لیست وسایل ممنوعه در هواپیما

اطلاع دقیق از لیست وسایل ممنوعه در هواپیما برای تمامی مسافران، چه در پروازهای داخلی و چه در پروازهای خارجی، جهت تضمین سفری بدون دغدغه و اجتناب از مشکلات احتمالی در فرودگاه ضروری است. این راهنما به تفکیک قوانین حمل وسایل در کابین (بار دستی) و قسمت بار (چمدان چک شده) می پردازد.

سفر هوایی، با تمامی تسهیلات و سرعت خود، نیازمند رعایت مجموعه ای از مقررات و دستورالعمل های ایمنی و امنیتی است که از سوی سازمان های بین المللی هوانوردی و نیز ایرلاین ها و کشورهای مختلف تعیین می شود. عدم آگاهی از این قوانین می تواند منجر به تأخیر در پرواز، ضبط شدن وسایل شخصی، یا حتی تبعات قانونی جدی تر شود. این مقاله با هدف ارائه یک راهنمای جامع و کاربردی، به بررسی دقیق اقلام ممنوعه و مجاز در پروازهای داخلی و بین المللی می پردازد تا مسافران بتوانند با آگاهی کامل، چمدان های خود را هوشمندانه ببندند و از سفری ایمن و آرام لذت ببرند.

اهمیت و ضرورت قوانین حمل بار در پروازها

بازرسی دقیق بار و وسایل مسافران در فرودگاه ها، فرآیندی صرفاً تشریفاتی نیست؛ بلکه ستون فقرات امنیت پرواز و ضامن جان تمامی افراد حاضر در هواپیماست. این تدابیر امنیتی به دلایل متعددی حیاتی هستند:

• تضمین امنیت پرواز و جان مسافران: اصلی ترین دلیل، جلوگیری از ورود هرگونه عامل خطرآفرین به داخل هواپیماست. این عوامل می توانند شامل مواد منفجره، سلاح ها (گرم و سرد)، و سایر اقلامی باشند که امنیت جانی مسافران و خدمه پرواز را به خطر می اندازند.
• جلوگیری از قاچاق کالا و مواد ممنوعه: فرودگاه ها دروازه های مهمی برای ورود و خروج کالا و مواد هستند. بازرسی ها نقش کلیدی در مقابله با قاچاق مواد مخدر، سلاح، کالاهای غیرقانونی و حتی اقلام باستانی یا گونه های گیاهی و جانوری در حال انقراض دارند.
• حفاظت از قوانین و دارایی های ملی و بین المللی: هر کشور دارای قوانین خاص خود در زمینه واردات و صادرات اقلام مختلف است. این بازرسی ها اطمینان می دهند که هیچ کالایی خلاف مقررات گمرکی و امنیتی کشورها جابجا نمی شود.
• کاهش استرس مسافران: درک این موضوع که بازرسی ها با هدف حفظ امنیت همه انجام می شود، می تواند به کاهش اضطراب و استرس مسافران در فرآیند عبور از گیت های امنیتی کمک کند. همکاری با مأموران فرودگاه، این فرآیند را برای همه تسهیل می کند.

دسته بندی کلی وسایل ممنوعه و مجاز در هواپیما

برای سهولت در درک قوانین، می توان وسایل را در دسته بندی های کلی قرار داد و وضعیت حمل آن ها در کابین و قسمت بار را مشخص کرد. این جدول، یک نمای کلی از این دسته بندی ها ارائه می دهد و به مسافران کمک می کند تا با نگاهی سریع، از وضعیت کلی اقلام خود مطلع شوند. البته، همیشه توصیه می شود برای جزئیات دقیق تر، به قوانین ایرلاین و کشور مقصد مراجعه شود.

دسته وسایل	کابین (مجاز/ممنوع/با شرایط)	بار تحویلی (مجاز/ممنوع/با شرایط)	توضیحات و قوانین خاص
مایعات، ژل ها، اسپری ها	با شرایط (۱۰۰ میلی لیتر)	با شرایط (بسته بندی)	ظروف زیر ۱۰۰ میلی لیتر در کیسه شفاف. استثنائات برای نوزادان و داروها.
اشیاء تیز و برنده	ممنوع	مجاز (با بسته بندی)	چاقو، قیچی، کاتر، میل بافتنی در بار مجازند، مگر سلاح سرد تلقی شوند.
ابزارآلات	ممنوع	مجاز (با بسته بندی)	پیچ گوشتی، آچار، دریل در بار مجازند.
وسایل ورزشی	ممنوع	با شرایط (برخی ممنوع)	چوب گلف/بیسبال در بار، برخی سلاح های ورزشی ممکن است کلاً ممنوع باشند.
مواد آتش زا و منفجره	ممنوع مطلق	ممنوع مطلق	فندک های خاص، کبریت، کپسول گاز، ترقه، مواد شیمیایی اشتعال زا.
سلاح و ادوات دفاع شخصی	ممنوع مطلق	ممنوع مطلق (مگر با مجوز)	سلاح گرم و سرد، شوکر، پنجه بوکس، حتی اسباب بازی های شبیه سلاح.
لوازم الکترونیکی	با شرایط (باتری لیتیومی)	با شرایط (باتری لیتیومی)	پاوربانک ها فقط در کابین (محدودیت وات ساعت). لپ تاپ/تبلت معمولاً مجاز در کابین.
داروها	با شرایط (نسخه پزشک)	با شرایط (نسخه پزشک)	داروهای نسخه ای با گواهی پزشک (ترجمه انگلیسی برای پرواز خارجی). داروهای مخدر ممنوع.
مواد غذایی و کشاورزی	مجاز (بدون بو، غیرمایع)	با شرایط (کشورهای خاص ممنوع)	میوه/سبزی تازه، گوشت تازه/فرآوری شده در پرواز خارجی اغلب ممنوع. خشکبار معمولاً مجاز.
الکل و دخانیات	ممنوع	با شرایط (محدودیت حجم/تعداد)	الکل در پروازهای داخلی ایران ممنوع. در پرواز خارجی محدودیت درصد الکل و حجم.
حیوانات زنده	ممنوع (معمولاً)	با شرایط (مدارک، قفس)	با مجوز و مدارک بهداشتی در قسمت بار، برخی ایرلاین ها در کابین با شرایط خاص.
ساز و آلات موسیقی	با شرایط (ابعاد)	مجاز (با بسته بندی)	سازهای کوچک در کابین. بزرگ ترها در بار با بسته بندی ایمن.
اشیاء باستانی و قیمتی	توصیه در کابین	با شرایط (مقررات گمرکی)	خروج ارز/سکه طلا/عتیقه از ایران محدودیت دارد.

