اگر مرد مهریه ندهد چه میشود

اگر مرد مهریه ندهد، زن می تواند از طریق قانونی برای مطالبه آن اقدام کند. این اقدامات شامل توقیف اموال، ممنوع الخروجی، یا حتی درخواست جلب مرد می شود. همچنین، دادگاه می تواند حکم به تقسیط مهریه صادر کند در صورتی که مرد توانایی پرداخت یکجا را نداشته باشد. مهریه، به عنوان یکی از مهم ترین حقوق مالی زوجه، دینی است که بر ذمه زوج قرار دارد و با جاری شدن عقد نکاح، زن مالک آن می شود و هر زمان که اراده کند، حق مطالبه و وصول آن را خواهد داشت. این مقاله به بررسی جامع تمامی ابعاد حقوقی و اجرایی مربوط به عدم پرداخت مهریه و راهکارهای قانونی پیش روی زوجین خواهد پرداخت.

مبانی قانونی مهریه و انواع آن

مهریه، که در قانون مدنی ایران با عنوان «صداق» نیز شناخته می شود، مالی است که مرد در هنگام عقد نکاح به زن می بخشد. این حق مالی، از لحظه انعقاد عقد به زن تعلق می گیرد و او مالک بلامنازع آن است، حتی اگر هنوز زندگی مشترک آغاز نشده باشد. ماده ۱۰۸۲ قانون مدنی به صراحت بیان می دارد که «به مجرد عقد، زن مالک مهریه می شود و می تواند هر نوع تصرفی که بخواهد در آن بنماید.» این ماده، سنگ بنای تمامی بحث های حقوقی مربوط به مهریه است.

مهریه عندالمطالبه

اکثر مهریه ها در ایران از نوع عندالمطالبه هستند. به این معنا که زن هر زمان که بخواهد، می تواند تمام مهریه خود را از مرد مطالبه کند و مرد موظف به پرداخت فوری آن است. در این نوع مهریه، نیازی به اثبات توانایی مالی مرد نیست و همین که زن مطالبه کند، حق او بر ذمه مرد مستقر و قابل وصول است. ضمانت اجرای قانونی برای وصول مهریه عندالمطالبه، قوی تر است و امکان اعمال فشارهای قانونی بیشتری را برای زن فراهم می آورد.

مهریه عندالاستطاعه

در مقابل، مهریه عندالاستطاعه به این معناست که زن تنها در صورتی می تواند مهریه خود را مطالبه کند که مرد توانایی مالی برای پرداخت آن را داشته باشد. در این حالت، بار اثبات توانایی مالی (استطاعت) مرد بر عهده زن است. زن باید با معرفی اموال، دارایی ها یا منابع درآمدی مرد، به دادگاه ثابت کند که مرد قادر به پرداخت مهریه است. این نوع مهریه، پیچیدگی های بیشتری در مراحل مطالبه و وصول دارد و عملاً دست زن را برای دریافت فوری مهریه محدودتر می کند. در مهریه عندالاستطاعه، درخواست اعسار و حبس مهریه معنایی ندارد، زیرا اساساً پرداخت منوط به توانایی مالی مرد است.

ماهیت حقوقی مهریه

مهریه از نظر حقوقی، یک دین است که بر ذمه مرد قرار می گیرد. این بدان معناست که حتی در صورت فوت مرد، مهریه از ماترک او کسر شده و به زن پرداخت می شود. ماهیت دین بودن مهریه، آن را از هدایا یا بخشش های صرف متمایز می کند و تضمین کننده حقوق مالی زن در طول زندگی مشترک و پس از آن است. عدم پرداخت مهریه، به منزله عدم ایفای یک دین قانونی و شرعی است و پیامدهای حقوقی متعددی برای مرد به دنبال خواهد داشت.

مراحل قانونی مطالبه و وصول مهریه در صورت عدم پرداخت اولیه

هنگامی که مرد از پرداخت مهریه خودداری می کند، زن می تواند از دو طریق اصلی برای مطالبه و وصول آن اقدام کند: از طریق اداره ثبت یا از طریق دادگاه خانواده. انتخاب مسیر مناسب بستگی به شرایط پرونده و وجود اموال قابل شناسایی از مرد دارد.

