معرفی سریال ستایش

سریال ستایش، نامی آشنا در گنجینه مجموعه های تلویزیونی ایران است که با روایت داستانی پرفراز و نشیب از زندگی زنی به نام ستایش نادری، توانست برای سال ها مخاطبان گسترده ای را به خود جلب کند. این مجموعه که در سه فصل تولید و پخش شد، به دلیل درام پرکشش، شخصیت پردازی های خاص و پرداختن به چالش های اجتماعی و خانوادگی، به یکی از پربحث ترین آثار نمایشی تبدیل گشت و با وجود گذشت زمان، همچنان در بازپخش های مکرر، مورد توجه علاقه مندان قرار می گیرد.

سریال ستایش نه تنها به دلیل روایت خطی و درگیرکننده خود، بلکه به واسطه بازی های درخشان و گاهاً بحث برانگیز بازیگران، به موضوع داغ محافل نقد و گفت وگو تبدیل شد. از همان روزهای نخست پخش، این مجموعه توانست با ترکیب عناصری چون عشق، انتقام، وفاداری و پایداری در برابر ناملایمات، نبض احساسی جامعه را در دست گیرد. موفقیت و ماندگاری ستایش را می توان در توانایی آن برای انعکاس بخش هایی از واقعیت های زندگی و کشمکش های درونی انسان ها جست وجو کرد که برای بسیاری از بینندگان قابل لمس بود. این مجموعه با بهره گیری از مضامین عمیق انسانی و ارائه تصویری صادقانه از فراز و فرودهای یک زندگی، به اثری تبدیل شد که در کنار انتقادات، همچنان جایگاه ویژه ای در حافظه جمعی مخاطبان تلویزیون ایران دارد و به نمادی از استقامت در مواجهه با جبر روزگار شناخته می شود.

اطلاعات کلی سریال ستایش

سریال ستایش یک درام اجتماعی و خانوادگی است که در سه فصل، از سال ۱۳۸۹ تا ۱۳۹۸، از شبکه سه سیما به روی آنتن رفت. این مجموعه با محوریت شخصیتی زن و داستان های پرکشش پیرامون او، توانست جایگاه ویژه ای در میان مخاطبان تلویزیون ایران پیدا کند. بانی و طراح اصلی این ایده، زنده یاد ایرج قادری بود که به گفته عوامل تولید، نقش مهمی در شکل گیری اولیه سریال داشت و حتی برخی به اقتباس از فیلم «واکنش پنجم» ایشان نیز اشاره می کنند.

سعید سلطانی در مقام کارگردان، وظیفه هدایت این پروژه عظیم را بر عهده داشت و توانست با سبک روایی خاص خود، داستانی را به تصویر بکشد که بینندگان را پای تلویزیون میخکوب کند. سعید مطلبی نیز به عنوان نویسنده، مسئول خلق شخصیت ها و خطوط داستانی پرپیچ وخم ستایش بود که نقاط عطف دراماتیک فراوانی را شامل می شد. آرمان زرین کوب تهیه کنندگی این اثر را بر عهده داشت و هماهنگی های لازم برای تولید هر سه فصل را فراهم آورد.

سریال ستایش در مجموع شامل ۱۲۰ قسمت بود که به شرح زیر در سه فصل پخش شد:

فصل	سال تولید	سال پخش	تعداد قسمت ها
فصل اول	۱۳۸۸-۱۳۹۰	۱۳۸۹-۱۳۹۰	۴۹ قسمت
فصل دوم	۱۳۹۱-۱۳۹۲	۱۳۹۲-۱۳۹۳	۲۶ قسمت
فصل سوم	۱۳۹۷	۱۳۹۸	۴۰ قسمت
مجموع	۱۳۸۸-۱۳۹۷	۱۳۸۹-۱۳۹۸	۱۱۵ قسمت

این سریال در ژانر درام اجتماعی و خانوادگی، به مسائلی نظیر سنت و مدرنیته، جایگاه زن در جامعه، انتقام، بخشش و پیچیدگی روابط خانوادگی می پرداخت. محبوبیت این مجموعه باعث شد تا پس از پخش اولیه از شبکه سه، بارها از شبکه های دیگر از جمله آی فیلم بازپخش شود و همچنان مخاطبان پرشمار خود را حفظ کند.