جزئیات وسایل ممنوعه و مجاز در کابین هواپیما (بار دستی)

بار دستی یا کابین، به وسایلی اطلاق می شود که مسافر اجازه دارد آن ها را همراه خود به داخل بخش مسافری هواپیما ببرد. این اقلام باید از نظر ابعاد و وزن مطابق با مقررات ایرلاین باشند (معمولاً یک ساک کوچک و یک کیف لپ تاپ یا کیف دستی با وزن مجموع ۵ تا ۷ کیلوگرم). با این حال، حتی در این محدوده نیز قوانین سخت گیرانه ای برای محتویات وجود دارد:

مایعات، ژل ها و اسپری ها: رعایت قانون ۱۰۰ میلی لیتر

یکی از شناخته شده ترین قوانین بین المللی در مورد حمل بار دستی، محدودیت ۱۰۰ میلی لیتری برای مایعات است که اغلب با نام قانون ۳-۱-۱ نیز شناخته می شود. بر اساس این قانون:

• هر مایع، ژل، خمیر یا اسپری باید در ظرفی با حداکثر حجم ۱۰۰ میلی لیتر (یا ۳.۴ اونس) بسته بندی شده باشد. حتی اگر ظرفی بزرگ تر باشد اما تنها حاوی کمتر از ۱۰۰ میلی لیتر مایع باشد، مجاز نیست و ظرف باید حتماً ۱۰۰ میلی لیتری یا کوچک تر باشد.
• تمامی این ظروف ۱۰۰ میلی لیتری باید در یک کیسه پلاستیکی شفاف، قابل بسته شدن (مانند زیپ کیپ) و با حجم حداکثر یک لیتر قرار گیرند. هر مسافر مجاز به حمل تنها یک کیسه از این نوع است.
• هدف از این قانون، جلوگیری از حمل مواد منفجره مایع است که حجم بالای آن ها می تواند خطرآفرین باشد.

استثنائات مهم برای مایعات:

برخی مایعات از این قاعده مستثنی هستند که شامل موارد زیر می شوند:

• شیرخشک، شیر مادر و غذاهای نوزاد: به مقدار لازم برای طول سفر، حتی اگر حجم آن ها بیش از ۱۰۰ میلی لیتر باشد، مجاز است. اما ممکن است نیاز به بازرسی جداگانه داشته باشند.
• داروهای ضروری: داروهای مایع یا ژل مانند که برای سلامت مسافر حیاتی هستند (مانند انسولین، شربت های سرفه، قطره چشم)، حتی اگر حجمشان بیش از ۱۰۰ میلی لیتر باشد، مجاز هستند. البته باید نسخه پزشک (ترجیحاً با ترجمه انگلیسی برای پروازهای بین المللی) همراه داشته باشید و آن را جداگانه به مأموران امنیتی ارائه دهید.
• اقلام آرایشی و بهداشتی: عطر، ادکلن، شامپو، لوسیون، اسپری مو/بدن، لاک ناخن، خمیردندان، و ژل های مو که در ظروف ۱۰۰ میلی لیتری یا کوچک تر بسته بندی شده اند، تحت قانون ۳-۱-۱ مجاز هستند.

اشیاء تیز و برنده: ممنوعیت مطلق

یکی از سخت گیرانه ترین ممنوعیت ها در کابین، مربوط به هرگونه شیء تیز و برنده است که پتانسیل آسیب رساندن به دیگران را دارد. این اقلام شامل:

• انواع چاقو (جیبی، آشپزخانه، سوئیسی با تیغه بلند)، کاتر، تیغ (اعم از ژیلت های بدون محافظ یا تیغ جراحی)، قیچی (حتی کوچک)، موچین با نوک تیز، قلاب ماهیگیری، میل بافتنی، سوهان ناخن فلزی و هر وسیله ای با لبه یا نوک تیز.
• حتی ابعاد کوچک و ظاهراً بی خطر این اقلام، موجب ممنوعیت آن ها در کابین می شود و تنها راه حمل، قرار دادن آن ها در قسمت بار (با بسته بندی مناسب و ایمن) است.

