نمونه متن صورتجلسه تحویل جهیزیه

تنظیم صورتجلسه تحویل جهیزیه یک اقدام حقوقی ضروری است که مالکیت زوجه بر اقلام جهیزیه را مستند می کند و در مراحل مختلف زندگی مشترک، از جمله تحویل اولیه به منزل زوج یا استرداد آن در شرایط اختلاف و طلاق، اهمیت حیاتی دارد. این سند رسمی به شفافیت حقوقی کمک کرده و از بروز دعاوی و اختلافات احتمالی در آینده جلوگیری می کند.

در فضای فرهنگی و حقوقی ایران، جهیزیه نه تنها بخشی از سنت های ازدواج محسوب می شود، بلکه از منظر قانونی نیز دارای جایگاه ویژه و احکام خاصی است. این اقلام که معمولاً توسط خانواده زوجه تهیه و به منزل مشترک آورده می شوند، متعلق به زوجه بوده و زوج صرفاً امانت دار آن ها محسوب می شود. از این رو، مستندسازی دقیق و رسمی ورود و خروج این اقلام، اصلی اساسی برای صیانت از حقوق مالکانه زوجه است.

عدم تنظیم یا تنظیم ناقص یک صورتجلسه معتبر می تواند پیامدهای ناگواری داشته باشد و در زمان بروز اختلافات زناشویی، فرآیند اثبات مالکیت و استرداد جهیزیه را پیچیده و طولانی کند. این پیچیدگی نه تنها بار روانی بر زوجین و خانواده ها تحمیل می کند، بلکه می تواند منجر به تضییع حقوق یکی از طرفین، به ویژه زوجه شود. یک صورتجلسه جامع و دقیق، نقش یک نقشه راه حقوقی را ایفا می کند که در مواقع لزوم، مرجع مطمئنی برای حل و فصل مسائل خواهد بود.

صورتجلسه تحویل جهیزیه چیست و چه تفاوتی با سیاهه جهیزیه دارد؟

در عرف و حقوق خانواده ایران، دو سند اصلی برای مستندسازی جهیزیه مورد استفاده قرار می گیرد: «سیاهه جهیزیه» و «صورتجلسه تحویل جهیزیه». هرچند این دو سند مکمل یکدیگرند، اما ماهیت و کاربرد متفاوتی دارند که شناخت این تفاوت ها برای حفظ حقوق ضروری است.

تعریف سیاهه جهیزیه

سیاهه جهیزیه (یا لیست جهیزیه) سندی است که به صورت جامع، فهرست تمامی اقلام خریداری شده به عنوان جهیزیه را شامل می شود. این لیست معمولاً در زمان خرید اقلام یا کمی قبل از ورود آن ها به منزل مشترک تهیه می گردد. هدف اصلی از تنظیم سیاهه، اثبات مالکیت زوجه بر اقلام مذکور است. جزئیات اقلام، شامل نام کالا، برند، مدل، تعداد و گاهی شماره سریال و حتی ارزش تقریبی، در سیاهه قید می شود. اعتبار حقوقی سیاهه زمانی به اوج می رسد که به امضای زوج (به عنوان اقرار به دریافت اقلام و امانت داری آن ها) و ترجیحاً چند شاهد رسیده باشد.

تعریف صورتجلسه تحویل جهیزیه

صورتجلسه تحویل جهیزیه، برخلاف سیاهه که صرفاً لیستی از اقلام و تأکیدی بر مالکیت است، سندی رسمی محسوب می شود که وقوع عمل فیزیکی تحویل یا استرداد اقلام جهیزیه را مستند می کند. این سند تأییدکننده این است که در تاریخ و مکان مشخص، اقلام جهیزیه به صورت فیزیکی از زوجه به زوج (برای نگهداری) تحویل داده شده یا از زوج به زوجه (برای استرداد) بازگردانده شده اند. صورتجلسه می تواند در دو سناریوی اصلی تنظیم شود:

1. تحویل اولیه جهیزیه: زمانی که اقلام جهیزیه برای اولین بار به منزل مشترک منتقل و به زوج تحویل داده می شوند.
2. استرداد جهیزیه: زمانی که زوجه قصد دارد اقلام جهیزیه خود را از منزل زوج خارج کند، که معمولاً در شرایط اختلاف یا طلاق رخ می دهد.