اقدام از طریق اجرای ثبت

اولین و اغلب سریع ترین راه برای مطالبه مهریه، اقدام از طریق اداره اجرای ثبت است. در این روش، زن با مراجعه به دفتر ازدواجی که عقد نکاح در آن ثبت شده، درخواست صدور اجراییه مهریه را می دهد. پس از صدور اجراییه، زن می تواند اموال شناسایی شده از مرد را (مانند حساب بانکی، خودرو، ملک) برای توقیف به اداره ثبت معرفی کند.

• مزایا:
• سرعت نسبی بالاتر نسبت به روند دادگاهی در مراحل اولیه.
• عدم نیاز به وکیل در مراحل ابتدایی و صرف هزینه های کمتر.
• قدرت اجرایی بالا برای توقیف اموال مشخص و ثبت شده.
• معایب و محدودیت ها:
• در صورتی که مرد هیچ مالی به نام خود نداشته باشد یا اموال او ناشناخته باشد، این روش کارایی چندانی ندارد.
• اجرای ثبت صلاحیت رسیدگی به ادعای اعسار مرد را ندارد و در صورت طرح دادخواست اعسار، پرونده به دادگاه ارجاع می شود.

اقدام از طریق دادگاه خانواده

در صورتی که اجرای ثبت نتواند مهریه را وصول کند یا زن تمایل به پیگیری حقوقی گسترده تر داشته باشد، می تواند از طریق دادگاه خانواده اقدام کند. این روش شامل مراحل زیر است:

1. نحوه طرح دادخواست: زن باید دادخواستی تحت عنوان «مطالبه مهریه» به دادگاه خانواده ارائه دهد. در این دادخواست، می تواند همزمان درخواست توقیف اموال مرد را نیز مطرح کند.
2. شناسایی و توقیف اموال مرد: دادگاه می تواند به درخواست زن، دستور استعلام از نهادهای مختلف (مانند اداره ثبت اسناد، بانک مرکزی، راهنمایی و رانندگی، شرکت بورس) را برای شناسایی اموال مرد صادر کند.
3. اهمیت معرفی اموال توسط زن: نقش زن در معرفی دقیق اموال مرد به دادگاه بسیار حیاتی است. هرچه زن اطلاعات بیشتری از دارایی های مرد (شماره حساب، پلاک خودرو، مشخصات ملک) داشته باشد، روند توقیف سریع تر پیش خواهد رفت.
4. مستثنیات دین: تمامی اموال مرد قابل توقیف برای مهریه نیستند. برخی از اموال بر اساس قانون، جزء «مستثنیات دین» محسوب می شوند و برای ادامه زندگی حداقلی مرد ضروری تلقی می گردند. این موارد شامل:
   • مسکن مورد نیاز و متناسب با شأن زوج.
   • ابزار و وسایل کار و امرار معاش.
   • پول پیش اجاره مسکن.
   • وسایل ضروری زندگی از قبیل اثاثیه منزل، آذوقه، پوشاک.
5. مزایا و معایب:
   • مزایا: دادگاه خانواده صلاحیت رسیدگی به تمامی ابعاد پرونده، از جمله اعسار مرد، معامله به قصد فرار از دین و سایر دعاوی مرتبط را دارد.
   • معایب: روند رسیدگی در دادگاه معمولاً زمان برتر و پرهزینه تر است.

مطالبه مهریه، صرف نظر از روش انتخابی (ثبت یا دادگاه)، نیازمند پیگیری مستمر و آگاهی از حقوق قانونی است تا زن بتواند به حق مالی خود دست یابد.

پیامدهای عدم پرداخت مهریه: از ممنوع الخروجی تا حکم جلب

عدم پرداخت مهریه توسط مرد، ضمانت اجراهای قانونی متعددی را به دنبال دارد که می تواند او را تحت فشار قرار دهد. این پیامدها از توقیف بخشی از حقوق تا ممنوع الخروجی و حتی بازداشت (حبس مهریه) متغیر است.

