قانون مالیات سکه مهریه

در حال حاضر، مهریه در نظام حقوقی و مالیاتی ایران، بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، به طور کامل از پرداخت هرگونه مالیات معاف است. با این حال، طرحی با عنوان «قانون مالیات سکه مهریه» یا «طرح اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» در مجلس شورای اسلامی در دست بررسی قرار دارد که در صورت تصویب، تغییرات قابل توجهی در این خصوص ایجاد خواهد کرد و مهریه های با تعداد سکه مشخص را مشمول مالیات پلکانی خواهد نمود.

مهریه به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زنان در قانون مدنی ایران، همواره کانون توجه بوده است. تعیین مهریه های سنگین که گاه از توان مالی زوج خارج است، چالش های متعددی را در زندگی زناشویی و نظام قضایی کشور ایجاد کرده است. پرونده های فراوان مرتبط با مهریه، فشار زیادی بر دادگاه های خانواده وارد می کند و پیامدهای اجتماعی و اقتصادی قابل تأملی دارد. طرح «مالیات بر مهریه» به عنوان یک راهکار پیشنهادی، با هدف مدیریت این چالش ها و ایجاد توازن منطقی تر در تعیین مهریه، مطرح شده است. لازم به ذکر است که این طرح تا به امروز (تاریخ آخرین به روزرسانی اطلاعات) هنوز به مرحله تصویب نهایی نرسیده و اجرایی نشده است. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و تخصصی، به بررسی تمامی ابهامات پیرامون این طرح پیشنهادی، وضعیت حقوقی فعلی، نحوه محاسبه احتمالی مالیات، مسئولیت پرداخت و زمان آن می پردازد تا مخاطبان بتوانند با آگاهی کامل تری در مورد این موضوع مهم تصمیم گیری نمایند و از تحولات قانونی مطلع باشند.

وضعیت حقوقی فعلی: معافیت مهریه از مالیات بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم

برای درک دقیق ابعاد «قانون مالیات سکه مهریه»، ابتدا باید به وضعیت حقوقی کنونی آن پرداخت. بر اساس قوانین جاری کشور، مهریه، اعم از آنکه به صورت سکه، وجه نقد، اموال منقول یا غیرمنقول تعیین شده باشد، از پرداخت هرگونه مالیات معاف است. این معافیت به صراحت در ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم جمهوری اسلامی ایران قید شده است. مطابق این ماده: جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول از پرداخت مالیات معاف است. این حکم، مبنای قانونی روشنی برای عدم تعلق مالیات به اصل مهریه محسوب می شود.

معافیت مذکور، به ماهیت مهریه به عنوان یک حق مالی مستقل و ناشی از عقد نکاح بازمی گردد که به مجرد انعقاد عقد، زن مالک آن می شود. بنابراین، نفس تعلق مهریه و تملک آن توسط زوجه، مشمول مالیات بر درآمد یا هر نوع مالیات دیگری نمی گردد. این مسئله شامل مهریه هایی می شود که قبل از اجرایی شدن هرگونه قانون جدید احتمالی، تعیین شده و به ثبت رسیده اند.

نکته ای که در اینجا حائز اهمیت است، تفکیک میان «مالیات بر خود مهریه» و «مالیات بر نقل و انتقال اموالی که به عنوان مهریه دریافت شده اند» می باشد. همانطور که بیان شد، خود مهریه مشمول مالیات نیست. با این حال، اگر زوجه پس از دریافت مهریه، اقدام به نقل و انتقال آن اموال (مانند فروش سکه های مهریه، یا فروش ملک و خودرویی که به عنوان مهریه به او تعلق گرفته) نماید، این معاملات بعدی مشمول قوانین عمومی مالیاتی مربوط به آن دسته از اموال خواهند شد. برای مثال، فروش تعداد زیادی سکه توسط زوجه می تواند مشمول مالیات بر عایدی سرمایه سکه (در صورت وجود و تصویب) یا مالیات بر درآمد حاصل از خرید و فروش سکه گردد، یا فروش ملکی که به عنوان مهریه دریافت شده، می تواند مشمول مالیات نقل و انتقال املاک (نه در هنگام دریافت مهریه، بلکه در هنگام فروش بعدی آن) شود. بنابراین، معافیت مالیاتی، صرفاً ناظر بر فرآیند دریافت و تملک مهریه است و نه بر معاملات ثانویه و عایدی های حاصل از آن.