تفاوت های کلیدی و اهمیت هم زمان هر دو سند

تفاوت بنیادین میان این دو سند در «موضوع» آن هاست. سیاهه، مالکیت را اثبات می کند، در حالی که صورتجلسه، عملیات فیزیکی تحویل یا استرداد را مستند می سازد. به عبارت دیگر، سیاهه «چه چیزهایی متعلق به زن است» را مشخص می کند و صورتجلسه «چه زمانی و چگونه این چیزها تحویل یا استرداد شد» را ثبت می کند.

وجود هر دو سند برای استحکام حقوقی موقعیت زوجه ضروری است. سیاهه جهیزیه به عنوان پیوست صورتجلسه تحویل یا استرداد، نقش یک مدرک مکمل را ایفا می کند. بدون سیاهه، صورتجلسه ممکن است در اثبات جزئیات اقلام با چالش مواجه شود و بدون صورتجلسه، حتی با وجود سیاهه، اثبات اینکه اقلام دقیقاً در چه تاریخی و با چه شرایطی تحویل شده اند یا به چه وضعیت بازگردانده شده اند، دشوار خواهد بود. ترکیب این دو سند، یک چارچوب حقوقی مستحکم برای حفظ حقوق زوجه فراهم می آورد.

نکات حقوقی اساسی قبل از تنظیم صورتجلسه تحویل جهیزیه

پیش از اقدام به تنظیم هرگونه صورتجلسه تحویل یا استرداد جهیزیه، درک دقیق نکات حقوقی بنیادین مرتبط با آن از اهمیت بالایی برخوردار است. این نکات می توانند از بروز بسیاری از اختلافات جلوگیری کرده و راه را برای صیانت از حقوق قانونی زوجه هموار سازند.

مالکیت جهیزیه متعلق به زوجه است

طبق قوانین مدنی ایران و رویه قضایی، جهیزیه اقلامی است که زن برای شروع زندگی مشترک به منزل زوج می آورد و مالکیت آن به طور کامل متعلق به زوجه است. زوج صرفاً به عنوان امانت دار این اموال شناخته می شود. این اصل حقوقی به معنای آن است که زوج حق فروش، تلف کردن یا تصرف غیرقانونی در جهیزیه را بدون رضایت و اذن زوجه ندارد. در صورت ارتکاب چنین اعمالی، زوج ضامن جبران خسارت یا بازگرداندن مثل یا قیمت آن خواهد بود.

نقش فاکتورهای خرید در اثبات مالکیت

یکی از قوی ترین مدارک برای اثبات مالکیت زوجه بر اقلام جهیزیه، ارائه فاکتورهای خرید است. اگر فاکتورها به نام زوجه یا خانواده او (که اقلام را تهیه کرده اند) صادر شده باشد، این امر به عنوان یک دلیل محکم برای اثبات مالکیت در نظر گرفته می شود. توصیه می شود تمامی فاکتورهای خرید جهیزیه، حتی اقلام کوچک، به دقت نگهداری شوند و در صورت امکان، فاکتورها به نام زوجه صادر گردند. در صورت عدم وجود فاکتور به نام زوجه، حتی فاکتور به نام خانواده زوجه نیز می تواند در دادگاه مستند قرار گیرد.

اهمیت وجود سیاهه دقیق و امضاشده

وجود یک سیاهه جهیزیه دقیق و کامل که به امضای زوج رسیده باشد، نقش حیاتی در تثبیت مالکیت زوجه و جلوگیری از ادعاهای بعدی ایفا می کند. این سیاهه باید شامل مشخصات کامل هر قلم (مانند برند، مدل، شماره سریال و وضعیت ظاهری) باشد. امضای زوج ذیل این سیاهه، اقرار رسمی وی به دریافت اقلام و پذیرش مسئولیت امانت داری آن هاست. در صورت عدم امضای زوج، اثبات دریافت اقلام توسط او دشوارتر خواهد شد و ممکن است نیاز به شهادت شهود یا سایر قرائن و امارات قضایی باشد.