ابزارآلات: تحویل به قسمت بار

ابزارآلاتی مانند پیچ گوشتی، آچار، انبردست، چکش، دریل، و مینی فرز، حتی اگر کوچک باشند، به دلیل پتانسیل استفاده به عنوان سلاح یا ایجاد اختلال، در کابین هواپیما ممنوع هستند. این ابزارها باید با بسته بندی مناسب و ایمن به قسمت بار تحویل داده شوند.

وسایل ورزشی: ممنوعیت در کابین

بسیاری از لوازم ورزشی به دلیل ابعاد یا شکل فیزیکی خود که می تواند خطرآفرین باشد، در کابین هواپیما ممنوع هستند. این اقلام شامل چوب بیسبال، چوب گلف، چوب بیلیارد، باتوم اسکی، تیر و کمان، و انواع راکت می شود. این وسایل نیز باید در صورت مجاز بودن، به قسمت بار تحویلی سپرده شوند.

مواد آتش زا و محترقه: ممنوعیت مطلق

هرگونه ماده ای که قابلیت اشتعال یا انفجار دارد، در کابین هواپیما ممنوع است. این شامل فندک (مخزن بزرگ/اتمی)، کبریت (با محدودیت تعداد و نوع)، کپسول گاز (مسافرتی/کمپینگ)، و مواد محترقه (ترقه، فشفشه) می شود. در بسیاری از موارد، این اقلام حتی در قسمت بار نیز ممنوعیت مطلق دارند.

سلاح و ادوات دفاع شخصی: ممنوعیت مطلق

حمل هرگونه سلاح گرم یا سرد، ادوات دفاع شخصی (مانند شوکر، پنجه بوکس) و حتی اسباب بازی هایی که شباهت زیادی به سلاح دارند، در کابین هواپیما ممنوع مطلق است. هدف از این ممنوعیت، از بین بردن هرگونه تهدید امنیتی بالقوه در طول پرواز است.

لوازم الکترونیکی: شرایط خاص باتری

اکثر لوازم الکترونیکی شخصی کوچک مانند لپ تاپ، تبلت، موبایل و دوربین های عکاسی عموماً در کابین هواپیما مجاز هستند. با این حال، باتری های لیتیومی که در این دستگاه ها و به خصوص در پاوربانک ها استفاده می شوند، قوانین خاصی دارند:

• پاوربانک ها: باید حتماً در کابین هواپیما حمل شوند و حمل آن ها در قسمت بار ممنوع است. همچنین، محدودیت ظرفیت برای پاوربانک ها وجود دارد (معمولاً تا ۱۰۰ وات ساعت مجاز است، و ظرفیت های بالاتر نیاز به تأیید ایرلاین دارند).
• سایر لوازم الکترونیکی: کیس کامپیوتر، مانیتور، و کنسول های بازی (مانند PS5) به دلیل ابعاد و حساسیت، بهتر است در قسمت بار و با بسته بندی ضد ضربه حمل شوند. مودم های فیبر نوری و ایرپاد نیز عموماً در کابین مجاز هستند.

جزئیات وسایل ممنوعه و مجاز در قسمت بار هواپیما (Checked Baggage)

قسمت بار هواپیما محلی برای حمل چمدان های بزرگ و اقلامی است که در کابین مجاز نیستند. اما حتی در این بخش نیز، محدودیت ها و ممنوعیت های بسیار جدی اعمال می شود که اغلب با امنیت پرواز و قوانین ملی و بین المللی ارتباط مستقیم دارند.

مواد منفجره و آتش زا: ممنوعیت مطلق

به دلیل خطرات بسیار بالای انفجار و اشتعال، حمل تمامی مواد منفجره و آتش زا در قسمت بار هواپیما ممنوع مطلق است. این اقلام شامل:

• دینامیت، باروت، مین، نارنجک، فیوز، کپسول های آتش نشانی، ترقه، فشفشه.
• مواد شیمیایی قابل اشتعال مانند بنزین، نفت، الکل صنعتی (به جز مقادیر بسیار محدود در برخی محصولات خاص با بسته بندی استاندارد).
• حتی مکمل های سوخت خودرو (قرص) یا کپسول های گاز کمپینگ/مسافرتی نیز به دلیل خطر انفجار و ماهیت اشتعال زا، در قسمت بار ممنوع هستند.

مواد رادیواکتیو، سمی و عفونی: ممنوعیت مطلق

این دسته از مواد به دلیل پتانسیل بالای آسیب رسانی به انسان و محیط زیست، در هواپیما (چه در کابین و چه در قسمت بار) ممنوع مطلق هستند:

• اورانیوم، رادیوم، پلوتونیوم و سایر مواد رادیواکتیو.
• مواد بیولوژیک خطرناک، عوامل بیماری زا، سموم (مانند قارچ کش ها، آفت کش ها) و مواد شیمیایی که در برگه اطلاعات ایمنی مواد (MSDS) به عنوان خطرناک طبقه بندی شده اند.
• تنها در موارد استثنائی و با مجوزهای خاص و بسته بندی های استاندارد بین المللی (IAEA)، حمل این مواد امکان پذیر است.