حتی در صورتی که مهریه به صورت اموال غیرمنقول (مانند ملک یا خودرو) تعیین شود، انتقال مالکیت این اموال از زوج به زوجه در قالب مهریه، نیز مطابق ماده ۱۴۴ از پرداخت مالیات نقل و انتقال معاف است. این وضعیت، نشان دهنده رویکرد حمایتی قانون گذار نسبت به حقوق مالی زنان در چارچوب مهریه بوده است. اما این رویکرد، در سالیان اخیر و با افزایش تورم و قیمت ها، به ویژه قیمت سکه، با چالش های جدیدی مواجه شده که به طرح پیشنهادی «قانون مالیات سکه مهریه» منجر گشته است.

بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، جهیزیه منقول و مهریه، اعم از منقول و غیرمنقول، به طور کامل از پرداخت مالیات معاف است. این معافیت تنها شامل اصل مهریه و انتقال آن در هنگام عقد می شود و معاملات بعدی بر روی اموال حاصل از مهریه، تابع قوانین مالیاتی عادی خواهند بود.

طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه: بررسی جزئیات، اهداف و روند قانون گذاری

با توجه به مسائل و چالش های ناشی از تعیین مهریه های سنگین و افزایش پرونده های قضایی مربوط به آن، طرحی با عنوان «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» در مجلس شورای اسلامی مطرح شده است. این طرح که در افکار عمومی غالباً با نام «قانون جدید مالیات مهریه» یا «مالیات سکه مهریه» شناخته می شود، به دنبال ایجاد تغییراتی اساسی در رویکرد قانونی نسبت به مهریه، به ویژه مهریه های با تعداد بالای سکه است. هدف اصلی این بخش، تشریح دقیق جزئیات، اهداف و وضعیت کنونی این طرح در فرآیند قانون گذاری است.

اهداف طرح مالیات بر مهریه

از مهم ترین اهدافی که برای مطرح شدن این طرح از سوی پیشنهاددهندگان آن ذکر شده است، می توان به موارد زیر اشاره کرد:

1. کاهش مهریه های غیرمنطقی و سنگین: اصلی ترین هدف، جلوگیری از تعیین مهریه های بسیار بالا است که غالباً زوجین را در آینده با مشکلات جدی مالی مواجه می کند و به نوعی به اهرمی برای فشار در زندگی مشترک یا هنگام جدایی تبدیل می شود. با وضع مالیات پلکانی بر مهریه های سنگین، انگیزه زوجین برای توافق بر سر مهریه های متعارف تر افزایش می یابد.
2. کاهش حجم پرونده های قضایی: مهریه یکی از علل اصلی تشکیل پرونده های پرشمار در دادگاه های خانواده است. طولانی شدن فرآیندهای دادرسی و افزایش تعداد زندانیان مهریه، بار سنگینی بر دوش سیستم قضایی کشور وارد کرده است. این طرح با کاهش مهریه های سنگین و احتمالا تسهیل برخی از فرآیندهای وصول، به دنبال کاهش این حجم از پرونده هاست.
3. تسهیل فرآیند مطالبه مهریه برای زنان: برخی از مفاد طرح پیشنهادی، به منظور کوتاه تر کردن مسیر مطالبه مهریه برای زنان طراحی شده است. به عنوان مثال، امکان مراجعه مستقیم به اجرای احکام دادگستری برای وصول مهریه، بدون نیاز به طی کردن مراحل طولانی دادگاه های بدوی و تجدیدنظر، می تواند سرعت دسترسی زنان به حق قانونی خود را افزایش دهد.
4. ایجاد توازن و عدالت: با تقسیم مسئولیت پرداخت مالیات بین زوجین، تلاش بر این است که نوعی توازن در بار مالی مهریه ایجاد شود و از تمرکز فشار بر یک طرف جلوگیری گردد. این امر می تواند به مسئولیت پذیری بیشتر طرفین در تعیین میزان مهریه منجر شود.