توقیف حقوق و درآمد

اگر مرد دارای شغل ثابت و حقوق منظم باشد، زن می تواند از دادگاه درخواست توقیف بخشی از حقوق و درآمد او را برای پرداخت مهریه کند. این روش یکی از رایج ترین راه های وصول مهریه در مواردی است که مرد اموال دیگری برای توقیف ندارد.

• میزان توقیف:
  • برای مردان متأهل یا دارای فرزند، معمولاً یک سوم (۱/۳) حقوق ماهیانه توقیف می شود.
  • برای مردان مجرد یا بدون فرزند، یک چهارم (۱/۴) حقوق ماهیانه توقیف می شود.
• نحوه اقدام: زن باید با ارائه مدارک مربوط به میزان حقوق و محل کار مرد، دادخواست توقیف حقوق را به دادگاه ارائه دهد. دادگاه پس از بررسی، دستور کسر از حقوق را به کارفرمای مرد ابلاغ می کند.

ممنوع الخروجی مرد

یکی دیگر از ابزارهای فشار قانونی برای واداشتن مرد به پرداخت مهریه، درخواست ممنوع الخروجی اوست. این اقدام معمولاً توسط زن و از طریق اداره اجرای ثبت یا دادگاه درخواست می شود.

• شرایط صدور: در صورتی که مرد از پرداخت مهریه خودداری کند و اموال کافی برای توقیف نداشته باشد، زن می تواند درخواست ممنوع الخروجی او را بدهد. این حکم به سرعت صادر و به مبادی خروجی کشور ابلاغ می شود.
• مدت زمان آن: ممنوع الخروجی تا زمانی که مهریه پرداخت شود، یا توافقی صورت گیرد، یا اعسار مرد به طور کامل اثبات شود، ادامه خواهد داشت. هدف از این اقدام، جلوگیری از فرار مرد از پرداخت دین خود و ایجاد فشار برای حل و فصل موضوع است.

حکم جلب و بازداشت (حبس مهریه)

یکی از شدیدترین پیامدهای عدم پرداخت مهریه، صدور حکم جلب و بازداشت مرد است که به آن «حبس مهریه» نیز گفته می شود. اما این موضوع نیازمند توضیح دقیق است.

• آیا عدم پرداخت مهریه «جرم» است؟ پاسخ خیر است. عدم پرداخت مهریه به خودی خود یک عمل مجرمانه در معنای کیفری نیست که مجازات زندان خود را داشته باشد. بلکه «حبس مهریه» به عنوان یک ضمانت اجرای حقوقی برای وادار کردن مرد به پرداخت دین است. این حبس، ماهیت کیفری ندارد و با اثبات اعسار یا پرداخت دین، مرد آزاد می شود.
• شرایط صدور حکم جلب: حکم جلب برای مهریه، بر اساس قانون حمایت خانواده و قانون نحوه اجرای محکومیت های مالی صادر می شود. این حکم تا سقف ۱۱۰ سکه بهار آزادی یا معادل آن، در صورت عدم اثبات اعسار مرد یا عدم پرداخت اقساط مهریه صادر می گردد. برای مازاد بر ۱۱۰ سکه، صرفاً توانایی مالی مرد ملاک است و حکم جلب صادر نمی شود.
• تفاوت جلب حقوقی (مهریه) با جلب کیفری: جلب حقوقی به معنای بازداشت فرد برای ایفای یک تعهد مالی است و هدف آن مجازات نیست، بلکه فشار برای پرداخت دین است. در حالی که جلب کیفری مربوط به ارتکاب جرم و مجازات آن است.
• روند بازداشت و آزادی از زندان: پس از صدور حکم جلب، مرد بازداشت و به زندان منتقل می شود. او می تواند با پرداخت مهریه، ارائه وثیقه یا کفیل (ضامن) معتبر، یا اثبات اعسار و تقسیط مهریه، از زندان آزاد شود. هدف اصلی، وصول دین است و نه نگهداری طولانی مدت فرد در زندان.