داستان کامل سریال ستایش (به تفکیک فصل)

داستان سریال ستایش، روایتی طولانی و نفس گیر از سرنوشت یک زن است که در هر فصل با چالش ها و تحولات جدیدی روبه رو می شود. این روایت داستانی، گویی آینه ای است از فراز و فرودهای زندگی، عشق ها، کینه ها و پایداری در برابر ظلم.

فصل اول: سرآغاز رنج و عشق ممنوعه

در فصل اول، داستان با معرفی «ستایش نادری»، دختر جوانی که همراه با برادرش «محمد» زندگی می کند، آغاز می شود. محمد به دلیل فرار از خدمت سربازی، در معرض خطر قرار دارد و ستایش برای نجات او، به دوست برادرش، «طاهر فردوس»، پناه می برد. طاهر، که جوانی اصیل و خانواده دار است، با تمهیداتی محمد را راهی مرز می کند تا از کشور خارج شود، اما محمد در مرز کشته می شود. این اتفاق، سرنوشت طاهر را نیز دستخوش تغییر می کند و او به اتهام کمک به فرار محمد و دخالت در مرگ او به زندان می افتد. در این میان، طاهر که تحت تأثیر پایداری و نجابت ستایش قرار گرفته، دلباخته او می شود.

پس از مدتی و با رضایت خانواده محمد، طاهر از زندان آزاد می شود، اما این آزادی، مقدمه ای برای یک عشق ممنوعه و چالش های بزرگ تر است. طاهر برخلاف میل شدید پدرش، «حشمت فردوس»، که فردی مقتدر و ثروتمند است و به شدت با این ازدواج مخالف است، با ستایش ازدواج می کند. ستایش نیز که از فوت برادر و زندانی شدن طاهر رنج می برد، ابتدا با اکراه این ازدواج را می پذیرد. این ازدواج، بذر کینه ای عمیق را در دل حشمت فردوس می کارد که سال ها ستایش را تعقیب می کند. ستایش و طاهر صاحب دو فرزند به نام های «محمد» (به یاد برادر ستایش) و «نازگل» می شوند. زندگی آن ها با وجود مخالفت های حشمت و تلاش های «انیس»، همسر صابر (برادر طاهر)، برای ضربه زدن به آن ها، ادامه پیدا می کند تا اینکه طاهر در یک توطئه ساختگی به حمل مواد مخدر متهم می شود و پس از فرار از دست مأموران، در یک تصادف جان خود را از دست می دهد. با مرگ طاهر، ستایش تنها می ماند و کینه حشمت فردوس علیه او، وارد مرحله ای جدید و بی رحمانه می شود.

فصل دوم: گریز از گذشته و رویارویی دوباره

۲۲ سال از وقایع فصل اول می گذرد و ستایش، برای فرار از خصومت های حشمت فردوس، با نام مستعار «رودباری» و همراه با فرزندانش، محمد و نازگل، به شمال کشور مهاجرت کرده و زندگی جدیدی را آغاز کرده است. او در آنجا صاحب یک رستوران محبوب است و تلاش می کند گذشته تلخ خود را از یاد ببرد. پسرش، محمد، که اکنون جوانی برومند است، به ماهی فروشی مشغول است و با موتور، ماهی ها را به مشتریان می رساند. تقدیر اما بار دیگر مسیر زندگی ستایش و حشمت فردوس را به هم گره می زند. حشمت فردوس، که برای تفریح به شمال آمده، به طور اتفاقی از محمد ماهی می خرد و همین برخورد تصادفی، جرقه هایی از یک رویارویی بزرگ را شعله ور می کند.

در این میان، «صابر»، پسر دیگر حشمت فردوس، و همسرش «پری سیما»، به دنبال تصاحب اموال و ثروت حشمت هستند. آن ها با دسیسه های مختلف، سعی می کنند حشمت را کنار بزنند و کنترل امپراتوری او را به دست گیرند. محمد (پسر ستایش)، که از طریق شغل ماهی فروشی با خانواده حشمت آشنا شده، ناخواسته وارد دنیای آن ها می شود و پس از ورود به تهران برای کار، به تدریج به حشمت فردوس نزدیک می شود. ستایش نیز برای سر و سامان دادن به زندگی دخترش نازگل و ازدواج او با خواستگارش، مجبور به بازگشت به تهران می شود. این بازگشت، او را بار دیگر در مسیر حشمت فردوس قرار می دهد. حشمت، که دیگر مردی کهنه کار و تنها شده است، به تدریج ستایش را می شناسد و داستان وارد فاز جدیدی از کشمکش ها، کینه ها و تلاش برای جبران گذشته می شود. این فصل، به وضوح نشان می دهد که گذشته هرگز انسان ها را رها نمی کند و سایه آن، حتی پس از سال ها، بر زندگی افراد سنگینی می کند.