وضعیت قانون گذاری و آخرین تحولات طرح مالیات مهریه

طرح «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» که شامل بخش های مربوط به مالیات بر مهریه نیز می شود، در مراحل مختلف قانون گذاری در مجلس شورای اسلامی قرار دارد. این طرح پس از ارائه، معمولاً ابتدا در کمیسیون های تخصصی مجلس (مانند کمیسیون قضایی و حقوقی یا کمیسیون اقتصادی) مورد بحث و بررسی کارشناسی قرار می گیرد. پس از آن، در صورت تأیید کمیسیون، برای رأی گیری به صحن علنی مجلس ارائه می شود. در صورت تصویب در صحن علنی، برای تأیید نهایی به شورای نگهبان ارسال می گردد. شورای نگهبان از نظر عدم مغایرت با شرع و قانون اساسی، طرح را بررسی می کند و در صورت تأیید، برای اجرا ابلاغ خواهد شد. تا این لحظه، این طرح هنوز مراحل نهایی خود را طی نکرده و به عنوان قانون لازم الاجرا ابلاغ نشده است. بنابراین، تمامی مباحث مربوط به مالیات مهریه بر اساس این طرح، در قالب «پیشنهاد» و «احتمال» مطرح می شود و نه «قانون قطعی و اجرایی».

انتقادات و چالش های طرح مالیات مهریه

مانند هر طرح قانونی دیگری که تغییرات گسترده ای را به همراه دارد، طرح مالیات بر مهریه نیز با انتقادات و نگرانی هایی مواجه شده است:

1. محدود شدن حقوق زنان: مهم ترین انتقاد، نگرانی از محدود شدن ابزارهای قانونی زنان، به ویژه در شرایطی است که حق طلاق عمدتاً در اختیار مردان قرار دارد. برخی منتقدان معتقدند که مهریه، در غیاب حق طلاق، تنها اهرم و تضمین مالی برای زنان در زندگی مشترک و هنگام جدایی است و وضع مالیات بر آن، این اهرم را تضعیف می کند.
2. افزایش پیچیدگی های اداری: سیستم های اجرایی و ثبتی نیازمند آمادگی و زیرساخت های لازم برای پیاده سازی چنین قانونی هستند. این ممکن است به افزایش پیچیدگی های اداری و اجرایی در دفاتر اسناد رسمی و سازمان امور مالیاتی منجر شود.
3. ابهامات در اجرای طرح: برخی ابهامات در مورد نحوه محاسبه ارزش روز سکه، مسئولیت پرداخت در صورت عدم توافق، و سرنوشت مهریه های معوقه یا مهریه هایی که پیش از تصویب قانون تعیین شده اند، وجود دارد که نیازمند تبیین دقیق تر در متن قانون است.
4. تأثیر بر سنت ها و عرف اجتماعی: مهریه ریشه های عمیقی در سنت ها و فرهنگ ایرانی دارد. تغییرات ناگهانی و ریشه ای ممکن است با مقاومت های اجتماعی مواجه شود و به جای حل مشکل، چالش های جدیدی را ایجاد کند.

نحوه محاسبه و میزان مالیات سکه مهریه بر اساس طرح پیشنهادی

در صورتی که طرح پیشنهادی قانون مالیات مهریه به تصویب نهایی برسد، نحوه محاسبه و میزان مالیات سکه مهریه بر اساس یک سیستم پلکانی تعیین خواهد شد. این مدل پلکانی با هدف ایجاد توازن و جلوگیری از تعیین مهریه های بسیار سنگین طراحی شده است. در ادامه به تشریح دقیق جدول نرخ ها، فرمول محاسبه و مثال های کاربردی می پردازیم تا درک شفافی از پیامدهای مالی این طرح حاصل شود.