ادعای اعسار (ناتوانی مالی) و تقسیط مهریه

در صورتی که مرد توانایی پرداخت یکجای مهریه را نداشته باشد، می تواند دادخواست اعسار از پرداخت مهریه را مطرح کند. این دادخواست به دادگاه خانواده ارائه می شود و در صورت پذیرش، دادگاه حکم به تقسیط مهریه صادر می کند.

تعریف اعسار

اعسار در لغت به معنای ناتوانی و در اصطلاح حقوقی، به معنای ناتوانی فرد از پرداخت دیون خود است. در مورد مهریه، اعسار یعنی مرد نمی تواند مهریه را به صورت یکجا پرداخت کند و درخواست می کند که دادگاه آن را برای او قسط بندی کند. اثبات اعسار، بار اثبات مهمی است که بر عهده مرد قرار دارد.

نحوه اثبات اعسار توسط مرد

برای اثبات اعسار، مرد باید به دادگاه مدارک و شواهدی ارائه دهد که نشان دهنده عدم توانایی مالی اوست. این موارد شامل:

• معرفی لیست کامل اموال و دارایی ها: مرد باید لیستی از تمامی اموال خود (منقول و غیرمنقول) ارائه دهد و ثابت کند که هیچ مال قابل توجهی به جز مستثنیات دین برای پرداخت مهریه ندارد.
• ارائه فیش حقوقی یا مدارک درآمدی: اگر مرد کارمند باشد، ارائه فیش حقوقی نشان دهنده درآمد ثابت و محدود اوست. برای مشاغل آزاد نیز باید مدارکی دال بر میزان درآمد و هزینه های زندگی ارائه شود.
• معرفی دو شاهد معتبر: طبق قانون، مرد باید دو شاهد مرد معتبر که از وضعیت مالی او آگاه هستند، به دادگاه معرفی کند تا شهادت دهند که او توانایی پرداخت یکجای مهریه را ندارد. این شهود باید شرایط قانونی شهادت را داشته باشند.
• ارائه اسناد بدهی و مخارج زندگی: در صورت لزوم، مرد می تواند اسناد و مدارکی مانند فاکتورهای هزینه های درمانی، اقساط وام، اجاره نامه و سایر بدهی ها را برای اثبات فشار مالی خود ارائه دهد.

روند رسیدگی به دادخواست اعسار

پس از ارائه دادخواست اعسار، دادگاه مراحل زیر را طی می کند:

1. تشکیل جلسه دادگاه و بررسی مدارک: دادگاه جلسه ای برای رسیدگی به دادخواست اعسار تشکیل می دهد. در این جلسه، مرد، زن و شهود (در صورت لزوم) حضور پیدا می کنند و مدارک و اظهارات طرفین بررسی می شود.
2. صدور حکم تقسیط: در صورت اثبات اعسار مرد، دادگاه حکم به تقسیط مهریه صادر می کند. این حکم شامل یک پیش پرداخت (معمولاً در حدود چند سکه) و سپس اقساط ماهانه است.
3. نحوه تعیین مبلغ پیش پرداخت و میزان اقساط: قاضی دادگاه با توجه به تمامی جوانب، از جمله میزان مهریه، وضعیت مالی مرد (درآمد، شغل، هزینه های زندگی)، تعداد افراد تحت تکفل و سایر بدهی ها، مبلغ پیش پرداخت و میزان اقساط ماهانه را تعیین می کند. این مبلغ باید متناسب با توانایی مالی مرد باشد تا او قادر به پرداخت آن باشد.

تعدیل اقساط مهریه

حکم تقسیط مهریه، قطعی و همیشگی نیست. در صورتی که وضعیت مالی مرد یا زن تغییر کند، هر یک از طرفین می توانند درخواست «تعدیل اقساط مهریه» را به دادگاه ارائه دهند:

• اگر وضعیت مالی مرد بهتر شود، زن می تواند درخواست افزایش اقساط را بدهد.
• اگر وضعیت مالی مرد بدتر شود، او می تواند درخواست کاهش اقساط را بدهد.
• این درخواست نیز مانند دادخواست اعسار، نیازمند ارائه مدارک و اثبات تغییر در وضعیت مالی است.

