارت می تواند به دلیل صرفه جویی در مقیاس و ترجیحات مصرف کنندگان برای تنوع، همچنان سودمند باشد. این بخش به تفصیل به تشریح چگونگی ایجاد منافع برای مصرف کنندگان و تولیدکنندگان از این طریق می پردازد.
۳. پیشرفت های اخیر: منافع حاصل از بهره وری و تفاوت های بنگاهی
فصل سوم، بر پیشرفت های اخیر در تئوری تجارت، به ویژه در دهه ۲۰۰۰، متمرکز است که به نقش بنگاه ها و تفاوت های بهره وری در میان آن ها توجه بیشتری نشان می دهند. تا پیش از این، تئوری های تجارت، صنعت را به مثابه یک واحد یکپارچه در نظر می گرفتند و فرض بر این بود که تمامی بنگاه ها در یک صنعت مشخص، یکسان عمل می کنند. اما داده های تجربی نشان دادند که تفاوت های قابل ملاحظه ای میان بنگاه ها وجود دارد و این تفاوت ها نتایج کلی تجارت را تحت تأثیر قرار می دهند.
این فصل به این پرسش پاسخ می دهد که چرا همه بنگاه ها صادرکننده نیستند؟ تحقیقات نشان می دهد که بنگاه های صادرکننده عموماً ویژگی های متفاوتی نسبت به بنگاه های غیرصادرکننده دارند. آن ها معمولاً بزرگ تر و بهره ورتر هستند، دستمزدهای بالاتری پرداخت می کنند، سرمایه و نیروی کار ماهر بیشتری دارند. این ویژگی ها به آن ها کمک می کند تا از پس هزینه های ثابت ورود به بازارهای خارجی (مانند هزینه های تحقیق و بازاریابی، قوانین گمرکی و حمل و نقل) برآیند.
کتاب همچنین به تأثیر آزادسازی تجاری بر بهره وری صنعت می پردازد. وقتی مرزهای تجاری باز می شوند، بنگاه های کمتر بهره ور که قادر به رقابت با شرکت های خارجی نیستند، از بازار حذف می شوند یا مجبور به بهبود کارایی خود می شوند. این فرآیند، منجر به باز تخصیص منابع از بنگاه های ناکارآمد به بنگاه های کارآمدتر می شود و در نهایت، میانگین بهره وری در کل صنعت افزایش می یابد. این بینش ها، چگونگی تأثیر این تفاوت ها بر الگوهای تجارت بین الملل را روشن می سازند و نشان می دهند که چگونه سیاست های تجاری می توانند بر ساختار صنعتی و بهره وری ملی تأثیرگذار باشند.
۴. منافع پویا و بلندمدت تجارت
فصل چهارم به منافع پویا و بلندمدت تجارت می پردازد که فراتر از منافع استاتیک و فوری مبادلات هستند. در حالی که تئوری های سنتی بیشتر بر تخصیص بهینه منابع در یک نقطه زمانی خاص (منافع ایستا) تمرکز داشتند، این فصل نشان می دهد که تجارت، اثرات عمیق تری بر رشد اقتصادی بلندمدت کشورها دارد. تجارت بین الملل می تواند به عنوان یک موتور محرک برای رشد اقتصادی و توسعه پایدار عمل کند.
این منافع پویا شامل مواردی چون:
- تقویت رشد اقتصادی بلندمدت و توسعه: تجارت دسترسی به بازارهای بزرگ تر را فراهم می کند، که خود انگیزه ای برای سرمایه گذاری بیشتر و افزایش تولید است.
- اثرات نوآوری: رقابت ناشی از تجارت بین الملل، شرکت ها را به نوآوری و توسعه محصولات و فرآیندهای جدید سوق می دهد تا مزیت رقابتی خود را حفظ کنند.
- انتقال دانش و تکنولوژی: تجارت، کانالی برای انتقال ایده ها، تکنولوژی ها و دانش مدیریتی بین کشورهاست. این انتقال می تواند از طریق سرمایه گذاری مستقیم خارجی، خرید و فروش کالاها و خدمات حاوی تکنولوژی، یا همکاری های بین المللی صورت گیرد.