جدول پلکانی نرخ مالیات مهریه (بر مبنای تعداد سکه بهار آزادی)

بر اساس مفاد طرح پیشنهادی، نرخ مالیات بر مهریه، متناسب با تعداد سکه های تعیین شده، به صورت پلکانی و به شرح زیر خواهد بود:

تعداد سکه بهار آزادی	نرخ مالیات (از ارزش کل مهریه)
تا ۱۴ سکه	معافیت کامل از مالیات
از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه	۱.۱ درصد
از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه	۲ درصد
بیش از ۲۰۰ سکه	۱۵ درصد

این جدول نشان می دهد که تا سقف ۱۴ سکه بهار آزادی، هیچ مالیاتی به مهریه تعلق نمی گیرد. اما از سکه پانزدهم به بعد، مالیات با نرخ های افزایشی و به صورت پلکانی محاسبه خواهد شد.

فرمول محاسبه مالیات مهریه

برای محاسبه دقیق مبلغ مالیات مهریه بر اساس طرح پیشنهادی، از فرمول زیر می توان استفاده کرد. لازم به تأکید است که ارزش روز هر سکه در زمان ثبت عقد، مبنای محاسبه خواهد بود.

مالیات مهریه = (تعداد سکه × ارزش روز هر سکه × نرخ مالیات مربوط به پلکان) / 100

در این فرمول، «نرخ مالیات مربوط به پلکان» همان درصدی است که در جدول بالا برای تعداد سکه های مشخص شده است.

مثال های کاربردی محاسبه مالیات مهریه

برای روشن تر شدن نحوه محاسبه، چند مثال کاربردی ارائه می شود. فرض می کنیم ارزش روز هر سکه تمام بهار آزادی در زمان ثبت عقد، مبلغ ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان باشد:

مثال ۱: مهریه ۱۰۰ سکه

این تعداد سکه در پلکان «از ۱۵ تا ۱۰۰ سکه» قرار می گیرد که نرخ مالیات آن ۱.۱ درصد است.

• تعداد سکه: ۱۰۰
• ارزش روز هر سکه: ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• ارزش کل مهریه: ۱۰۰ سکه × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (پنج میلیارد تومان)
• نرخ مالیات: ۱.۱ درصد
• مالیات مهریه: (۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۱.۱) / ۱۰۰ = ۵۵,۰۰۰,۰۰۰ تومان (پنجاه و پنج میلیون تومان)

بنابراین، برای مهریه ۱۰۰ سکه، مبلغ ۵۵ میلیون تومان به عنوان مالیات مهریه محاسبه خواهد شد.

مثال ۲: مهریه ۱۸۰ سکه

این تعداد سکه در پلکان «از ۱۰۱ تا ۲۰۰ سکه» قرار می گیرد که نرخ مالیات آن ۲ درصد است.

• تعداد سکه: ۱۸۰
• ارزش روز هر سکه: ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• ارزش کل مهریه: ۱۸۰ سکه × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۹,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (نه میلیارد تومان)
• نرخ مالیات: ۲ درصد
• مالیات مهریه: (۹,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۲) / ۱۰۰ = ۱۸۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (یکصد و هشتاد میلیون تومان)

در این حالت، زوجین ملزم به پرداخت ۱۸۰ میلیون تومان مالیات مهریه خواهند بود.

مثال ۳: مهریه ۳۰۰ سکه

این تعداد سکه در پلکان «بیش از ۲۰۰ سکه» قرار می گیرد که نرخ مالیات آن ۱۵ درصد است.

• تعداد سکه: ۳۰۰
• ارزش روز هر سکه: ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان
• ارزش کل مهریه: ۳۰۰ سکه × ۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان/سکه = ۱۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (پانزده میلیارد تومان)
• نرخ مالیات: ۱۵ درصد
• مالیات مهریه: (۱۵,۰۰۰,۰۰۰,۰۰۰ × ۱۵) / ۱۰۰ = ۲,۲۵۰,۰۰۰,۰۰۰ تومان (دو میلیارد و دویست و پنجاه میلیون تومان)

در این مثال، مالیات مهریه مبلغ قابل توجه ۲ میلیارد و ۲۵۰ میلیون تومان خواهد بود. این مثال به خوبی نشان دهنده اثر بازدارنده نرخ بالای مالیات برای مهریه های سنگین است و انگیزه زوجین را برای تعیین مهریه های معقول تر افزایش می دهد.

تأکید مجدد: تمامی محاسبات فوق بر اساس «ارزش روز هر سکه در زمان ثبت عقد» صورت می گیرد. بنابراین، نوسانات بازار سکه پس از ثبت عقد، تأثیری بر مبلغ مالیات تعیین شده نخواهد داشت.