عواقب فرار از دین و پیگیری اموال آینده

برخی مردان به منظور فرار از پرداخت مهریه، اقدام به انتقال اموال خود به نام دیگران می کنند. قانون برای این گونه اقدامات نیز ضمانت اجرایی در نظر گرفته است.

معامله به قصد فرار از دین

«معامله به قصد فرار از دین» به حالتی اطلاق می شود که مرد پیش از مطالبه مهریه یا در حین آن، اموال خود را به نام اشخاص دیگر (نزدیکان، دوستان) منتقل کند تا زن نتواند مهریه خود را از آن اموال وصول کند. این گونه معاملات باطل نیستند اما قابل ابطال می باشند.

• تعریف و نحوه اثبات توسط زن: زن باید با ارائه مدارک و شواهد به دادگاه ثابت کند که این معامله با هدف فرار از پرداخت مهریه انجام شده است. به عنوان مثال، انتقال اموال به بستگان درجه یک با قیمت بسیار پایین یا بدون دریافت وجه، می تواند از نشانه های معامله به قصد فرار از دین باشد.
• چالش های حقوقی و امکان ابطال معاملات صوری: اثبات این موضوع دشوار است و نیازمند بررسی دقیق اسناد مالی، تاریخ معاملات، و وضعیت ارتباطی طرفین معامله است. در صورت اثبات، دادگاه می تواند حکم به ابطال معامله صادر کند و اموال به مالکیت مرد بازگردانده شده و سپس برای مهریه توقیف گردند.

پیگیری اموال آینده مرد

حتی اگر مرد در حال حاضر هیچ مالی برای پرداخت مهریه نداشته باشد و حکم تقسیط صادر شده باشد، حق زن برای وصول مهریه به قوت خود باقی است. زن می تواند در هر زمانی که مرد صاحب اموال جدیدی شود، آن اموال را برای پرداخت مهریه توقیف کند.

• حق زن برای توقیف هرگونه مال جدید: این اموال می تواند شامل ارثیه ای باشد که به مرد می رسد، ملکی که خریداری می کند، یا افزایش قابل توجه در درآمد و حقوق او. زن می تواند با مراجعه به اجرای احکام دادگاه، درخواست شناسایی و توقیف این اموال جدید را بدهد.
• اهمیت پیگیری مستمر پرونده در اجرای احکام: پرونده مهریه، حتی پس از صدور حکم تقسیط، در اجرای احکام باز می ماند و زن می تواند به صورت مستمر وضعیت مالی مرد را پیگیری کند و هر زمان که مالی از او شناسایی شد، برای توقیف آن اقدام نماید.

موارد خاصی که ممکن است بر تعلق یا میزان مهریه تاثیر بگذارند

با وجود اینکه مهریه یک حق مالی مسلم برای زن است، در برخی شرایط خاص، ممکن است بر تعلق یا میزان آن تأثیراتی وارد شود که آگاهی از آن ها برای هر دو طرف ضروری است.

بطلان عقد (ماده ۱۰۸۹ قانون مدنی)

بطلان عقد نکاح به معنای آن است که عقد از ابتدا به صورت صحیح واقع نشده و فاقد آثار قانونی است. در چنین مواردی، وضعیت مهریه به این بستگی دارد که آیا بین زوجین رابطه زناشویی برقرار شده است یا خیر:

• اگر عقد باطل بوده و رابطه زناشویی نیز بین طرفین صورت نگرفته باشد، زن مستحق دریافت هیچ مهریه ای نخواهد بود.
• اما اگر عقد باطل بوده ولی رابطه زناشویی برقرار شده باشد، زن مستحق «مهرالمثل» خواهد بود. مهرالمثل، مهریه ای است که با توجه به وضعیت و شأن اجتماعی زن تعیین می شود و متفاوت از مهریه توافق شده در عقدنامه است.