- تخصصی شدن و یادگیری از طریق عمل: با تخصص یافتن در تولید کالاهای خاص، کشورها می توانند در آن حوزه ها مهارت و دانش بیشتری کسب کنند که به مرور زمان منجر به بهبود بهره وری و نوآوری می شود.
این فصل بر این نکته تأکید می کند که سیاست گذاران نباید تنها به منافع کوتاه مدت تجارت توجه کنند، بلکه باید به پتانسیل بلندمدت آن در تحول ساختار اقتصادی و افزایش قابلیت های تولیدی یک کشور نیز نگاهی جامع داشته باشند.
۵. نتایج و پیامدهای سیاستی: جمع بندی
فصل پایانی کتاب به جمع بندی کلی یافته ها در مورد علل و عوامل تجارت می پردازد. این فصل تمامی تئوری ها و رویکردهای مورد بحث را در کنار هم قرار می دهد تا تصویری جامع از پیچیدگی های تجارت بین الملل ارائه دهد. نکته محوری این است که هیچ یک از تئوری های تجارت به تنهایی نمی توانند تمامی جنبه های تجارت جهانی را توضیح دهند. درک کامل، مستلزم رویکرد یکپارچه و استفاده ترکیبی از تئوری های سنتی، جدید و پیشرفته است.
کتاب همچنین به پیامدهای کاربردی این تئوری ها برای سیاست گذاری های تجاری و اقتصادی کشورها اشاره می کند. برای مثال، درک نقش صرفه جویی در مقیاس، سیاست گذاران را به سمت حمایت از صنایع با بازارهای بزرگ و قابلیت صادرات سوق می دهد. همچنین، آگاهی از تفاوت های بهره وری در سطح بنگاه ها، اهمیت سیاست هایی را پررنگ می کند که به ارتقاء بهره وری بنگاه ها و تسهیل ورود آن ها به بازارهای جهانی کمک می کنند.
به طور کلی، این فصل تأکید می کند که سیاست گذاری تجاری مؤثر باید:
- تئوری های مختلف را در نظر بگیرد و از آن ها برای تحلیل وضعیت خاص خود استفاده کند.
- منافع ایستا و پویا را به طور همزمان مد نظر قرار دهد.
- توجه ویژه ای به ویژگی های بنگاه ها و صنایع در داخل کشور داشته باشد.
- بر بستر داده های تجربی و شواهد واقعی تصمیم گیری کند.
نتیجه گیری این بخش نشان می دهد که تجارت نه تنها به دلیل تفاوت در مزیت نسبی، بلکه به دلیل صرفه جویی در مقیاس، علاقه به تنوع محصول و تفاوت در بهره وری بنگاه ها اتفاق می افتد و مجموع این عوامل، به افزایش رفاه و رشد اقتصادی کمک شایانی می کند.
درس های کلیدی و بینش های اصلی کتاب (Key Takeaways)
کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها بینش های عمیقی را در مورد ماهیت پویای اقتصاد جهانی ارائه می دهد. مهم ترین درس هایی که از این اثر می توان گرفت، شامل موارد زیر است:
- چرا تجارت بین کشورها فراتر از مزیت نسبی است؟ در حالی که مزیت نسبی یک مفهوم بنیادی است، این کتاب به روشنی نشان می دهد که بسیاری از الگوهای تجاری امروز، از جمله حجم قابل توجهی از تجارت درون صنعتی، با صرفاً مزیت نسبی قابل توضیح نیستند. عواملی مانند صرفه جویی در مقیاس، تنوع طلبی مصرف کنندگان و ویژگی های خاص بنگاه ها، نقش حیاتی تری در شکل دهی تجارت مدرن ایفا می کنند.
- اهمیت درک تفاوت های درون صنعتی و نقش بنگاه ها: یکی از مهم ترین پیشرفت ها در تئوری تجارت، توجه به این واقعیت است که بنگاه ها در یک صنعت، یکسان نیستند. تفاوت در بهره وری، اندازه و قابلیت های بنگاه ها، به طور مستقیم بر تصمیمات صادراتی و وارداتی آن ها تأثیر می گذارد و به نوبه خود، الگوهای تجارت ملی را شکل می دهد. این رویکرد، درک ما را از اثرات آزادسازی تجاری بر ساختار صنعتی و بهره وری کلی بهبود می بخشد.
