ماسک زدن را همچنان نباید از یاد برد

با وجود کاهش محدودیت ها و پشت سر گذاشتن دوران اوج همه گیری کووید-۱۹، اهمیت استفاده از ماسک در زندگی روزمره نه تنها کم نشده، بلکه ابعاد جدیدی یافته است. ماسک نه تنها یک سد دفاعی در برابر عوامل بیماری زا است، بلکه در مواجهه با چالش های محیطی و اجتماعی مدرن نیز نقشی مؤثر ایفا می کند.

پس از تجربه ای جهانی و بی سابقه با همه گیری کووید-۱۹، جامعه بشری به تدریج به سمت زندگی بدون الزامات سخت گیرانه بهداشتی گام برداشته است. بسیاری از کشورها، از جمله ایران، محدودیت های مربوط به استفاده از ماسک را لغو کرده اند و این ابزار حیاتی دوران پاندمی، اکنون به انتخابی شخصی بدل شده است. اما آیا ماسک زدن تنها مختص دوران بحران بود و باید آن را به فراموشی سپرد؟ پاسخ این سوال، با نگاهی عمیق تر به جنبه های گوناگون سلامت فردی و عمومی، به وضوح نشان می دهد که ماسک زدن را همچنان نباید از یاد برد. این مقاله با هدف تبیین ضرورت حفظ این عادت مفید در زندگی روزمره، به بررسی دلایل جامع و چندجانبه ای می پردازد که فراتر از نگرانی های صرفاً همه گیرشناختی است و شامل ابعاد بهداشتی، محیطی، اجتماعی و فردی می شود. در ادامه، خواهیم دید که چگونه ماسک می تواند به عنوان یک ابزار هوشمندانه و مسئولانه، به ارتقاء کیفیت زندگی و محافظت از سلامت جمعی کمک کند.

حفاظت از سلامت در برابر بیماری های تنفسی فراتر از کووید-۱۹

یکی از اصلی ترین و شناخته شده ترین دلایل برای ادامه استفاده از ماسک، نقش بی بدیل آن در محافظت در برابر طیف وسیعی از بیماری های تنفسی است. این مزیت، تنها به دوران همه گیری کووید-۱۹ محدود نمی شود و در تمام طول سال، به ویژه در فصول سرد یا در محیط های پرجمعیت، کاربرد دارد.

سد دفاعی در برابر آنفولانزا، سرماخوردگی و RSV

آنفولانزا، سرماخوردگی و ویروس سن سیشیال تنفسی (RSV) همواره جزئی جدایی ناپذیر از چرخه های فصلی بیماری ها بوده اند. این ویروس ها از طریق قطرات تنفسی و ذرات معلق در هوا منتقل می شوند و می توانند منجر به عوارض جدی، به خصوص در گروه های آسیب پذیر، گردند. استفاده از ماسک، به ویژه در مکان های پرجمعیت نظیر وسایل حمل و نقل عمومی، مدارس، دانشگاه ها و مراکز خرید، می تواند به طور چشمگیری شیوع این بیماری های فصلی را کاهش دهد.

تحقیقات متعدد نشان داده اند که ماسک ها، به ویژه ماسک های جراحی و N95/KF94، با ایجاد یک مانع فیزیکی، مانع از انتشار قطرات تنفسی حاوی ویروس از فرد بیمار به محیط و دیگران می شوند. همچنین، این ماسک ها می توانند غلظت ویروس های معلق در هوای استنشاقی را برای فرد سالم کاهش دهند و بدین ترتیب، خطر ابتلا را به حداقل برسانند. در واقع، ماسک به عنوان یک فیلتر عمل کرده و ذرات ویروسی را پیش از ورود به دستگاه تنفسی مسدود می سازد. این کارایی، فراتر از هر نوع واکسیناسیون یا درمان خاصی است و به عنوان یک استراتژی پیشگیرانه عمومی، اهمیت ویژه ای دارد. بنابراین، برای پیشگیری از بیماری های فصلی، ماسک زدن یک راهکار موثر و ساده است که نباید از آن غافل شد.