فصل سوم: بازگشت اعتبار و پایانی برای ستایش

فصل سوم، نقطه اوج تلاش حشمت فردوس برای بازیابی اعتبار و ثروت از دست رفته اش است. او که بر اثر دسیسه های صابر و پری سیما، تمامی اموالش را از دست داده و حتی بی خانمان شده، با کمک و همیاری نوه اش محمد (پسر ستایش) و ستایش، تلاش می کند تا دوباره بر سر پا بایستد. این فصل، شاهد تحولات شخصیتی عمیقی در حشمت است؛ او که زمانی نماد اقتدار و خودخواهی بود، اکنون با تکیه بر کمک کسانی که زمانی دشمنشان می دانست، به دنبال بازگشت به جایگاه خود است.

صابر، که از کرده های خود با حشمت پشیمان شده، گرفتار نقشه های پری سیما می شود و در نهایت به قتل می رسد. با مرگ صابر، پری سیما تمامی اموال حشمت فردوس را تصاحب می کند و این مسئله، عزم حشمت را برای مبارزه با او جزم تر می کند. انیس، همسر صابر، نیز پس از سال ها قدرت تکلم خود را بازمی یابد و به تهدیدی جدی برای پری سیما تبدیل می شود، زیرا می تواند شهادتی علیه او بدهد. در این میان، ستایش پس از سال ها تنهایی، با «مهدی مظفری»، پسر همسایه اش، وارد یک رابطه عاطفی می شود. این رابطه، با مخالفت های شدید خانواده و اطرافیان او روبه رو می گردد، زیرا بسیاری معتقدند ستایش پس از این همه رنج و سختی، باید به فکر آرامش خود و فرزندانش باشد.

محمد و نازگل نیز در این فصل، دوشادوش حشمت فردوس برای بازگرداندن اموالش تلاش می کنند. نازگل با کمک شوهرش، اسنادی را برای ابطال وکالت نامه جعلی صابر به دست می آورد. در نهایت، مهدی مظفری از ستایش خواستگاری می کند و پس از یک تصادف ناگهانی و جراحات وارده، ستایش تصمیم می گیرد به او پاسخ مثبت دهد. این تصمیم با واکنش های منفی اعضای خانواده اش مواجه می شود، اما ستایش برای رسیدن به آرامش و شروع فصلی جدید از زندگی خود، علی رغم تمامی مخالفت ها با مهدی ازدواج می کند. این فصل با محوریت بازگشت اعتبار، عدالت و امید به آینده، سعی در ارائه پایانی برای سرنوشت ستایش و حشمت فردوس دارد.

سریال ستایش، با تمام فراز و نشیب های داستانی و نقدهایی که به آن وارد شد، توانست نمادی از پایداری و جست وجوی عدالت در برابر ستم را به نمایش بگذارد و در حافظه جمعی تلویزیون ایران ماندگار شود.

معرفی و بیوگرافی بازیگران اصلی سریال ستایش

موفقیت و ماندگاری سریال ستایش تا حد زیادی مدیون بازی درخشان و تأثیرگذار بازیگران اصلی آن است. هر یک از این هنرمندان، نقش خود را با ظرافت و عمق خاصی ایفا کردند و توانستند شخصیت های سریال را برای مخاطبان ملموس و باورپذیر سازند. در ادامه به معرفی و بیوگرافی برخی از برجسته ترین بازیگران این مجموعه می پردازیم.

داریوش ارجمند (حشمت فردوس)

داریوش ارجمند، زاده پنجم مرداد ۱۳۲۳ در مشهد، از چهره های ماندگار سینما و تلویزیون ایران است. او که تحصیلات خود را در رشته جامعه شناسی و تئاتر به پایان رسانده، فعالیت هنری اش را با تئاتر آغاز کرد و سپس وارد سینما و تلویزیون شد. ارجمند با نقش آفرینی های قدرتمند و کاریزماتیک خود، همواره توانسته است در ذهن مخاطبان ماندگار شود. نقش «حشمت فردوس» در سریال ستایش، یکی از به یادماندنی ترین کارهای اوست. او در این نقش، پدری مقتدر، ثروتمند و در عین حال کینه توز و سخت گیر را به تصویر کشید که به دلیل ویژگی های خاص اخلاقی و رفتاری اش، به یکی از نمادهای این سریال تبدیل شد. دیالوگ های کوبنده و شخصیت پردازی بی نظیر حشمت فردوس با بازی ارجمند، او را به شخصیتی تبدیل کرد که همزمان مورد نفرت و تحسین مخاطبان بود. ارجمند با تجربه و تسلط بی نظیر خود، توانست تمامی ابعاد این شخصیت پیچیده را به بهترین شکل ممکن نشان دهد و آن را به بخش جدایی ناپذیری از هویت سریال ستایش بدل کند.