- تجارت به عنوان موتور رشد اقتصادی: فراتر از منافع ایستا، تجارت بین الملل نقش مهمی در تقویت رشد اقتصادی بلندمدت، نوآوری، انتقال دانش و تکنولوژی ایفا می کند. این منافع پویا، تجارت را به ابزاری قدرتمند برای توسعه و بهبود استانداردهای زندگی تبدیل می سازد.
- رویکرد تحلیلی و نقادانه به تئوری های موجود: کتاب به خواننده می آموزد که هیچ تئوری واحدی به تنهایی قادر به تبیین کامل پدیده های پیچیده تجارت نیست. یک درک جامع، مستلزم تحلیل نقادانه و ترکیب بینش های حاصل از مدل های مختلف است. این رویکرد، به سیاست گذاران امکان می دهد تا استراتژی های تجاری منعطف تر و مؤثرتری را طراحی کنند.
در مجموع، این کتاب ابزارهای تحلیلی لازم را برای درک علل زیربنایی تجارت جهانی و پیامدهای آن بر اقتصاد کشورها، هم در سطح کلان و هم در سطح بنگاه، فراهم می کند.
این خلاصه برای چه کسانی بیشترین ارزش را دارد؟
هدف از ارائه این خلاصه جامع از کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها، پاسخگویی به نیازهای طیف وسیعی از مخاطبان است که زمان کافی برای مطالعه کامل کتاب مرجع را ندارند، اما به درک عمیق و کاربردی از مفاهیم آن نیاز دارند. این خلاصه به گونه ای طراحی شده است که به عنوان جایگزینی ارزشمند برای مطالعه سریع کتاب، نیاز کاربر به خلاصه را به بهترین نحو برطرف کند:
- دانشجویان رشته های اقتصاد، تجارت بین الملل و مدیریت بازرگانی: این خلاصه برای دانشجویانی که در حال آماده شدن برای امتحانات، پروژه های تحقیقاتی یا نوشتن پایان نامه هستند، بسیار مفید است. آن ها می توانند در کمترین زمان ممکن، به مفاهیم کلیدی، تئوری های اصلی و نتایج مهم کتاب دست یابند و از آن به عنوان یک منبع سریع و قابل اتکا برای مرور مباحث استفاده کنند.
- پژوهشگران و اساتید دانشگاهی: برای محققین و اساتید که به دنبال مرور سریع سرفصل های مهم کتاب، یافتن خلاصه ای برای معرفی به دانشجویان یا ارجاع دادن به بخش های خاص هستند، این مقاله می تواند بسیار کارآمد باشد. این خلاصه، زمان ارزشمند آن ها را صرفه جویی کرده و دسترسی سریع به اطلاعات مرکزی کتاب را فراهم می آورد.
- افراد علاقه مند به مباحث اقتصاد کلان و تجارت جهانی: کسانی که می خواهند دانش عمومی خود را در این حوزه ها افزایش دهند و به دنبال منابع معتبر و در عین حال خلاصه شده هستند، می توانند از این مقاله بهره مند شوند. این خلاصه، پیچیدگی های موضوع را با زبانی قابل فهم ارائه می دهد.
- مدیران و فعالان اقتصادی (به ویژه در حوزه واردات و صادرات): برای تصمیم گیرندگان در بخش خصوصی که به دنبال درک بهتر محیط تجاری بین الملل، دلایل تغییر الگوهای تجاری و تأثیر سیاست ها بر کسب وکار خود هستند، این خلاصه بینش های کاربردی ارائه می دهد. این اطلاعات می تواند در تصمیم گیری های استراتژیک در زمینه واردات و صادرات مؤثر باشد.
در نهایت، این خلاصه به شما امکان می دهد تا بدون نیاز به خرید و مطالعه تمام صفحات کتاب، به جوهره اصلی آن دسترسی پیدا کنید و زمان خود را به بهترین شکل مدیریت کنید، در حالی که همچنان به درکی عمیق و کامل از محتوای مرجع دست می یابید.
نقش ترجمه جمشید فهیمی فر در دسترس پذیری این اثر
نقش ترجمه در انتقال مفاهیم علمی و تخصصی، به ویژه در حوزه هایی مانند اقتصاد بین الملل که دارای اصطلاحات و چارچوب های نظری خاصی هستند، بسیار حیاتی است. در مورد کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها، ترجمه روان و دقیق جمشید فهیمی فر فراتر از یک انتقال صرف کلمات، به یک بازآفرینی فرهنگی و مفهومی تبدیل شده است.