ضرورت حضور و امضای شاهدان

حضور و امضای شاهدان در صورتجلسه تحویل یا استرداد جهیزیه، از اهمیت حقوقی بالایی برخوردار است. شهادت شاهدان می تواند در زمان بروز اختلاف، به عنوان دلیلی محکم برای اثبات وقوع تحویل یا استرداد و همچنین صحت محتوای صورتجلسه مورد استناد قرار گیرد. ویژگی های شاهد معتبر:

• بی طرفی: ترجیحاً شاهدان از بستگان بسیار نزدیک نباشند تا اتهام غرض ورزی به آن ها وارد نشود.
• عاقل و بالغ: شاهد باید دارای اهلیت قانونی برای شهادت باشد.
• تعداد: حداقل دو شاهد مرد یا یک مرد و دو زن برای شهادت در امور مالی توصیه می شود.
• اطلاعات هویتی کامل: نام، نام خانوادگی، نام پدر، شماره ملی، و آدرس کامل شاهدان باید در صورتجلسه قید شود.

امضای شاهدان به صورتجلسه اعتبار مضاعف می بخشد و در صورت انکار یا عدم همکاری یکی از طرفین، می تواند به عنوان یک مدرک قوی در مراجع قضایی مورد استناد قرار گیرد.

عواقب عدم تنظیم یا نقص در صورتجلسه

عدم تنظیم صورتجلسه یا وجود نقص جدی در آن (مانند عدم امضای طرفین، عدم حضور شاهد، یا عدم ذکر جزئیات اقلام)، می تواند عواقب حقوقی جدی به دنبال داشته باشد. این عواقب شامل موارد زیر است:

• بروز اختلافات شدید: فقدان سند رسمی، زمینه را برای سوءتفاهم و ادعاهای متقابل فراهم می کند.
• طولانی شدن فرآیند قضایی: در صورت طرح دعوا در دادگاه، اثبات مالکیت و تحویل اقلام بدون سند رسمی زمان بر و پیچیده خواهد بود.
• از دست دادن حقوق: در برخی موارد، عدم وجود مدارک کافی می تواند منجر به تضییع حقوق زوجه در خصوص جهیزیه اش شود.

تنظیم دقیق و کامل صورتجلسه تحویل جهیزیه، همراه با سیاهه پیوست و امضای شاهدان، نه تنها یک اقدام پیشگیرانه است، بلکه سرمایه گذاری برای حفظ آرامش خاطر و صیانت از حقوق قانونی در آینده محسوب می شود.

ساختار پیشنهادی یک صورتجلسه تحویل جهیزیه جامع

یک صورتجلسه تحویل جهیزیه استاندارد و حقوقی، باید دارای اجزای مشخصی باشد تا از اعتبار لازم در مراجع قضایی برخوردار گردد. ساختار منظم و جامع این سند، ابهام زدایی کرده و از بروز هرگونه سوءتفاهم در آینده جلوگیری می کند.

۱. عنوان صورتجلسه

عنوان باید به روشنی موضوع سند را بیان کند. برای مثال: «صورتجلسه تحویل جهیزیه» یا «صورتجلسه استرداد جهیزیه» (بسته به مورد). این عنوان باید در بالای صفحه و به صورت برجسته نوشته شود.

۲. تاریخ و محل تنظیم

ذکر تاریخ دقیق (روز، ماه، سال) و محل تنظیم صورتجلسه (آدرس کامل) ضروری است. تاریخ، نشان دهنده زمان وقوع عمل حقوقی و محل، تعیین کننده صلاحیت احتمالی محاکم در صورت بروز اختلاف خواهد بود.