فسخ نکاح (ماده ۱۱۰۱ قانون مدنی)

فسخ نکاح به معنای برهم خوردن عقد ازدواج به دلیل وجود عیوب یا شرایط خاصی است که در قانون پیش بینی شده اند (مانند جنون، عنَن، خصاء). در این موارد نیز وضعیت مهریه تابع شرایط زیر است:

• اگر نکاح به دلیل وجود عیبی فسخ شود و رابطه زناشویی بین طرفین صورت نگرفته باشد، زن مستحق دریافت مهریه نخواهد بود.
• یک استثنا مهم وجود دارد: اگر مرد به دلیل «عَنَن» (ناتوانی جنسی) نتواند با زن رابطه زناشویی برقرار کند و زن به همین دلیل نکاح را فسخ نماید، زن مستحق دریافت نصف مهریه خواهد بود، حتی اگر نزدیکی صورت نگرفته باشد.

طلاق پیش از نزدیکی (ماده ۱۰۹۲ قانون مدنی)

یکی از موارد صریح قانونی که بر میزان مهریه تأثیر می گذارد، طلاق قبل از برقراری رابطه زناشویی (نزدیکی) است.

• اگر طلاق قبل از نزدیکی واقع شود، زن مستحق دریافت «نصف مهریه» توافق شده خواهد بود. این حکم قانونی است و طرفین نمی توانند برخلاف آن توافق کنند.

فوت زن پیش از نزدیکی (ماده ۱۰۸۸ قانون مدنی)

در صورتی که زن پیش از نزدیکی فوت کند، مهریه به او تعلق نمی گیرد و به ورثه اش نیز منتقل نمی شود.

تأثیر عدم تمکین و خیانت زن بر مهریه

این یک باور غلط و رایج است که عدم تمکین یا خیانت زن، باعث سلب حق مهریه او می شود. باید تأکید کرد که:

• عدم تمکین زن: عدم تمکین (مثلاً زندگی نکردن در منزل شوهر بدون دلیل موجه یا خودداری از برقراری رابطه زناشویی بدون عذر شرعی) فقط بر حق نفقه زن تأثیر می گذارد و می تواند باعث قطع نفقه شود، اما هیچ تأثیری بر اصل مهریه او ندارد. مهریه حتی در صورت ناشزه بودن زن نیز به او تعلق می گیرد.
• خیانت زن: ارتکاب جرم خیانت یا هرگونه سوء رفتار اخلاقی از سوی زن، هرچند از نظر شرعی و اخلاقی نکوهیده است، اما به هیچ عنوان باعث از بین رفتن، کاهش یا سلب حق مهریه او نمی شود. مهریه یک حق مالی است که به محض عقد به زن تعلق می گیرد و وقایع بعدی (به جز موارد استثنایی فوق الذکر) بر آن تأثیر نمی گذارد.

بخشیدن مهریه توسط زن

زن می تواند با اراده و رضایت کامل خود، تمام یا قسمتی از مهریه خود را به مرد ببخشد. این بخشش باید آگاهانه و بدون اکراه باشد.

• شرایط و نحوه بخشش: بخشیدن مهریه می تواند در قالب «هبه»، «ابراء» یا «صلح» صورت گیرد. توصیه می شود این اقدام به صورت رسمی و در اسناد معتبر (مثل اقرارنامه محضری) ثبت شود تا از هرگونه ابهام و اختلاف در آینده جلوگیری شود.
• قابل رجوع بودن: در برخی موارد (مانند هبه)، زن می تواند از بخشش خود رجوع کند، مگر اینکه شرایط خاصی (مانند عقد خلع بائن) حاکم باشد یا حق رجوع از او سلب شده باشد. این پیچیدگی ها لزوم مشورت با وکیل را در زمان بخشش مهریه پررنگ تر می کند.

سوالات متداول

آیا پدر یا خانواده مرد مسئول پرداخت مهریه هستند؟

خیر، مهریه یک دین بر ذمه مرد است و هیچ شخص دیگری، حتی پدر یا مادر مرد، مسئول پرداخت آن نیستند، مگر اینکه خودشان به صورت رسمی و کتبی تعهد به پرداخت کرده باشند یا جزو ورثه مرد باشند که در این صورت از سهم الارث خودشان در مهریه سهیم می شوند.