نرگس محمدی (ستایش نادری)

نرگس محمدی، متولد فروردین ۱۳۶۲ در تهران، بازیگر نقش اصلی سریال ستایش است. او که فعالیت هنری خود را از تئاتر آغاز کرده بود، با حضور در فیلم «ریسمان باز» به سینما راه یافت، اما اوج شهرت و معرفی او به عموم مردم، با نقش «ستایش نادری» رقم خورد. محمدی در طول سه فصل، چالش های فراوانی را در ایفای نقش ستایش تجربه کرد، از جوانی پرشور و عاشق تا مادری رنج دیده و زنی میان سال که بار سنگین زندگی و کینه های حشمت فردوس را بر دوش می کشد. مهمترین چالش محمدی در این نقش، نمایش گذر زمان و پیری شخصیت ستایش بود. گریم او در فصل های دوم و سوم، به ویژه در مورد چهره پا به سن گذاشته ستایش، انتقادات فراوانی را به همراه داشت. بسیاری از منتقدان و مخاطبان بر این باور بودند که گریم، نتوانسته است به خوبی واقعیت پیری را به تصویر بکشد و این مسئله، به باورپذیری نقش لطمه زده است. با این حال، نرگس محمدی تلاش کرد تا با بازی خود، ابعاد مختلف شخصیت ستایش، از مظلومیت و شکنندگی تا پایداری و مقاومت را به نمایش بگذارد و در مجموع، توانست به نمادی از زن رنج دیده و مقاوم در سریال تبدیل شود.

سیما تیرانداز (انیس)

سیما تیرانداز، بازیگر توانمند تئاتر، سینما و تلویزیون، متولد سال ۱۳۴۹ است. او فارغ التحصیل ادبیات نمایشی و کارگردانی و بازیگری است و از سال ۱۳۶۷ فعالیت هنری خود را آغاز کرد. تیرانداز با ایفای نقش های متفاوت و به یاد ماندنی، توانایی های خود را به اثبات رسانده است. در سریال ستایش، او نقش «انیس» را ایفا کرد؛ همسر صابر و جاری ستایش، زنی که در ابتدا شخصیتی نسبتاً منفی و دسیسه چین داشت، اما در ادامه سریال و پس از وقایع تلخ، دچار تحولات عمیقی شد و حتی توانایی تکلم خود را نیز از دست داد. بازی تیرانداز در نقش انیس، به خصوص در نمایش سکوت و رنج های درونی این شخصیت، بسیار مورد تحسین قرار گرفت. او توانست با زبان بدن و میمیک چهره، عمق احساسات انیس را به بیننده منتقل کند و یکی از شخصیت های فرعی اما تاثیرگذار سریال را به وجود آورد.

مهدی پاکدل (طاهر فردوس)

مهدی پاکدل، زاده دهم تیر ۱۳۵۹، بازیگر محبوب و شناخته شده سینما و تلویزیون ایران است. او که برادر حسین پاکدل (نویسنده و کارگردان) است، فعالیت هنری اش را از تئاتر آغاز کرد و با فیلم «آبی» وارد سینما شد. شهرت او در تلویزیون با سریال «اولین شب آرامش» و سپس با نقش «طاهر فردوس» در ستایش، دوچندان شد. طاهر فردوس، همسر اول ستایش، شخصیتی مثبت، عاشق پیشه و تا حدی رمانتیک بود که به دلیل علاقه عمیقش به ستایش و ایستادگی در برابر پدر مقتدرش، مورد توجه مخاطبان قرار گرفت. پاکدل توانست نقش طاهر را با صداقت و عمق احساسی خاصی ایفا کند و عشق او به ستایش را به شکلی باورپذیر به تصویر بکشد. اگرچه شخصیت طاهر در اواسط فصل اول از داستان حذف شد، اما مرگ او تأثیری عمیق بر روند داستانی و سرنوشت ستایش گذاشت و در تمام طول سریال، یاد و حضور او در داستان حس می شد.