مسئولیت و زمان پرداخت مالیات مهریه در طرح جدید

یکی از پرسش های اساسی در خصوص طرح پیشنهادی قانون مالیات سکه مهریه، مشخص کردن مسئولیت پرداخت این مالیات و زمان دقیق آن است. پاسخ به این سؤالات، ابهامات بسیاری را برطرف کرده و به زوجین و مشاوران حقوقی کمک می کند تا آمادگی لازم را برای شرایط جدید داشته باشند.

مسئول پرداخت مالیات مهریه کیست؟

بر اساس طرح پیشنهادی «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه»، مسئولیت پرداخت مالیات مهریه بر عهده هر دو زوج، یعنی زن و شوهر، به صورت مشترک و مساوی (۵۰-۵۰) است. این تصمیم با هدف ایجاد توازن و جلوگیری از وارد آمدن فشار مالی صرف بر یکی از طرفین اتخاذ شده است. رویکرد قانون گذار در این طرح، مبتنی بر این است که تعیین میزان مهریه با توافق هر دو طرف صورت می گیرد، بنابراین مسئولیت مالیاتی آن نیز باید به صورت مشترک بر عهده آنان باشد.

چرایی این تصمیم به چند عامل برمی گردد:

1. ایجاد توازن در مسئولیت: از آنجا که مهریه توافقی بین زن و مرد است، بار مالیاتی آن نیز به طور مشترک بین آن ها تقسیم می شود تا هر دو طرف در تعیین مهریه با دقت و مسئولیت پذیری بیشتری عمل کنند.
2. بازدارندگی از مهریه های سنگین: اگر تنها یکی از زوجین مسئول پرداخت مالیات بود، ممکن بود طرف دیگر فشاری برای تعیین مهریه بالا وارد کند. اما با تقسیم مالیات، هر دو طرف انگیزه بیشتری برای تعیین مهریه های متعادل تر خواهند داشت تا از پرداخت مبالغ گزاف مالیاتی اجتناب کنند.
3. کاهش اختلافات: تقسیم مشترک مالیات می تواند به کاهش اختلافات احتمالی در آینده در مورد بار مالی مهریه کمک کند، چرا که هر دو طرف از ابتدا در جریان سهم خود از این تعهد مالی قرار می گیرند.

بنابراین، زوجین باید هنگام تعیین مهریه، علاوه بر ارزش خود مهریه، به مبلغ مالیات احتمالی آن نیز توجه داشته باشند و توافق نهایی را با در نظر گرفتن این بار مالی مشترک انجام دهند.

زمان پرداخت مالیات مهریه چه موقع است؟

طبق طرح پیشنهادی، زمان پرداخت مالیات مهریه در هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی و قبل از صدور سند ازدواج تعیین شده است. این بدان معناست که پرداخت مالیات، بخشی جدایی ناپذیر از فرآیند ثبت رسمی ازدواج خواهد بود و بدون پرداخت آن، امکان دریافت سند ازدواج وجود نخواهد داشت.

این رویکرد، مشابه بسیاری از مالیات ها و عوارض دولتی است که در زمان ثبت یک واقعه حقوقی (مانند نقل و انتقال املاک) اخذ می شود. دفاتر اسناد رسمی، موظف خواهند بود که پس از تعیین مهریه و محاسبه مبلغ مالیات متعلقه (بر اساس جدول پلکانی)، از زوجین بخواهند تا قبل از امضای نهایی و صدور سند ازدواج، نسبت به پرداخت سهم خود از مالیات اقدام نمایند.

پیامدهای عدم پرداخت مالیات مهریه در زمان مقرر، می تواند شامل موارد زیر باشد:

1. عدم امکان دریافت سند ازدواج: اصلی ترین پیامد، عدم صدور یا دریافت سند ازدواج معتبر خواهد بود که به نوبه خود می تواند در آینده مشکلات حقوقی و اداری متعددی را برای زوجین ایجاد کند.
2. مشکلات حقوقی بعدی: بدون سند ازدواج رسمی، اثبات برخی حقوق و تعهدات زناشویی در مراجع قضایی دشوارتر خواهد شد.