محافظت از افراد آسیب پذیر و نقص ایمنی

فراتر از محافظت فردی، استفاده از ماسک یک عمل مسئولیت پذیرانه اجتماعی و اخلاقی محسوب می شود. در هر جامعه ای، گروه هایی وجود دارند که سیستم ایمنی ضعیف تری دارند و در برابر بیماری های تنفسی بسیار آسیب پذیرتر هستند. سالمندان، کودکان خردسال، بیماران دارای بیماری های مزمن (مانند آسم، دیابت، بیماری های قلبی) و افراد دارای نقص ایمنی (به دلیل بیماری هایی نظیر سرطان یا مصرف داروهای سرکوب کننده سیستم ایمنی) در معرض خطر بالاتری برای ابتلا به عفونت های شدید و عوارض ناشی از آن ها قرار دارند.

هنگامی که ما ماسک می زنیم، نه تنها از خود محافظت می کنیم، بلکه یک سد دفاعی برای این افراد آسیب پذیر ایجاد می کنیم. این اقدام، نشانه ای از همدلی و احترام به سلامت جمعی است. حتی اگر خودمان علائم خفیفی داشته باشیم یا بدون علامت ناقل ویروس باشیم، ماسک زدن می تواند از انتقال بیماری به فردی که ممکن است زندگی اش در خطر باشد، جلوگیری کند. در واقع، نقش ماسک در محافظت از افراد آسیب پذیر را نمی توان نادیده گرفت و این یک مسئولیت اجتماعی است که هر فرد آگاه باید به آن پایبند باشد. چگونه ماسک زدن ما می تواند جان دیگران را نجات دهد؟ با کاهش زنجیره انتقال و محافظت از حلقه های ضعیف تر جامعه.

سپر محافظتی در برابر آلاینده های محیطی

علاوه بر محافظت در برابر عوامل بیماری زا، ماسک ها به عنوان یک سپر کارآمد در برابر تهدیدات زیست محیطی نیز عمل می کنند. آلودگی هوا و آلرژن ها، از جمله چالش های سلامت عمومی هستند که ماسک می تواند در کاهش اثرات مخرب آن ها نقش ایفا کند.

مقابله با آلودگی هوا و ذرات معلق (PM2.5)

آلودگی هوا، به ویژه در کلان شهرها و مناطق صنعتی، به یک معضل جدی تبدیل شده است. ذرات معلق ریز (PM2.5) که قطر آن ها کمتر از 2.5 میکرومتر است، می توانند به عمق ریه ها نفوذ کرده و به سیستم تنفسی و قلبی-عروقی آسیب های جبران ناپذیری وارد کنند. بیماری هایی نظیر آسم، برونشیت، بیماری های ایسکمیک قلب و حتی سکته مغزی با قرار گرفتن طولانی مدت در معرض این ذرات مرتبط هستند.

در این شرایط، ماسک های استاندارد، به خصوص N95 و KF94، نقش حیاتی در فیلتر کردن این ذرات مضر و ریزگردها ایفا می کنند. این ماسک ها با طراحی خاص و مواد فیلتراسیون پیشرفته، قادرند بیش از ۹۵ درصد ذرات معلق را مسدود کنند. استفاده از ماسک N95 و KF94 در روزهای با شاخص آلودگی هوای بالا، می تواند سلامت دستگاه تنفسی را تا حد زیادی تضمین کند. بنابراین، ماسک و آلودگی هوا یک ارتباط مستقیم دارند و استفاده از ماسک های مناسب، یک راهکار عملی برای محافظت از خود در برابر پیامدهای سوء آلودگی هوا است.

محافظت در برابر آلرژن ها و گرده گیاهان

فصل بهار و پاییز، برای بسیاری از افراد مبتلا به آلرژی های فصلی، با سرفه ها، عطسه ها، خارش چشم و آبریزش بینی همراه است. گرده گیاهان و دیگر آلرژن های معلق در هوا، عامل اصلی این واکنش های آلرژیک هستند. ماسک ها، به خصوص ماسک های جراحی و حتی پارچه ای با کیفیت، می توانند به عنوان یک سد فیزیکی عمل کرده و از ورود بخش عمده ای از این آلرژن ها به سیستم تنفسی جلوگیری کنند.

با کاهش میزان گرده یا آلرژن های استنشاقی، علائم آلرژی در افراد حساس به طور قابل توجهی کاهش می یابد. این مزیت، راحتی و کیفیت زندگی را برای میلیون ها نفر در سراسر جهان که از آلرژی های فصلی رنج می برند، بهبود می بخشد. بنابراین، ماسک زدن می تواند به عنوان یک ابزار ساده اما مؤثر برای کمک به افراد دارای حساسیت فصلی در کاهش علائم عمل کند و امکان فعالیت های روزمره در فضای باز را برای آن ها فراهم آورد.