مهدی سلوکی (محمد فردوس)

مهدی سلوکی، متولد ۱۴ خرداد ۱۳۶۱، بازیگر جوان و پرکار تلویزیون ایران است. او که برادر کوچک تر محمد سلوکی (مجری تلویزیون) است، فعالیت خود را با اجرای برنامه «نیم رخ» آغاز کرد و سپس وارد دنیای بازیگری شد. سلوکی با بازی در سریال هایی نظیر «نرگس» به شهرت رسید، اما نقش «محمد فردوس»، پسر ستایش در فصل های دوم و سوم، او را بیش از پیش به مخاطبان معرفی کرد. محمد فردوس، شخصیتی است که در فصل دوم، جوانی سرخورده از گذشته و با رویاهای بزرگ برای ثروتمند شدن است و ناخواسته وارد خانواده حشمت فردوس می شود. در فصل سوم، او تبدیل به جوانی پخته تر و مسئولیت پذیر می شود که در کنار مادر و پدربزرگش برای بازپس گیری حقوق از دست رفته شان تلاش می کند. سلوکی توانست پیچیدگی های این شخصیت را که بین رؤیاهای شخصی و مسئولیت های خانوادگی در نوسان بود، به خوبی به تصویر بکشد.

رامسین کبریتی (صابر فردوس)

رامسین کبریتی، متولد ۱۳۴۸ در تهران، بازیگر نقش «صابر فردوس» در دو فصل اول سریال ستایش بود. او که تحصیلاتش در رشته بازیگری است، سابقه حضور در فیلم ها و سریال های متعددی را در کارنامه خود دارد. صابر فردوس، پسر بزرگ حشمت و برادر طاهر، شخصیتی فرصت طلب، ضعیف النفس و تحت تأثیر همسرش پری سیما بود. او به دلیل حسادت به طاهر و طمع به ثروت پدرش، به یکی از عوامل اصلی مشکلات و توطئه ها علیه ستایش و خانواده اش تبدیل شد. کبریتی توانست این شخصیت را با تمام نقاط ضعفش، به خوبی به نمایش بگذارد. با این حال، به دلیل مهاجرت رامسین کبریتی در فاصله تولید فصل دوم و سوم، این شخصیت در فصل سوم با تغییر بازیگر (یاسر حق شناس) و سپس حذف ناگهانی از داستان (با سناریوی قتل) مواجه شد که این تغییر نیز از حواشی مهم سریال به شمار می آید.

فریبا نادری (پری سیما)

فریبا نادری، متولد ۲۳ فروردین ۱۳۶۳ در تهران، از بازیگران پرکار تلویزیون است. او با نقش «پری سیما»، همسر صابر، در سریال ستایش به شهرت زیادی دست یافت. پری سیما، شخصیتی منفی و دسیسه چین بود که با طمع ورزی و نقشه های شوم خود، نه تنها صابر را به تباهی کشاند، بلکه نقش مهمی در از دست رفتن اموال حشمت فردوس داشت. نادری توانست این شخصیت شرور و جاه طلب را با لحن و بازی خاص خود، به شکلی باورپذیر و منفور برای مخاطبان به تصویر بکشد. او با نمایش قدرت طلبی و حیله گری پری سیما، یکی از قطب های منفی اصلی داستان را شکل داد و چالش های زیادی را برای شخصیت های مثبت سریال ایجاد کرد.

محمود عزیزی (صمد نادری)

محمود عزیزی، زاده ۴ آذر ۱۳۲۳، بازیگر، نویسنده، کارگردان و مدرس تئاتر، سینما و تلویزیون است. او که استاد تمام دانشگاه تهران است، نقش «صمد نادری»، پدر ستایش، را در این مجموعه ایفا کرد. صمد نادری، شخصیتی مهربان، ساده دل و تا حدی مظلوم بود که پس از مرگ همسر و فرزندش محمد، بار زندگی و مشکلات ستایش را بر دوش می کشید. عزیزی با تجربه طولانی خود در عرصه بازیگری، توانست ابعاد انسانی و رنج های درونی این شخصیت را به خوبی نشان دهد و به پناهگاهی برای ستایش در برابر سختی ها تبدیل شود.