این سازوکار، تضمینی برای وصول مالیات تعیین شده و در عین حال، ابزاری برای اجرایی کردن سیاست های کاهش مهریه های سنگین محسوب می شود.

بر اساس طرح پیشنهادی، مسئولیت پرداخت مالیات مهریه به صورت مشترک و مساوی (۵۰-۵۰) بر عهده زن و شوهر است و این مالیات باید در زمان ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی و پیش از صدور سند ازدواج پرداخت شود.

مالیات مهریه های غیر سکه (ملک، خودرو، وجه نقد و…) بر اساس طرح جدید

در مباحث مربوط به «قانون مالیات سکه مهریه»، تمرکز اصلی بر روی سکه های بهار آزادی است؛ چرا که در سالیان اخیر، بخش عمده مهریه ها به صورت سکه تعیین شده و نوسانات قیمت آن، چالش های زیادی را ایجاد کرده است. اما این پرسش مطرح می شود که وضعیت مالیاتی سایر انواع مهریه، مانند ملک، خودرو، وجه نقد یا سایر اموال منقول و غیرمنقول، در صورت تصویب این طرح چه خواهد بود؟

وضعیت فعلی مهریه های غیر سکه

همانطور که پیشتر ذکر شد، بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، در حال حاضر تمامی انواع مهریه، اعم از سکه، وجه نقد، ملک، خودرو یا هر دارایی دیگر، از پرداخت مالیات معاف هستند. این معافیت شامل فرآیند ثبت و انتقال مالکیت آن دارایی ها به عنوان مهریه نیز می شود. به عبارت دیگر، اگر مهریه یک واحد آپارتمان باشد، در زمان انتقال سند مالکیت آن به نام زوجه در قالب مهریه، هیچ مالیات نقل و انتقالی (مانند مالیات نقل و انتقال ملک که در خرید و فروش عادی اخذ می شود) از آن دریافت نمی شود. این حکم یک اصل کلی در نظام مالیاتی کنونی است.

تمرکز طرح پیشنهادی بر سکه

طرح «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» که از آن به عنوان «قانون مالیات سکه مهریه» یاد می شود، به طور مشخص بر روی سکه متمرکز است. جداول و نرخ های پلکانی مالیات که در این طرح ارائه شده اند، مستقیماً به تعداد سکه بهار آزادی اشاره دارند. این تمرکز به دلیل نقش پررنگ سکه در مهریه ها و چالش های اقتصادی ناشی از آن است. بنابراین، در شکل فعلی طرح، اشاره صریحی به مالیات گذاری بر سایر انواع مهریه، مانند ملک یا خودرو، وجود ندارد.

سناریوهای احتمالی برای مهریه های غیر سکه در آینده

اگرچه طرح پیشنهادی فعلی عمدتاً بر سکه متمرکز است، اما این بدان معنا نیست که در آینده نمی تواند شامل سایر انواع مهریه نیز شود. در صورت تصویب و اجرایی شدن «قانون مالیات سکه مهریه» و مشاهده تأثیرات مثبت آن بر جامعه و نظام قضایی، این احتمال وجود دارد که قانون گذار در آینده، اصول کلی مالیات بر مهریه را به سایر انواع دارایی ها نیز تسری دهد. این تسری می تواند به طرق مختلفی صورت پذیرد:

1. تعیین ارزش معادل سکه: ممکن است برای مهریه های غیر سکه، یک ارزش ریالی معادل سازی شده بر اساس قیمت روز سکه در نظر گرفته شود و سپس مالیات بر اساس همان جداول پلکانی سکه محاسبه گردد. به عنوان مثال، اگر مهریه یک قطعه زمین باشد، ارزش روز آن زمین به معادل تعداد مشخصی سکه تبدیل شده و سپس مالیات آن بر اساس پلکان مربوطه اخذ شود.
2. وضع نرخ های مالیاتی مجزا: قانون گذار می تواند برای هر یک از انواع مهریه (ملک، خودرو، وجه نقد) نرخ ها و جداول مالیاتی خاص و مجزایی را بر اساس ارزش روز آن ها تعیین کند.
3. معافیت های مشخص: مانند سکه، ممکن است برای سایر انواع مهریه نیز سقف معافیت مشخصی در نظر گرفته شود. مثلاً تا سقف مشخصی از ارزش وجه نقد یا متراژ خاصی از ملک، از مالیات معاف باشند.