گازهای فشرده: خطرات پنهان

گازهای فشرده مانند متان، نیتروژن، و اکسیژن (به جز کپسول های اکسیژن پزشکی با شرایط و مجوزهای خاص) به دلیل خطر انفجار در تغییرات فشار و احتمال خفگی در صورت نشت، در قسمت بار ممنوع هستند.

مواد مغناطیسی و لوازم برقی خاص

برخی مواد مغناطیسی که می توانند در سیستم های ناوبری یا الکترونیکی هواپیما اختلال ایجاد کنند، در قسمت بار ممنوع هستند. همچنین، برخی لوازم برقی بزرگ یا دارای باتری لیتیومی با ظرفیت بسیار بالا (که در کابین نیز مجاز نیستند) ممکن است به دلیل ماهیت خطرناک یا مشکلات مربوط به وزن/حجم، در بار نیز با ممنوعیت مواجه شوند. در چنین مواردی، لازم است پیش از سفر با ایرلاین مربوطه هماهنگی صورت گیرد.

حمل کیس کامپیوتر یا مانیتور در قسمت بار توصیه می شود، اما باید با بسته بندی کاملاً ضد ضربه و محافظت شده صورت گیرد. لوازم خانگی بزرگ مانند جاروبرقی، مخلوط کن یا آبمیوه گیری نیز در بار مجازند، به شرطی که به خوبی بسته بندی شده و عاری از هرگونه باتری لیتیومی پرظرفیت باشند.

الکل و مشروبات الکلی: محدودیت های منطقه ای

در پروازهای داخلی ایران، حمل هرگونه الکل یا مشروبات الکلی به دلیل قوانین کشور ممنوع مطلق است. در پروازهای بین المللی، قوانین متفاوت است:

• محدودیت های بین المللی معمولاً بر اساس درصد الکل و حجم کلی مجاز برای حمل در بار اعمال می شود. اغلب، مشروبات با درصد الکل بالا (مثلاً بیش از ۷۰ درصد) ممنوع هستند و برای مشروبات با درصد پایین تر نیز حجم مشخصی (مثلاً حداکثر ۵ لیتر) با بسته بندی پلمپ و ایمن مجاز است.

سلاح و مهمات: مجوزهای ویژه

حمل هرگونه سلاح گرم و سرد در قسمت بار هواپیما (به جز موارد خاص با مجوز از مراجع ذی صلاح و با بسته بندی ویژه و تأیید ایرلاین) ممنوع است. این موارد شامل تفنگ های بادی نیز می شود.

حیوانات زنده: قوانین دقیق ایرلاین ها

عموماً حمل حیوانات زنده در کابین هواپیما ممنوع است (به جز حیوانات خدماتی در برخی پروازها). برای حمل حیوانات خانگی در قسمت بار، شرایط و مدارک بسیار دقیقی لازم است:

• قفس استاندارد و مناسب برای حیوان، مدارک بهداشتی کامل، محدودیت های وزن و نژادی، و همچنین پرداخت هزینه های مربوطه. این قوانین بسته به ایرلاین و کشور مقصد می تواند متفاوت باشد.

ساز و آلات موسیقی: بسته بندی و هزینه

سازهای بزرگ تر از حد مجاز کابین، باید با بسته بندی ایمن و مقاوم به قسمت بار تحویل داده شوند. در بسیاری از موارد، ممکن است نیاز به پرداخت هزینه اضافی برای حمل این اقلام باشد. برای سازهای بسیار حساس و گران قیمت، حتی امکان خرید یک صندلی اضافه در کابین هواپیما نیز وجود دارد، اما این مورد نیز نیازمند هماهنگی قبلی با ایرلاین است.

قوانین و مقررات ویژه (کشورها و اقلام خاص)

علاوه بر قوانین عمومی، برخی اقلام و مقاصد سفر دارای مقررات ویژه ای هستند که مسافران باید به آن ها توجه کنند.

داروها: بایدها و نبایدها

حمل داروها، به ویژه در پروازهای بین المللی، یکی از پیچیده ترین مسائل است و سهل انگاری در آن می تواند عواقب جدی داشته باشد:

• اهمیت نسخه پزشک: همیشه باید نسخه پزشک را (ترجیحاً با ترجمه انگلیسی برای پروازهای خارجی) و در صورت لزوم، گواهی پزشکی مبنی بر نیاز حیاتی به دارو را همراه داشته باشید. دارو باید در بسته بندی اصلی خود باشد.
• لیست داروهای ممنوعه در ایران: برخی داروها مانند متادون، اپیوم، شربت های خاص (مانند حاوی کدئین)، و داروهای مخدر، بدون مجوز خاص ممنوع هستند.
• لیست داروهای ممنوعه در مقاصد پرتردد:
  • آمریکا: قوانین بسیار سخت گیرانه دارد. داروهای معمولی با نسخه، محلول های لنز، ژل و پماد موضعی، شیرخشک و مکمل های مجاز، و داروهای حیاتی (با نسخه و گواهی) عموماً مجاز هستند. اما داروهای حاوی مواد مخدر یا کنترل شده، حتی با نسخه، نیازمند تأییدیه ویژه هستند.
  • امارات متحده عربی: قوانین بسیار سخت گیرانه تری دارد. مسافران باید پیش از سفر به وب سایت وزارت بهداشت و پیشگیری امارات (MOHAP) مراجعه کرده و لیست داروهای مجاز و ممنوعه را بررسی کنند. بسیاری از داروهایی که در کشورهای دیگر بدون نسخه فروخته می شوند، در امارات نیازمند نسخه و تأییدیه هستند.
  • کشورهای اروپایی: معمولاً محدودیت های کمتری برای داروهای معمولی دارند، اما داروهای خاصی مانند دکسترومتورفان، ترامادول و برخی آرام بخش ها ممکن است ممنوع باشند یا نیازمند نسخه باشند.
• پاسخ به سوالات رایج: قرص تیروئید، ویتامین، کلسیم، انسولین و آلپرازولام (با نسخه پزشک) عموماً در کابین مجاز هستند. پروتئین های بدنسازی (مانند وی، گلوتامین) و حتی داروهای ممنوعه خاص (مانند دیانابول) در پروازهای خارجی باید با دقت بالا و بررسی قوانین گمرکی کشور مقصد حمل شوند؛ در غیر این صورت ممکن است در فرودگاه با مشکل مواجه شوید. کیف کمک های اولیه حاوی قرص، الکل و تیغ جراحی، باید تیغ ها را در بار تحویلی قرار داد و الکل نیز باید در حجم مجاز و بسته بندی مناسب باشد.