۳. مشخصات کامل طرفین

اطلاعات هویتی کامل زوجه و زوج باید با دقت درج شود. این مشخصات شامل:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• شماره ملی
• نشانی دقیق محل اقامت
• شماره تماس (اختیاری، اما مفید)

در صورتی که یکی از طرفین به واسطه وکیل یا ولی/قیم قانونی اقدام می کند، مشخصات نماینده قانونی نیز باید به همین نحو قید گردد.

۴. مشخصات کامل شاهدان

حداقل دو شاهد برای اعتبار حقوقی صورتجلسه توصیه می شود. مشخصات آن ها باید دقیقاً مانند طرفین اصلی شامل:

• نام و نام خانوادگی
• نام پدر
• شماره ملی
• نشانی دقیق محل اقامت
• شماره تماس (اختیاری)

پس از درج مشخصات، شاهدان نیز باید ذیل صورتجلسه را امضا کنند.

۵. موضوع صورتجلسه

این بخش باید به صراحت و با عبارات حقوقی، هدف اصلی از تنظیم صورتجلسه را بیان کند. برای مثال: «موضوع این صورتجلسه، تحویل اقلام جهیزیه از جانب خانم [نام زوجه] به آقای [نام زوج] جهت نگهداری در منزل مشترک می باشد» یا «موضوع این صورتجلسه، استرداد اقلام جهیزیه متعلق به خانم [نام زوجه] از منزل آقای [نام زوج] و تحویل آن به زوجه است».

۶. تعهدات و اظهارات طرفین

در این قسمت، طرفین به نکات مهمی اقرار و متعهد می شوند. این موارد می تواند شامل:

• اقرار زوج به دریافت تمامی اقلام مندرج در سیاهه پیوست و پذیرش مسئولیت امانت داری آن ها.
• تأیید زوجه مبنی بر صحت لیست اقلام و تحویل کامل آن ها.
• ذکر وضعیت سلامت ظاهری کالاها در زمان تحویل یا استرداد.
• تعهد به عدم هرگونه ادعای آتی در خصوص اقلام تحویل گرفته/مستردشده.

۷. اشاره به سیاهه جهیزیه (پیوست)

بسیار مهم است که در متن صورتجلسه به وضوح ذکر شود که «لیست کامل اقلام جهیزیه در یک سند مجزا تحت عنوان سیاهه جهیزیه (یا پیوست شماره ۱) آورده شده است که جزء لاینفک این صورتجلسه محسوب می شود.» این سیاهه باید به امضای طرفین و شاهدان برسد و مهر «پیوست صورتجلسه» بر آن زده شود تا ارتباط آن با صورتجلسه اصلی مشخص گردد.

۸. تعداد نسخه ها

باید قید شود که صورتجلسه در چند نسخه (معمولاً حداقل دو نسخه) تنظیم و هر نسخه دارای اعتبار حقوقی یکسان است. هر یک از طرفین باید یک نسخه را نزد خود نگه دارد.

۹. امضاها

در نهایت، صورتجلسه باید در پایان توسط زوجه، زوج و شاهدان امضا شود. توصیه می شود هر امضا در کنار نام و نام خانوادگی و با اثر انگشت همراه باشد تا اعتبار آن افزایش یابد.

نمونه متن صورتجلسه تحویل جهیزیه (برای تحویل اولیه به منزل مشترک)

این نمونه متن برای زمانی طراحی شده است که زوجه اقلام جهیزیه خود را برای اولین بار به منزل مشترک منتقل می کند و قصد دارد تحویل آن ها به زوج را به صورت رسمی مستند نماید. این سند، حقوق زوجه را در مورد مالکیت و امانت داری جهیزیه توسط زوج تثبیت می کند.