تاکید می شود که تمامی این موارد صرفاً سناریوهای احتمالی برای آینده هستند و در حال حاضر، هیچ قانون یا طرح پیشنهادی مبنی بر مالیات گذاری بر مهریه های غیر سکه (مانند ملک و خودرو) به جز در قالب سکه، وجود ندارد. زوجین و مشاوران حقوقی باید همواره آخرین اخبار و قوانین مصوب را از مراجع رسمی دنبال کنند تا از هرگونه تغییر در این خصوص مطلع گردند. در حال حاضر، مبنای اصلی، همان ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم و معافیت کلی مهریه است، مگر اینکه قانون جدید به صراحت این وضعیت را تغییر دهد.

نتیجه گیری

موضوع قانون مالیات سکه مهریه، به یکی از مباحث حقوقی و مالیاتی پر اهمیت در جامعه ایران تبدیل شده است. درک صحیح از وضعیت فعلی و طرح های پیشنهادی در این زمینه، برای زوجین جوان، خانواده ها و فعالان حقوقی ضروری است. همانطور که در این مقاله به تفصیل بررسی شد، در حال حاضر و بر اساس ماده ۱۴۴ قانون مالیات های مستقیم، مهریه به هر شکلی که باشد (سکه، وجه نقد، ملک و…) به طور کامل از پرداخت مالیات معاف است. این معافیت نه تنها شامل اصل مهریه، بلکه شامل نقل و انتقال اموال در قالب مهریه نیز می شود. با این حال، باید توجه داشت که معامله ثانویه بر روی اموال حاصل از مهریه (مانند فروش سکه یا ملک) تابع قوانین مالیاتی عادی خواهد بود.

در مقابل، طرح «اصلاح قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی و مهریه» به عنوان یک پیشنهاد قانونی، به دنبال وضع مالیات پلکانی بر مهریه های سکه است. بر اساس این طرح، مهریه های تا ۱۴ سکه از مالیات معاف بوده و برای تعداد سکه های بیشتر، نرخ های مالیاتی از ۱.۱ درصد تا ۱۵ درصد از ارزش کل مهریه در زمان ثبت عقد در نظر گرفته شده است. این مالیات، در صورت تصویب، به صورت مشترک و مساوی (۵۰-۵۰) بر عهده زوجین خواهد بود و زمان پرداخت آن نیز هنگام ثبت عقدنامه در دفاتر اسناد رسمی و قبل از صدور سند ازدواج پیش بینی شده است. اهداف اصلی این طرح شامل کاهش مهریه های سنگین و چالش های قضایی مرتبط با آن، و تسهیل فرآیند مطالبه مهریه برای زنان است، هرچند که انتقاداتی نیز مبنی بر محدود کردن حقوق زنان به آن وارد شده است.

در خصوص مهریه های غیر سکه، طرح پیشنهادی فعلی عمدتاً بر سکه متمرکز است و تاکنون هیچ اشاره صریحی به مالیات گذاری بر سایر انواع مهریه مانند ملک یا خودرو، مگر در صورت معادل سازی با سکه، وجود ندارد. با این حال، احتمال تسری این اصول به سایر دارایی ها در آینده، در صورت موفقیت طرح فعلی، دور از ذهن نیست.

با توجه به عدم قطعیت در تصویب نهایی و اجرایی شدن این طرح، به تمامی افراد درگیر، از جمله زوجین، توصیه می شود که پیش از هرگونه تصمیم گیری در مورد مهریه، با وکلای متخصص و مشاوران حقوقی مجرب مشورت نمایند. آگاهی مستمر از آخرین تحولات و اخبار رسمی مربوط به فرآیند قانون گذاری، می تواند به افراد کمک کند تا با دیدگاهی واقع بینانه و منطبق با قوانین جاری و آتی، برنامه ریزی های مالی و حقوقی خود را انجام دهند.