جنبه های فردی و روانی: راحتی، حریم شخصی و ظاهر

در کنار دلایل بهداشتی و محیطی، ابعاد فردی و روانی نیز در تصمیم گیری برای ادامه استفاده از ماسک نقش پررنگی دارند. این جنبه ها، به ویژه در میان جوانان، گاهی به اندازه ی مسائل بهداشتی اهمیت می یابند و حتی می توانند انگیزه ای قوی برای حفظ این عادت باشند.

راحتی و عدم نیاز به آرایش

یکی از مزایای غیرمنتظره ماسک زدن، به خصوص برای بسیاری از خانم ها و حتی برخی آقایان، راحتی ناشی از عدم نیاز به آرایش کامل صورت است. ماسک، بخش قابل توجهی از صورت، به ویژه دهان و بینی را می پوشاند و دغدغه های مربوط به پوشاندن عیوب پوستی، عدم تقارن چهره یا حتی ناهماهنگی در آرایش را از بین می برد. این موضوع، به ویژه در میان جوانان، پدیده ای رایج است.

در کشورهایی مانند کره جنوبی، این پدیده حتی اصطلاحات خاص خود را پیدا کرده است. اصطلاح مجیکوم (Magicom) که ترکیبی از ماسک و ساگیکم به معنای فریب و نیرنگ است، به افرادی اطلاق می شود که با ماسک جذاب تر به نظر می رسند. این اصطلاح به نوعی به فریب با ماسک اشاره دارد، جایی که ماسک می تواند ویژگی های ظاهری را پنهان کرده و حس آزادی از دغدغه های ظاهری را فراهم آورد. این حس راحتی، به افراد اجازه می دهد تا بدون صرف زمان و هزینه برای آرایش، در مجامع عمومی حاضر شوند و حس آزادی بیشتری را تجربه کنند. این جنبه از ماسک زدن، به ویژه برای کسانی که می خواهند سریع و بدون دردسر آماده شوند، یک مزیت قابل توجه است.

افزایش حس حریم شخصی و امنیت

در جوامع مدرن، با افزایش تعاملات و فشارهای بصری، حفظ حریم شخصی و احساس امنیت روانی در فضاهای عمومی از اهمیت فزاینده ای برخوردار است. ماسک می تواند به صورت ناخودآگاه، حس حریم شخصی بیشتری را برای فرد ایجاد کند. پوشاندن بخشی از صورت، می تواند مانعی ظریف بین فرد و نگاه های کنجکاو دیگران ایجاد کند و این امکان را می دهد که با احساس آرامش و خلوت بیشتری در محیط های شلوغ تردد کند.

این حس امنیت، تنها به معنای امنیت فیزیکی نیست، بلکه امنیت روانی را نیز شامل می شود. فرد با ماسک، کمتر احساس می کند که تحت قضاوت ظاهری قرار دارد و می تواند با اعتماد به نفس بیشتری در فضاهای عمومی ظاهر شود. برای برخی، این پوشش می تواند مانند یک پناهگاه عمل کند، به خصوص در موقعیت هایی که احساس آسیب پذیری می کنند. این جنبه از ماسک زدن، به ویژه برای افرادی که به دلایل مختلف از توجه بیش از حد به ظاهر خود ناراحت هستند، می تواند بسیار با ارزش باشد.

تأثیر بر اعتماد به نفس (موافق و مخالف)

تأثیر ماسک بر اعتماد به نفس یک پدیده دوگانه است که هم می تواند جنبه های مثبت داشته باشد و هم منفی. از یک سو، پدیده مجیکوم که پیش تر به آن اشاره شد، نشان می دهد که ماسک زدن می تواند به طور موقت اعتماد به نفس برخی افراد را افزایش دهد؛ زیرا معتقدند با ماسک جذاب تر به نظر می رسند یا عیوب ظاهری خود را پنهان می کنند. این امر به ویژه در میان جوانان، که تحت تأثیر شدید استانداردهای زیبایی قرار دارند، مشاهده می شود. در کره جنوبی، این پدیده حتی بر اپلیکیشن های دوست یابی نیز تأثیر گذاشته است، جایی که برخی کاربران عکس های ماسک دار خود را بارگذاری می کردند تا ظاهرشان را بهتر از آنچه هست، نشان دهند.