سایر بازیگران مهم

علاوه بر بازیگران اصلی، هنرمندان دیگری نیز در سریال ستایش به ایفای نقش پرداختند که هر یک به نوبه خود، به غنای داستانی و جذابیت این مجموعه افزودند. از جمله این بازیگران می توان به فرهاد جم (ایفای نقش مهدی مظفری، خواستگار ستایش در فصل سوم)، حدیث میرامینی (در نقش نازگل، دختر ستایش)، آتش تقی پور، بیتا سحرخیز، مهدی دانایی مقدم، مریم خلیلی و بسیاری دیگر اشاره کرد که هر کدام به نحو شایسته ای به پیشبرد داستان و تکامل شخصیت ها کمک کردند.

حواشی، نقدها و بازخوردهای سریال ستایش

سریال ستایش، علاوه بر محبوبیت گسترده ای که در میان عامه مردم کسب کرد، همواره مورد نقد و بررسی جدی کارشناسان و منتقدان تلویزیون قرار گرفت. این نقدها از جنبه های مختلفی از جمله کیفیت تولید، داستان پردازی و بازیگری مطرح می شدند و گاهی به حواشی جنجالی نیز دامن می زدند.

گریم نرگس محمدی

یکی از اصلی ترین و پربحث ترین انتقادات واردشده به سریال ستایش، به گریم نرگس محمدی در نقش ستایش در فصل های دوم و سوم بازمی گشت. در فصل دوم، ستایش ۲۲ سال پیرتر شده بود و این تغییر سن، نیاز به گریمی حرفه ای و باورپذیر داشت. اما نتیجه نهایی، به شدت مورد انتقاد قرار گرفت. بسیاری از مخاطبان و منتقدان معتقد بودند که گریم پیری نرگس محمدی بسیار ضعیف و غیرواقعی است و تنها به یک عینک و چند چین وچروک محدود شده است که برای نشان دادن زنی پا به سن گذاشته، کافی نیست. این وضعیت در فصل سوم بدتر نیز شد، جایی که تقریباً هیچ اثری از گریم پیری در چهره او دیده نمی شد و این مسئله، به شدت به باورپذیری نقش و در نتیجه به کل سریال آسیب زد. این انتقادات تا جایی پیش رفت که برخی، این گریم را «توهین به شعور مخاطب» قلمداد کردند و آن را از نقاط ضعف بزرگ سریال دانستند.

تغییر بازیگر و حذف شخصیت صابر

یکی دیگر از حواشی مهم سریال، تغییر ناگهانی بازیگر نقش «صابر فردوس» در فصل سوم بود. رامسین کبریتی که در دو فصل اول به خوبی از عهده ایفای این نقش برآمده بود، به دلیل مهاجرت از کشور، نتوانست در فصل سوم حضور یابد. سازندگان سریال ابتدا تلاش کردند با استفاده از بازیگر جایگزین (یاسر حق شناس) که چهره اش در نماهای دور یا فلو نشان داده می شد و بدون دیالوگ بود، این مشکل را حل کنند. اما این راهکار نیز نتوانست رضایت مخاطبان را جلب کند و به دلیل ضعف در اجرا و عدم باورپذیری، مورد انتقاد قرار گرفت. در نهایت، شخصیت صابر با سناریوی قتل از داستان حذف شد تا مشکل نبود بازیگر اصلی به این شیوه حل شود. این تغییر و حذف ناگهانی، به دلیل اهمیت شخصیت صابر در داستان، بازخوردهای منفی زیادی در پی داشت.

عامه پسند بودن و سطح کیفی

برخی منتقدان و کارشناسان تلویزیون، از سریال ستایش به دلیل «کیفیت نازل» هنری و فرمی، اما «محبوبیت بی حد و حصر» مردمی، انتقاد می کردند. این بحث مطرح شد که چگونه سریالی با ضعف هایی در فیلمنامه، کارگردانی و حتی بازیگری (از نظر برخی)، تا این حد مورد توجه عامه قرار می گیرد؟ تحلیل ها عمدتاً به این سمت می رفت که ستایش در دسته داستان های عامه پسند (Melodrama) قرار می گیرد؛ داستان هایی که صرفاً برای سرگرمی و جذب حداکثری مخاطب ساخته شده اند و فاقد پیچیدگی های هنری و مفاهیم عمیق فلسفی هستند. این سریال با پرداختن به درام های خانوادگی، عشق های ممنوعه، انتقام گیری ها و پایداری یک زن در برابر ظلم، به طور مستقیم بر احساسات مخاطب تأثیر می گذاشت و همین، دلیل اصلی محبوبیت آن قلمداد می شد، نه لزوماً کیفیت بالای هنری. این موضوع، بحث های زیادی را در مورد تفاوت «محبوبیت» و «کیفیت هنری» در آثار تلویزیونی ایران برانگیخت.