مواد غذایی و محصولات کشاورزی: مرزهای حساس

حمل مواد غذایی، به خصوص در پروازهای بین المللی، تابع قوانین سخت گیرانه ای است که هدف آن جلوگیری از ورود آفات و بیماری ها به کشور مقصد است:

• پروازهای داخلی: معمولاً مجاز هستند (مانند گوشت منجمد، سبزیجات یخ زده، ترشیجات در بار)، به شرطی که بسته بندی مناسبی داشته و بوی نامطبوع ایجاد نکنند.
• پروازهای خارجی: ممنوعیت های شدید برای میوه، سبزیجات تازه، گوشت (تازه/منجمد/فرآوری شده)، بذر، دانه، و تخم گیاهان (به ویژه برای کشورهایی مانند آمریکا و کانادا) وجود دارد. عدم اظهار این اقلام در گمرک می تواند منجر به جریمه های سنگین شود.
• اقلام خاص:
  • خاویار: محدودیت خروج ۲۵۰ گرم برای خروج از ایران دارد.
  • عسل، مربا، روغن زیتون، کنسروها، خشکبار (آجیل، خرما، قیسی) عموماً در قسمت بار مجاز هستند.
  • خاکشیر، نعنا و ادویه جات خشک نیز در قسمت بار معمولاً مجازند.
  • ترشیجات و سرکه: طبق قوانین پلیس ایران، خروج ترشیجات و سرکه ممنوع است.
• پاسخ به سوالات رایج: کنسرو برای کانادا (اغلب ممنوع)، خرما برای ترکیه (اغلب مجاز)، آجیل برای آلمان (اغلب مجاز)، شیر خشک پلمپ (اغلب مجاز)، پودر قهوه (اغلب مجاز).

بردن مواد غذایی فاسدشدنی مانند گوشت و مرغ در پروازهای داخلی با بسته بندی مناسب و رعایت بهداشت معمولاً مجاز است، اما در پروازهای خارجی توصیه نمی شود و در بسیاری از کشورها ممنوع است.

اشیاء باستانی، هنری و قیمتی: مقررات گمرکی

حمل اشیاء باستانی، هنری و قیمتی، به ویژه هنگام خروج از ایران، تابع مقررات گمرکی خاصی است:

• خروج از ایران: محدودیت خروج ارز (۵۰۰۰ دلار)، ممنوعیت خروج سکه طلا (به عنوان پشتوانه ارزی)، و ممنوعیت خروج عتیقه جات و بدلیجات در مقادیر زیاد.
• مصنوعات ساخته شده از حیوانات در حال انقراض (مانند عاج فیل، لاک پشت دریایی) نیز به دلیل قوانین بین المللی حفاظت از حیات وحش، ممنوع هستند.

سایر اقلام خاص

• قلیان: در برخی ایرلاین ها و کشورها (مانند ترکیه)، قلیان با بسته بندی مناسب در قسمت بار مجاز است، اما در کابین ممنوع است.
• سیگار و دخانیات: محدودیت تعداد پاکت و نوع دخانیات وجود دارد. در کابین ممنوع است و برخی کشورها قوانین سخت گیرانه ای برای ورود آن دارند.
• سیگار الکترونیک (ویپ/پاد): قوانین بسیار متفاوتی در سراسر جهان دارد. حمل دستگاه با باتری در کابین توصیه می شود و مایع آن تابع قوانین مایعات است. برای اطلاعات دقیق باید به سایت گمرک ایران و کشور مقصد مراجعه کرد.
• لوازم خانه: سماور زغالی، یخچال رومیزی کوچک، ظروف چینی/شیشه ای، گوشکوب برقی (بدون باتری)، و توستر عموماً با بسته بندی ایمن در قسمت بار مجاز هستند.
• ابزار کار: لوازم آرایش ناخن (مانند سوهان برقی، دستگاه UV، لاک ژل) با بسته بندی مناسب در قسمت بار مجازند. ابزار تعمیراتی برقی مانند دریل، پیچ گوشتی و فازمتر نیز باید در بار باشند.
• اسباب بازی: عروسک های معمولی مجاز هستند، اما تفنگ اسباب بازی (به دلیل شباهت به سلاح واقعی) در کابین ممنوع و در بار نیز با شرایط خاص یا ممنوعیت روبرو است.
• توپ: معمولاً بدون باد و در قسمت بار مجاز است.
• پاسور/ورق: حمل آن در پروازهای داخلی ایران ممنوع است و دستگاه های فرودگاه آن را تشخیص می دهند. در پروازهای خارجی، قوانین متفاوت است.
• چتر: چترهای معمولی مجاز هستند، اما چترهای شکاری یا دارای اجزای تیز ممکن است ممنوع باشند.
• ماده خام دارویی: نیازمند مجوز از وزارت بهداشت و بارنامه رسمی است.