در فرهنگ های خاص، ماسک زدن به عنوان راهی برای پوشاندن چهره و کاهش دغدغه های ظاهری عمل می کند، که می تواند در کوتاه مدت حس اعتماد به نفس کاذب ایجاد کند.

از سوی دیگر، پدیده ای به نام ماهایا (Mahaia) نیز در کره جنوبی رواج دارد که دقیقاً نقطه مقابل مجیکوم است. ماهایا به معنای قربانی ماسک است و به فردی اطلاق می شود که زیبایی واقعی چهره اش به دلیل استفاده از ماسک پنهان می ماند. این افراد ممکن است احساس کنند که ماسک مانع از بروز کامل شخصیت و جذابیت های طبیعی آن ها می شود. همچنین، برخی تحقیقات نشان می دهند که استفاده طولانی مدت از ماسک، به خصوص در دوران نوجوانی، می تواند با کمبود اعتماد به نفس و دشواری در نشان دادن چهره واقعی همراه باشد. این امر در مورد افرادی که به طور مداوم ماسک می زنند و در برداشتن آن در جمع دچار مشکل می شوند، صادق است. این تعارض بین پنهان کردن و آشکار کردن، پیچیدگی های روانی ماسک زدن را نشان می دهد و تأثیر ماسک و اعتماد به نفس را به یک موضوع چندوجهی تبدیل می کند.

فشار اجتماعی و فرهنگی: هنجارها و تغییرات

پذیرش یا عدم پذیرش استفاده از ماسک، تنها به دلایل پزشکی یا راحتی فردی محدود نمی شود؛ بلکه به شدت تحت تأثیر هنجارهای اجتماعی و فرهنگی قرار دارد. تفاوت های فرهنگی و فشار همسالان می توانند در حفظ یا کنار گذاشتن این عادت مؤثر باشند.

ماسک زدن به عنوان نمادی از مسئولیت پذیری اجتماعی

در بسیاری از فرهنگ ها، به ویژه در کشورهای آسیایی، فرهنگ ماسک زدن در آسیا پیش از همه گیری کووید-۱۹ نیز تا حدی رایج بود. به عنوان مثال، در ژاپن و کره جنوبی، افراد هنگام سرماخوردگی یا در فصول شیوع بیماری ها، برای محافظت از دیگران و نشان دادن مسئولیت پذیری اجتماعی، ماسک می زدند. این رویکرد، در تضاد با برخی فرهنگ های غربی است که در آن ها ماسک زدن غالباً با مسائل منفی (مانند جرم و جنایت یا بیماری شدید) مرتبط بود.

پس از همه گیری، این نگرش مسئولیت پذیری در بسیاری از نقاط جهان تقویت شد. ماسک زدن به عنوان نشانه ای از احترام به سلامت جمعی و مراقبت از آسیب پذیرترین اعضای جامعه شناخته می شود. وقتی فردی ماسک می زند، در واقع این پیام را منتقل می کند که به سلامت دیگران اهمیت می دهد و حاضر است برای حفظ آن، تغییراتی در رفتار خود ایجاد کند. این رویکرد، فراتر از یک الزام دولتی، به یک انتخاب آگاهانه و هنجار اجتماعی تبدیل شده است که نشان دهنده بلوغ و همدلی جامعه است.

مواجهه با فشار همسالان و انتظارات جامعه

حتی پس از لغو اجبار دولتی برای ماسک زدن، بسیاری از افراد، به ویژه در جوامعی مانند کره جنوبی، همچنان به این کار ادامه می دهند. یکی از دلایل اصلی این امر، فشار اجتماعی برای ماسک زدن است. در شرایطی که اکثریت مردم همچنان ماسک می زنند، برداشتن ماسک ممکن است برای فرد احساس ناراحتی، غیرمتعارف بودن یا حتی مورد قضاوت قرار گرفتن را ایجاد کند. این پدیده به وضوح در ویدئوهای شبکه های اجتماعی کره جنوبی دیده می شود که افراد پس از لغو اجبار، ماسک خود را برمی دارند اما با دیدن اینکه دیگران همچنان ماسک دارند، دوباره آن را به صورت می زنند.