اتهام اقتباس

از همان آغاز، برخی منتقدان به شباهت های داستانی سریال ستایش با فیلم «واکنش پنجم» به کارگردانی تهمینه میلانی اشاره می کردند. فیلم واکنش پنجم نیز روایتگر داستان زنی بود که پس از مرگ همسرش، برای حضانت فرزندانش با پدرشوهر مقتدر و ثروتمند خود درگیر می شود. این شباهت های محتوایی، باعث شد که برخی، اتهام اقتباس یا الهام گیری بیش از حد از فیلم میلانی را به سازندگان ستایش وارد کنند. اگرچه عوامل سریال همواره بر این نکته تأکید داشتند که بانی و طراح اولیه ایده سریال، ایرج قادری بوده است، اما این بحث ها در طول پخش سریال ادامه داشت.

سایر حواشی

در طول پخش و حتی تولید سریال، حواشی دیگری نیز مطرح شد. از جمله شایعات و اخبار متناقض درباره ادامه یافتن سریال و ساخت فصل های بعدی، که هر بار واکنش های متفاوتی را به همراه داشت. همچنین، برخی صحنه ها و دیالوگ های سریال نیز مورد نقد قرار گرفتند که از واقعیت های جامعه دور بودند یا پیام های مبهمی را منتقل می کردند. این حواشی، هرچند گاهی جنبه سرگرم کننده داشتند، اما نشان دهنده میزان اهمیت و تأثیرگذاری این سریال بر افکار عمومی و فضای رسانه ای کشور بود.

جوایز و نامزدی ها

با وجود نقدهای فراوانی که به سریال ستایش از جنبه های مختلف فنی و هنری وارد شد، این مجموعه و بازیگرانش به دلیل استقبال گسترده مردمی و تأثیرگذاری بر فرهنگ عامه، موفقیت هایی نیز کسب کردند. در حالی که اطلاعات دقیقی از جوایز رسمی و بین المللی برای سریال ستایش به صورت جامع در دسترس نیست، اما در نظرسنجی ها و جشنواره های داخلی صدا و سیما، این سریال همواره به عنوان یکی از پرمخاطب ترین مجموعه ها شناخته شده است. به عنوان مثال، داریوش ارجمند برای ایفای نقش «حشمت فردوس» و نرگس محمدی برای نقش «ستایش»، بارها مورد تقدیر قرار گرفته و در نظرسنجی های مردمی به عنوان بازیگران محبوب انتخاب شده اند. این تقدیرها، بیش از آنکه به کیفیت هنری محض مرتبط باشد، نشان دهنده نفوذ این شخصیت ها در میان مخاطبان و جایگاه ویژه ای است که این سریال در خانه و خانواده های ایرانی پیدا کرده بود.

چرا سریال ستایش با وجود انتقادات، همچنان محبوب است؟

سریال ستایش، پدیده ای جالب در تاریخ تلویزیون ایران است که با وجود انتقادات جدی از سوی کارشناسان و منتقدان، همچنان محبوبیت خود را در میان عموم مردم حفظ کرده است. این پدیده را می توان از ابعاد روانشناختی و جامعه شناختی تحلیل کرد. چند عامل کلیدی در این محبوبیت نقش دارند:

1. پرداختن به مسائل خانوادگی و درام پرکشش: ستایش به قلب مسائل خانوادگی، از جمله اختلافات نسل ها، عشق های ممنوعه، حسادت های خویشاوندی، و تلاش برای بقا در برابر ظلم می پردازد. این مضامین، برای بسیاری از خانواده های ایرانی قابل درک و همذات پنداری است. درام سریال به حدی پرکشش و گاهی غیرمنتظره بود که مخاطب را برای پیگیری قسمت بعدی مشتاق می کرد. این نوع درام، اغلب در سریال های عامه پسند یافت می شود و برای مخاطبانی که به دنبال سرگرمی و فرار از روزمرگی هستند، جذاب است.
2. شخصیت پردازی قوی برخی کاراکترها (به ویژه حشمت فردوس): شخصیت «حشمت فردوس» با بازی داریوش ارجمند، نمونه ای بارز از یک شخصیت خاکستری و به شدت کاریزماتیک است. او با وجود ویژگی های منفی مانند خودسری و کینه توزی، در مواقعی نیز جنبه های پدرانه، مقتدرانه و حتی عدالت طلبانه از خود نشان می دهد. این پیچیدگی شخصیتی، باعث شد تا حشمت فردوس به یک شمایل ماندگار در تلویزیون ایران تبدیل شود و دیالوگ های او ورد زبان مردم قرار گیرد. کاراکتر ستایش نیز با وجود مظلومیت، نمادی از پایداری و مقاومت بود که برای بسیاری از زنان جامعه الهام بخش محسوب می شد.
3. نقش بازپخش ها در حفظ و بازآفرینی محبوبیت: شبکه های تلویزیونی مانند آی فیلم، بارها به بازپخش سریال ستایش اقدام کرده اند. این بازپخش های مکرر، نه تنها به حفظ جایگاه سریال در ذهن مخاطبان قدیمی کمک می کند، بلکه نسل های جدیدی از بینندگان را نیز با آن آشنا می سازد. در واقع، دسترسی آسان و مداوم به سریال، به تداوم محبوبیت آن کمک شایانی کرده است و باعث می شود که ستایش همواره در معرض دید و گفت وگوی عمومی قرار داشته باشد.
4. تطابق با ارزش های سنتی جامعه: با وجود تمام نقدها، ستایش در بخش هایی از روایت خود، به ارزش های سنتی خانواده و جامعه ایرانی می پردازد. مقاومت در برابر مشکلات، اهمیت حفظ آبرو، تلاش برای حق طلبی و مبارزه با ظالم، همگی از مفاهیمی هستند که در بستر فرهنگی جامعه ایران ریشه دارند و با وجود نقدهای مدرن تر، همچنان برای بخش عمده ای از مخاطبان ارزشمند هستند.
5. پرداختن به موضوعات اجتماعی ملموس: سریال به موضوعاتی مانند فقر، مهاجرت داخلی، فساد مالی، و مبارزه طبقاتی (هرچند به صورت سطحی) می پردازد. این مسائل، واقعیت های زندگی بسیاری از مردم ایران هستند و دیدن آن ها در قالب یک داستان تلویزیونی، باعث می شود که مخاطبان با آن ارتباط برقرار کنند و حس نزدیکی بیشتری با شخصیت ها و چالش هایشان داشته باشند.

این عوامل در کنار یکدیگر، باعث شده اند که سریال ستایش، فارغ از بررسی های صرفاً هنری، به یک پدیده اجتماعی-فرهنگی در ایران تبدیل شود که مخاطبان خود را در لایه های عمیق تری از احساس و تجربه درگیر می کند و از همین رو، محبوبیت آن پابرجا باقی مانده است.

نتیجه گیری

سریال ستایش با سه فصل پرماجرا، نه تنها به یکی از پربیننده ترین مجموعه های تلویزیونی ایران تبدیل شد، بلکه توانست جایگاه ویژه ای در حافظه جمعی مخاطبان خود پیدا کند. این مجموعه، با روایت داستانی از عشق، انتقام، پایداری و تلاش برای عدالت، توانست عواطف و احساسات بخش گسترده ای از جامعه را درگیر کند. از چالش های زندگی ستایش نادری در برابر قدرت و نفوذ حشمت فردوس گرفته تا تحولات شخصیتی هر دو کاراکتر در طول زمان، همگی به نمادهایی از کشمکش های درونی و بیرونی انسان در زندگی تبدیل شدند.

اگرچه سریال ستایش با انتقاداتی جدی در زمینه هایی مانند گریم، کیفیت هنری و تغییرات بازیگران مواجه بود، اما توانست با درام پرکشش، شخصیت پردازی های ماندگار (به ویژه حشمت فردوس) و پرداختن به مضامین خانوادگی و اجتماعی ملموس، به پدیده ای در تلویزیون ایران تبدیل شود. بازپخش های مکرر این سریال نیز به ماندگاری آن کمک شایانی کرد و هر بار، نسل جدیدی از مخاطبان را با داستان پرفراز و نشیب ستایش آشنا ساخت. این مجموعه، با وجود تمامی بحث ها، سهم خود را در تاریخ تلویزیون ایران ایفا کرد و تصویری از چالش ها و مقاومت های انسانی را به یادگار گذاشت.