قوانین بار مجاز و اضافه بار (بررسی جزئیات شرکت های هواپیمایی)

میزان بار مجاز یکی از مهم ترین دغدغه های مسافران است و عوامل متعددی بر آن تأثیر می گذارند. درک این عوامل و قوانین ایرلاین های مختلف به شما کمک می کند تا از پرداخت هزینه های اضافی جلوگیری کنید و سفری راحت تر داشته باشید.

مقدار بار مجاز: عوامل مؤثر

مقدار بار مجاز برای هر مسافر تحت تأثیر چندین عامل اصلی قرار دارد:

• ایرلاین: هر شرکت هواپیمایی قوانین خاص خود را در این زمینه دارد.
• کلاس پروازی: مسافران فرست کلاس و بیزنس کلاس معمولاً مجاز به حمل بار بیشتری نسبت به کلاس اکونومی هستند.
• مقصد: پروازهای بین المللی ممکن است قوانین متفاوتی نسبت به پروازهای داخلی داشته باشند.
• نوع بلیط: برخی بلیط ها (به ویژه بلیط های اقتصادی یا لایتبل) ممکن است شامل بار رایگان قسمت بار نباشند.
• بار مجاز کابین: ابعاد و وزن استاندارد برای بار دستی (carry-on) معمولاً یک کیف یا ساک دستی با وزن ۷ کیلوگرم و ابعاد تقریبی ۵۵x۳۸x۲۰ سانتی متر است. علاوه بر آن، یک وسیله شخصی کوچک (مانند کیف لپ تاپ یا کیف دستی) نیز معمولاً مجاز است.
• بار مجاز قسمت بار: این میزان معمولاً ۱۵ تا ۳۰ کیلوگرم برای کلاس اکونومی است، اما می تواند تا ۴۰ یا ۵۰ کیلوگرم برای کلاس های بالاتر برسد. این اطلاعات باید به وضوح در بلیط هواپیما (قسمت baggage weight) قید شده باشد.

قوانین ایرلاین های محبوب

برای درک بهتر، به برخی از قوانین عمومی ایرلاین های پرطرفدار اشاره می کنیم (توجه داشته باشید که این قوانین می توانند تغییر کنند و همیشه باید آخرین به روزرسانی را از وب سایت ایرلاین چک کنید):

• ایران ایر (Homa):
  • اکونومی: ۳۰ کیلوگرم بار تحویلی، ۵ کیلوگرم بار کابین.
  • بیزنس: ۴۰ کیلوگرم بار تحویلی، ۷ کیلوگرم بار کابین.
  • مسافران با کارت نقره ای ۴۰ کیلوگرم و با کارت طلایی تا ۵۰ کیلوگرم بار مجاز دارند.
  • حداکثر وزن هر چمدان نباید از ۲۳ کیلوگرم بیشتر شود (در برخی مسیرها).
• ترکیش ایرلاین (Turkish Airlines):
  • اکونومی: ۲۰ کیلوگرم بار تحویلی (در برخی مسیرها ممکن است بیشتر باشد).
  • بیزنس: ۳۰ کیلوگرم بار تحویلی.
  • بار کابین: ۸ کیلوگرم.
• آسمان:
  • بار کابین: ۵ کیلوگرم با ابعاد حداکثر ۱۱۵ سانتی متر (مجموع طول، عرض، ارتفاع).
  • حداکثر بار قابل حمل با احتساب اضافه بار: ۷۵ کیلوگرم.
• سایر ایرلاین های اروپایی (مانند ایرفرانس، لوفتانزا، بریتیش ایرویز): معمولاً محدودیت های سخت گیرانه تری دارند و اغلب بار مجاز کمتری (مثلاً ۲۰ یا ۲۳ کیلوگرم برای اکونومی) را ارائه می دهند.
• پرواز به کشورهای قاره آمریکا: در این مسیرها معمولاً سیستم Piece Concept اعمال می شود؛ یعنی به جای محدودیت وزنی کلی، تعداد مشخصی چمدان با وزن محدود مجاز است:
  • اکونومی: دو چمدان ۲۳ کیلوگرمی (جمعاً ۴۶ کیلوگرم).
  • بیزنس و فرست کلاس: دو چمدان ۳۲ کیلوگرمی (جمعاً ۶۴ کیلوگرم).

نرخ اضافه بار و راهکارهای جلوگیری از آن

هزینه اضافه بار می تواند به طور قابل توجهی بر بودجه سفر شما تأثیر بگذارد. نرخ اضافه بار معمولاً بر اساس درصد مشخصی از قیمت بلیط در همان مسیر (به ازای هر کیلوگرم) یا نرخ ثابت به ازای هر بسته اضافی محاسبه می شود. ایرلاین های اقتصادی و برخی پروازهای داخلی اروپایی و آسیایی، ممکن است هزینه بار را از قیمت اولیه بلیط جدا کنند، به این معنی که شما فقط بار کابین مجاز دارید و برای هر مقدار بار تحویلی باید هزینه بپردازید.