این فشار همسالان می تواند درونی باشد، یعنی فرد از ترس قضاوت یا برای تطابق با هنجارهای گروهی، ماسک می زند. تحقیقات نشان می دهند که حتی بدون الزام دولتی، افراد برای جلوگیری از احساس انزوا یا طرد شدن، به رفتارهای گروهی تمایل پیدا می کنند. این موضوع نشان می دهد که تصمیم گیری آگاهانه و فردی برای ماسک زدن، در مقابل فشارهای اجتماعی، اهمیت دارد. افراد باید با درک دلایل و مزایای واقعی ماسک زدن، انتخاب کنند که چه زمانی و در چه شرایطی از آن استفاده کنند، نه اینکه صرفاً تحت تأثیر هنجارهای موقتی جامعه قرار گیرند.

حفظ عادت ماسک زدن، به ویژه در شرایطی که دیگران نیز این کار را می کنند، نشان دهنده احترام به سلامت عمومی و پذیرش مسئولیت اجتماعی است.

ماسک زدن در شرایط خاص: چه زمانی، کجا و کدام ماسک؟

درک اینکه چه زمانی، کجا و از چه نوع ماسکی استفاده کنیم، برای به حداکثر رساندن کارایی آن و حفظ سلامت، حیاتی است. این بخش به توصیه های عملی برای اهمیت ماسک در اماکن عمومی و شرایط مختلف می پردازد.

توصیه برای استفاده در فضاهای عمومی بسته و شلوغ

حتی با فروکش کردن همه گیری ها، خطر انتقال بیماری های تنفسی در فضاهای بسته و پرتردد همچنان بالاست. ویروس ها در این مکان ها به راحتی از طریق هوا منتقل می شوند. بنابراین، استفاده از ماسک در مکان هایی مانند:

• حمل و نقل عمومی: اتوبوس، مترو، قطار و هواپیما
• مراکز درمانی و بیمارستان ها: کلینیک ها، مطب ها و داروخانه ها
• مراکز خرید و فروشگاه های بزرگ
• کنسرت ها، تئاترها و سینماها
• سالن های ورزشی سرپوشیده و استخرها

به شدت توصیه می شود. این اماکن، به دلیل تهویه نامناسب و تراکم بالای جمعیت، محیط های مناسبی برای انتشار عوامل بیماری زا هستند. ماسک زدن در این شرایط، نه تنها از فرد محافظت می کند، بلکه به کاهش گردش ویروس ها در جامعه کمک می کند.

در صورت داشتن علائم بیماری

یکی از مهمترین مسئولیت های اخلاقی و اجتماعی، استفاده از ماسک در صورت بروز علائم بیماری های تنفسی، حتی علائم خفیف، است. سرفه، عطسه، گلودرد یا آبریزش بینی، همگی می توانند نشانه هایی از یک عفونت ویروسی باشند که ممکن است به دیگران منتقل شود. چرا هنوز ماسک بزنیم؟ اگر بیمار هستیم، ماسک زدن اقدامی ساده اما بسیار مؤثر برای جلوگیری از انتشار قطرات تنفسی و محافظت از اطرافیان است. این کار نشانه ای از فرهنگ بالا و احترام به حقوق دیگران است و می تواند به جلوگیری از ایجاد موج های جدید بیماری در جامعه کمک کند.

فصول خاص و شرایط محیطی

ماسک ها در فصول خاص و شرایط محیطی نامساعد نیز کاربرد فراوانی دارند:

1. زمستان و هوای سرد: در کشورهایی مانند کره جنوبی، ماسک زدن در فصل سرما پیش از کووید-۱۹ نیز رایج بود. ماسک نه تنها دهان و بینی را از سرما محافظت می کند و از ورود هوای سرد به طور مستقیم به ریه ها جلوگیری می کند، بلکه در جلوگیری از بیماری های ناشی از سرما نیز مؤثر است. هوای سرد می تواند دستگاه تنفسی را تحریک کرده و آن را مستعد عفونت کند.
2. فصل آلرژی ها: همانطور که قبلاً ذکر شد، در فصول شیوع گرده گیاهان و آلرژن ها، ماسک می تواند به کاهش علائم آلرژی فصلی کمک کند.
3. روزهای با شاخص آلودگی بالای هوا: در شهرهای بزرگ که با معضل آلودگی هوا مواجه هستند، استفاده از ماسک های استاندارد (مانند N95/KF94) در روزهای با شاخص آلودگی بالا، برای محافظت از ریه ها در برابر ذرات معلق ضروری است.