اگر مرد مهریه را عمداً پنهان کند، چه می شود؟

اگر زن بتواند ثابت کند که مرد اموال خود را به قصد فرار از دین پنهان یا منتقل کرده است، می تواند دادخواست «معامله به قصد فرار از دین» را مطرح کند. در صورت اثبات، آن معامله باطل شده و اموال به مرد بازگردانده می شود تا برای مهریه توقیف گردند.

آیا می توان همزمان درخواست طلاق و مهریه داد؟

بله، زن می تواند همزمان با دادخواست طلاق، مطالبه مهریه را نیز در دادگاه خانواده مطرح کند. این دو دعوا می توانند در یک پرونده مورد رسیدگی قرار گیرند.

چه مدت طول می کشد تا مهریه وصول شود؟

مدت زمان وصول مهریه به عوامل مختلفی بستگی دارد، از جمله: وجود اموال مشخص از مرد، همکاری یا عدم همکاری او، مسیر قانونی انتخابی (ثبت یا دادگاه)، حجم کار مراجع قضایی و پیچیدگی پرونده. این فرآیند ممکن است از چند ماه تا چندین سال به طول انجامد.

اگر مرد فیش حقوقی نداشته باشد، اعسار چگونه اثبات می شود؟

برای مردانی که فیش حقوقی ندارند (مانند مشاغل آزاد)، اثبات اعسار از طریق معرفی کامل دارایی ها و بدهی ها، ارائه استشهادیه محلی از دو شاهد معتبر که از وضعیت مالی او آگاهند، و سایر مدارک مالی (مثل گردش حساب بانکی، اسناد خرید و فروش) امکان پذیر است.

آیا زن می تواند با وجود اقساط مهریه، طلاق بگیرد؟

بله، پرداخت مهریه به صورت اقساط، مانع از حق زن برای درخواست طلاق نیست (مگر در طلاق خلع که بخشش مهریه برای رضایت مرد به طلاق شرط است). اگر مرد خود متقاضی طلاق باشد، باید حقوق مالی زن از جمله اقساط مهریه را پرداخت کند یا ترتیبات آن را مشخص نماید. در طلاق از طرف زن نیز، مهریه همچنان به قوت خود باقی است و مرد موظف به پرداخت اقساط خواهد بود.

نتیجه گیری

مبحث مهریه و پیامدهای عدم پرداخت آن، یکی از پیچیده ترین و حساس ترین مسائل در حقوق خانواده ایران است. همانطور که بررسی شد، «اگر مرد مهریه ندهد چه میشود» سوالی با ابعاد گسترده حقوقی است که پاسخ آن در مسیرهای مختلفی از جمله توقیف اموال، ممنوع الخروجی، و حبس مهریه نهفته است. مهریه حق مسلم و قانونی زن است و قانونگذار برای تضمین وصول آن، ضمانت اجراهای متعددی را پیش بینی کرده است. از طرفی، مرد نیز در صورت عدم توانایی مالی، حق طرح دادخواست اعسار و تقسیط مهریه را دارد. آگاهی دقیق از تمامی این مراحل و حقوق، برای هر دو طرف ازدواج ضروری است.

با توجه به ظرایف و جزئیات فراوان در پرونده های مهریه، که از نوع عندالمطالبه و عندالاستطاعه گرفته تا موارد خاصی چون بطلان یا فسخ نکاح، و همچنین پیچیدگی های اثبات اعسار یا فرار از دین را شامل می شود، مشورت با یک وکیل متخصص خانواده امری اجتناب ناپذیر است. وکیل می تواند با ارائه راهنمایی های دقیق و تخصصی، زن یا مرد را در احقاق حقوق خود یاری رسانده و از اتلاف زمان و هزینه جلوگیری کند. پیگیری مستمر و صبر در فرآیندهای قانونی، کلید دستیابی به نتیجه مطلوب در این دعاوی خواهد بود.