راهکارهای جلوگیری از اضافه بار:

• پیش از سفر، قوانین دقیق ایرلاین خود را بررسی کنید.
• وسایل ضروری را لیست کنید و از بردن اقلام غیرضروری خودداری کنید.
• لوازم سنگین تر را در بار دستی حمل کنید (مانند پاوربانک، لپ تاپ).
• با استفاده از ترازوهای دیجیتال، وزن چمدان خود را قبل از رسیدن به فرودگاه چک کنید.
• در صورت نیاز، زودتر به فرودگاه مراجعه کنید تا در صورت لزوم، فرصت سازماندهی مجدد بار یا پرداخت هزینه اضافه بار را داشته باشید.

بار مجاز برای گروه های خاص

• معلولین و افراد ناتوان: علاوه بر بار مجاز استاندارد، می توانند ویلچر معمولی (بدون باتری) یا سایر وسایل کمک حرکتی را تا حداکثر ۲۰ کیلوگرم به صورت رایگان حمل کنند.
• کودکان و نوزادان:
  • نوزادان زیر ۲ سال (INF): معمولاً ۱۰ کیلوگرم بار مجاز به همراه یک کالسکه تاشو یا تخت خواب نوزاد (در صورت وجود فضای کافی در کابین یا در قسمت بار) دارند.
  • کودکان بالای ۲ سال: بار مجاز آن ها معمولاً مشابه بزرگسالان است (مثلاً ۲۰ یا ۳۰ کیلوگرم).

نکات مهم درباره بار مجاز و تحویل بار

• محل قرارگیری بار در کابین: بار دستی باید زیر صندلی جلوی شما یا در قفسه های بالای سر قرار گیرد. قرار دادن آن در راهرو یا جلوی خروجی های اضطراری ممنوع است.
• نبود فضای کافی در کابین: اگر بار دستی شما در محدوده مجاز باشد اما فضای کافی در کابین نباشد، ایرلاین ممکن است از شما بخواهد آن را به صورت رایگان به قسمت بار تحویلی منتقل کنید. در این صورت، حتماً وسایل ارزشمند و شکستنی را از آن خارج کنید.
• بار بیش از حد مجاز: اگر وزن یا ابعاد بار شما از حد مجاز بیشتر باشد، باید آن را به قسمت بار تحویل دهید و هزینه اضافه بار را پرداخت کنید.

نکات کاربردی برای چمدان بستن و عبور سریع از بازرسی

آمادگی قبلی و رعایت نکات ساده می تواند تجربه سفر هوایی شما را به مراتب دلپذیرتر و بدون استرس کند. این نکات به شما کمک می کنند تا هم در مرحله بستن چمدان و هم در زمان بازرسی فرودگاه، با چالش کمتری مواجه شوید:

1. قوانین ایرلاین و کشور مقصد را از قبل چک کنید: هیچ چیز بدتر از این نیست که در لحظه آخر در فرودگاه متوجه ممنوعیت یک کالای ضروری شوید. وب سایت رسمی ایرلاین خود و همچنین سایت گمرک کشور مقصد را با دقت مطالعه کنید تا از آخرین مقررات مطلع باشید.
2. لیست وسایل ضروری را تهیه کنید: قبل از بستن چمدان، یک لیست جامع از تمامی اقلامی که نیاز دارید، تهیه کنید. این کار به شما کمک می کند تا از بردن اقلام غیرضروری جلوگیری کرده و مطمئن شوید که هیچ چیز مهمی را فراموش نکرده اید.
3. لوازم الکترونیکی و مایعات را در دسترس قرار دهید: در طول بازرسی های امنیتی، معمولاً باید لپ تاپ، تبلت، و کیسه مایعات ۱۰۰ میلی لیتری را از کیف خود خارج کرده و جداگانه در سینی بگذارید. این اقلام را در جایی از کیف دستی خود قرار دهید که به راحتی قابل دسترسی باشند تا از اتلاف وقت جلوگیری شود.
4. از بسته بندی مناسب برای لوازم حساس استفاده کنید: اگر مجبور به حمل لوازم شکستنی یا حساس در قسمت بار هستید، حتماً از بسته بندی های ضد ضربه، فوم، و محافظ های مناسب استفاده کنید. برچسب شکستنی (Fragile) نیز می تواند مفید باشد، اما تضمین کننده صددرصدی نیست.
5. داروهای ضروری را در بسته بندی اصلی و با نسخه حمل کنید: همانطور که قبلاً اشاره شد، داروهای نسخه ای و حیاتی را در کیف دستی و در بسته بندی اصلی (با نسخه پزشک و ترجمه انگلیسی برای پروازهای خارجی) حمل کنید.
6. احترام به قوانین و همکاری با مأموران: مأموران امنیتی فرودگاه وظیفه حفظ امنیت شما و دیگران را بر عهده دارند. با آن ها همکاری کنید، به سؤالاتشان پاسخ دهید و از بحث و جدل بی مورد بپرهیزید. این رفتار نه تنها فرآیند را برای شما سریع تر می کند، بلکه نشان دهنده احترام شما به قوانین است.
7. چمدان ها را با نظم ببندید: برای وسایل داخل چمدان نیز، از نظم دهنده ها و بسته بندی های مناسب استفاده کنید. این کار بازرسی های احتمالی را برای مأموران آسان تر کرده و به سرعت بخشیدن به روند کمک می کند.