انتخاب نوع ماسک مناسب

انواع مختلفی از ماسک ها در بازار موجود است که هر یک کارایی متفاوتی دارند. شناخت این تفاوت ها برای انتخاب بهترین گزینه حائز اهمیت است:

• ماسک های پارچه ای: این ماسک ها، اگرچه راحت و قابل شستشو هستند، اما کمترین میزان محافظت را ارائه می دهند. کارایی آن ها بستگی به تعداد لایه ها و نوع پارچه دارد. برای محافظت در برابر آلرژن های درشت یا به عنوان یک پوشش عمومی می توانند مورد استفاده قرار گیرند، اما برای محافظت در برابر ویروس ها یا آلودگی هوای شدید، توصیه نمی شوند.
• ماسک های جراحی (سه لایه): این ماسک ها برای فیلتر کردن قطرات تنفسی بزرگ و جلوگیری از انتشار آن ها توسط فرد بیمار طراحی شده اند. آن ها محافظت متوسطی در برابر ذرات معلق کوچک تر ارائه می دهند و برای استفاده در فضاهای عمومی بسته، به ویژه در صورت داشتن علائم بیماری، گزینه مناسبی هستند.
• ماسک N95 و KF94: این ماسک ها استانداردترین و مؤثرترین نوع ماسک برای محافظت در برابر ذرات معلق ریز (از جمله ویروس ها و ذرات آلودگی هوا) هستند. ماسک N95 و KF94 قادرند بیش از ۹۵ درصد ذرات تا ۰.۳ میکرون را فیلتر کنند. برای محافظت حداکثری در شرایط پرخطر، قرار گرفتن در معرض آلودگی هوای شدید یا مراقبت از بیماران، این ماسک ها بهترین انتخاب هستند. نکات مهم در استفاده از این ماسک ها، رعایت صحیح نحوه قرارگیری بر روی صورت (تا هیچ منفذی باقی نماند) و تعویض به موقع آن ها است.

رعایت نکات استفاده صحیح، از جمله شستشوی دست ها قبل و بعد از تماس با ماسک، لمس نکردن سطح بیرونی ماسک و تعویض به موقع (ماسک های جراحی هر ۴ تا ۸ ساعت و ماسک های N95/KF94 بر اساس میزان استفاده و دستورالعمل سازنده) برای حفظ کارایی آن ها ضروری است. در نهایت، انواع ماسک و کارایی آنها باید بر اساس شرایط و هدف استفاده انتخاب شوند.

نتیجه گیری

همانطور که مورد بحث قرار گرفت، ماسک زدن را همچنان نباید از یاد برد. دلایل متعددی، از حفظ سلامت فردی در برابر بیماری های فصلی و محافظت از افراد آسیب پذیر گرفته تا مقابله با آلودگی هوا و آلرژن ها، اهمیت این ابزار ساده اما کارآمد را برجسته می سازند. علاوه بر این، جنبه های فردی نظیر راحتی و افزایش حریم شخصی، و همچنین ابعاد اجتماعی و فرهنگی که در پذیرش ماسک نقش دارند، نشان می دهند که این عادت می تواند فراتر از یک الزام اضطراری، به یک انتخاب هوشمندانه و مسئولانه در زندگی روزمره ما تبدیل شود.

ماسک یک ابزار انعطاف پذیر و کارآمد است که می تواند در استراتژی سلامت فردی و جامعه نقش مهمی ایفا کند. با اتخاذ رویکردی آگاهانه و فعال در استفاده از ماسک، نه به عنوان یک اجبار، بلکه به عنوان یک انتخاب هوشمندانه، می توانیم به سمت زندگی سالم تر و مسئولانه تر گام برداریم. این کار نه تنها از ما محافظت می کند، بلکه نشانه ای از احترام به سلامت جمعی و تعهد به رفاه جامعه است. اجازه ندهید خاطره محافظت کننده ماسک، با گذر زمان به فراموشی سپرده شود، زیرا فواید ماسک زدن بعد از کرونا همچنان قابل توجه است و می تواند بخشی از یک سبک زندگی سالم و پایدار باشد.