دکتر فهیمی فر با تسلط خود بر زبان مبدأ (انگلیسی) و زبان مقصد (فارسی) و همچنین آشنایی عمیق با مباحث اقتصاد، توانسته اند مفاهیم پیچیده و بعضاً انتزاعی تئوری های تجارت بین الملل را به گونه ای شیوا و قابل فهم برای مخاطب فارسی زبان ارائه دهند. این دقت در ترجمه، از چند جنبه حائز اهمیت است:
- حفظ اعتبار علمی: ترجمه دقیق، اصطلاحات تخصصی را به درستی معادل سازی می کند و از سوءتفاهم های مفهومی جلوگیری می نماید. این امر به حفظ اعتبار علمی اثر اصلی کمک شایانی می کند.
- افزایش دسترس پذیری: بدون ترجمه ای با کیفیت، این کتاب ارزشمند تنها در دسترس تعداد محدودی از متخصصین مسلط به زبان اصلی قرار می گرفت. ترجمه فهیمی فر، آن را در اختیار هزاران دانشجو، پژوهشگر و علاقه مند فارسی زبان قرار داده است.
- روانی و خوانایی: متون تخصصی می توانند خشک و دشوار باشند. اما ترجمه فهیمی فر با رعایت اصول نگارش صحیح فارسی و انتخاب واژگان مناسب، خوانایی متن را افزایش داده و مطالعه آن را برای مخاطب لذت بخش تر ساخته است. این ویژگی به ویژه برای دانشجویان که نیازمند درک سریع و عمیق مطالب هستند، بسیار باارزش است.
- ایجاد پایه برای پژوهش های آتی: یک ترجمه قوی، به عنوان یک مرجع معتبر، می تواند بستری برای تولید دانش بیشتر و انجام پژوهش های آتی در حوزه اقتصاد بین الملل در داخل کشور باشد.
به این ترتیب، می توان گفت که نقش ترجمه دکتر جمشید فهیمی فر، در واقع پل ارتباطی محکمی میان دانش جهانی و جامعه علمی و دانشگاهی فارسی زبان در حوزه تجارت بین الملل ایجاد کرده است.
نتیجه گیری: نگاهی به آینده تجارت بین الملل
کتاب علل و عوامل تجارت مابین کشورها با ترجمه دکتر جمشید فهیمی فر، اثری مرجع است که خواننده را در سفر به دنیای پیچیده و پویای تجارت جهانی همراهی می کند. این اثر، با گذار از تئوری های کلاسیک تا مدرن، به ما نشان می دهد که دلایل تجارت فراتر از تفاوت های ساده در مزیت نسبی است و شامل عوامل متعدد و تعاملی همچون صرفه جویی در مقیاس، تنوع طلبی مصرف کننده، و به ویژه تفاوت در بهره وری و ویژگی های بنگاه ها می شود.
درک این علل و عوامل، برای طراحی سیاست های تجاری مؤثر و دستیابی به رشد اقتصادی پایدار در سطح ملی و بین المللی ضروری است. تجارت بین الملل نه تنها منافع ایستا، بلکه مزایای پویایی نظیر نوآوری، انتقال تکنولوژی و ارتقاء بهره وری را به همراه دارد که همگی به توسعه بلندمدت کشورها کمک می کنند. این کتاب با تحلیل های مستند و جامع، به سیاست گذاران، پژوهشگران و فعالان اقتصادی ابزارهای لازم را برای تحلیل و تصمیم گیری در یک محیط تجاری همواره در حال تحول می دهد.
با توجه به چالش های جهانی امروز نظیر تحولات تکنولوژیک، تغییرات اقلیمی، و بحران های ژئوپلیتیک، اهمیت مطالعه عوامل مؤثر بر تجارت بیش از پیش آشکار می شود. آینده تجارت بین الملل نیازمند درکی عمیق از پویایی های آن است؛ درکی که این کتاب به خوبی پایه های آن را بنا می نهد. امید است این خلاصه، گامی هرچند کوچک، در جهت تشویق به تفکر بیشتر در مورد پویایی های اقتصاد جهانی و نقش محوری تجارت در آن باشد.