سؤالات متداول درباره وسایل ممنوعه در هواپیما

آیا حمل کاندوم در فرودگاه ممنوع است؟

خیر، کاندوم در لیست وسایل ممنوعه در فرودگاه ها و پروازهای داخلی یا خارجی قرار ندارد و حمل آن بلامانع است.

آیا بردن چتر به داخل هواپیما مجاز است؟

بردن چتر معمولی به داخل هواپیما معمولاً مجاز است، اما این موضوع به نوع چتر بستگی دارد. اگر چتر شما از نوع شکاری، دارای نوک تیز فلزی بلند یا اجزای خطرناک باشد، ممکن است اجازه حمل آن را در کابین نداشته باشید و باید در قسمت بار قرار گیرد.

آیا امکان حمل مایعات در قسمت بار هواپیما وجود دارد؟

بله، معمولاً حمل مایعات در قسمت بار هواپیما محدودیت های کمتری از کابین دارد. با این حال، باید اطمینان حاصل کنید که مایعات به خوبی بسته بندی شده اند تا از هرگونه نشت یا آسیب به سایر وسایل جلوگیری شود. مایعات خطرناک، شیمیایی، الکلی با درصد بالا، و داروهای بدون مجوز همچنان ممنوع هستند.

حجم مایعات مجاز در هواپیما چقدر است؟

در کابین هواپیما، هر مایع باید در ظرفی حداکثر ۱۰۰ میلی لیتری قرار گیرد و تمامی این ظروف باید در یک کیسه پلاستیکی شفاف با ظرفیت حداکثر یک لیتر جای داده شوند. برای مایعات ضروری نوزادان (شیرخشک، شیر مادر، آب) یا داروهای حیاتی، استثنائاتی وجود دارد و حجم مجاز می تواند بیشتر باشد (با ارائه مدارک پزشکی). در قسمت بار چک شده، اغلب محدودیت حجم برای مایعات مجاز وجود ندارد، به شرطی که بسته بندی محکم و بدون نشتی داشته باشند.

آیا حمل گوشت با هواپیما مجاز است؟

حمل گوشت (تازه، منجمد، یا فرآوری شده) در پروازهای داخلی معمولاً مجاز است، به شرطی که در بسته بندی مناسب و بهداشتی باشد تا بوی نامطبوع ایجاد نکند و از نشتی جلوگیری شود. اما در پروازهای خارجی، به ویژه به کشورهایی مانند آمریکا، کانادا، استرالیا و کشورهای اروپایی، حمل گوشت تازه یا فرآوری شده به دلیل قوانین قرنطینه و کنترل آفات و بیماری ها اغلب ممنوع مطلق است.

در فرودگاه چه چیزهایی ممنوع است؟

اقلام ممنوعه در فرودگاه ها به دو دسته کلی تقسیم می شوند: اقلام ممنوعه در کابین و اقلام ممنوعه در قسمت بار. به طور خلاصه، اقلامی مانند انواع سلاح گرم و سرد، مواد منفجره و آتش زا، گازهای اشک آور و فلفلی، مواد سمی، رادیواکتیو و عفونی، و مواد مخدر و مشروبات الکلی (در فرودگاه های ایران) به طور کلی در هیچ بخشی از هواپیما مجاز نیستند. همچنین اقلام تیز و برنده و مایعات بیش از ۱۰۰ میلی لیتر در کابین ممنوع هستند.

وسایل ممنوعه در فرودگاه مهرآباد کدام است؟

فرودگاه مهرآباد، به عنوان یک فرودگاه داخلی در ایران، تابع قوانین عمومی جمهوری اسلامی ایران است. بنابراین، اقلامی مانند انواع سلاح گرم (شکاری، نظامی) و سلاح سرد (شمشیر، دشنه، چاقو، پنجه بوکس، تیغ جراحی)، مهمات و مواد منفجره (نارنجک، دینامیت، باروت)، انواع اسپری های دفاع شخصی (اشک آور، فلفلی)، مواد آتش زا (بنزین، کپسول گاز)، هرگونه مواد مخدر و مشروبات الکلی، و مواد غذایی با انقضای پایین، در این فرودگاه ممنوع هستند. قوانین مربوط به مایعات و ژل ها (حداکثر ۱۰۰ میلی لیتر در کابین) نیز در این فرودگاه اعمال می شود.

سخن پایانی

آگاهی از لیست وسایل ممنوعه در هواپیما، چه در پروازهای داخلی و چه در پروازهای بین المللی، گامی اساسی در تضمین یک سفر هوایی ایمن، آرام و بدون دردسر است. با توجه به تفاوت های قوانین در ایرلاین ها و کشورهای مختلف، همواره توصیه می شود پیش از بستن چمدان ها، آخرین به روزرسانی های مربوط به شرکت هواپیمایی و مقررات گمرکی کشور مقصد را به دقت مطالعه کنید. با رعایت این نکات و آمادگی قبلی، می توانید از هرگونه مشکل، تأخیر یا ضبط شدن وسایل در فرودگاه جلوگیری کرده و تجربه ای خوشایند از پرواز داشته باشید.