—

صورتجلسه تحویل جهیزیه

تاریخ: [روز] / [ماه] / [سال]

محل تنظیم: [آدرس کامل منزل مشترک زوجین، شامل شهر، خیابان، کوچه، پلاک و کد پستی]

این صورتجلسه در تاریخ فوق الذکر و در محل یادشده، فی مابین افراد زیر تنظیم و امضاء گردید:

طرف اول (زوجه – تحویل دهنده):
خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]، فرزند [نام پدر زوجه]، دارای شماره ملی [شماره ملی زوجه]، ساکن [آدرس دقیق محل سکونت زوجه (در صورت لزوم متفاوت با منزل مشترک)]، شماره تماس [شماره تماس زوجه].

طرف دوم (زوج – تحویل گیرنده و امانت دار):
آقای [نام و نام خانوادگی زوج]، فرزند [نام پدر زوج]، دارای شماره ملی [شماره ملی زوج]، ساکن [آدرس دقیق منزل مشترک زوجین]، شماره تماس [شماره تماس زوج].

موضوع صورتجلسه:

تحویل فیزیکی کلیه اقلام جهیزیه متعلق به خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] به آقای [نام و نام خانوادگی زوج] جهت نگهداری در منزل مشترک واقع در [آدرس منزل مشترک] به عنوان امانت.

اظهارات و تعهدات طرفین:

۱. خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] اقرار و اعلام می دارد که در تاریخ [روز] / [ماه] / [سال] تمامی اقلام جهیزیه مشروحه در سیاهه جهیزیه پیوست (با تعداد [عدد] صفحه و حاوی [عدد] قلم کالا) را در سلامت کامل و بدون هیچگونه نقص یا ایراد عمده، به آقای [نام و نام خانوادگی زوج] در منزل مشترک تحویل داده است.

۲. آقای [نام و نام خانوادگی زوج] اقرار و اعلام می دارد که تمامی اقلام جهیزیه مندرج در سیاهه جهیزیه پیوست را از خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] به صورت کامل و در سلامت ظاهری دریافت نموده و مسئولیت نگهداری و حفظ و صیانت از آن ها را به عنوان امانت دار پذیرفته است. نامبرده متعهد می گردد که بدون اذن و رضایت کتبی زوجه، هیچگونه دخل و تصرفی در اقلام جهیزیه ننموده و آن ها را به فروش نرساند یا تلف نکند.

۳. طرفین تأیید می نمایند که سیاهه جهیزیه پیوست، جزء لاینفک این صورتجلسه محسوب می شود و تمامی مندرجات آن مورد تأیید و امضای ایشان (و شاهدان) قرار گرفته است.

۴. هرگونه خسارت عمدی یا ناشی از تقصیر و تعدی به اقلام جهیزیه، بر عهده امانت دار (زوج) خواهد بود و وی مکلف به جبران خسارت یا پرداخت مثل یا قیمت اقلام آسیب دیده یا مفقود شده است.

شاهدان:

شاهد اول:
آقای/خانم [نام و نام خانوادگی شاهد اول]، فرزند [نام پدر شاهد اول]، دارای شماره ملی [شماره ملی شاهد اول]، ساکن [آدرس دقیق محل سکونت شاهد اول].

شاهد دوم:
آقای/خانم [نام و نام خانوادگی شاهد دوم]، فرزند [نام پدر شاهد دوم]، دارای شماره ملی [شماره ملی شاهد دوم]، ساکن [آدرس دقیق محل سکونت شاهد دوم].

این صورتجلسه در [عدد] نسخه با اعتبار واحد تنظیم و پس از قرائت و تأیید کامل مفاد آن، به امضای طرفین و شاهدان رسید. هر نسخه نزد یکی از طرفین و شاهدان نگهداری می شود.

امضای زوجه: ………………………………….

امضای زوج: ………………………………….

امضای شاهد اول: ………………………………….

امضای شاهد دوم: ………………………………….

—

نمونه متن صورتجلسه استرداد جهیزیه (برای خروج جهیزیه از منزل زوج، بعد از طلاق یا قبل از آن)

این نمونه صورتجلسه برای زمانی تنظیم می شود که زوجه قصد دارد اقلام جهیزیه خود را از منزل مشترک (یا منزل زوج سابق) خارج کند. این فرآیند معمولاً در زمان بروز اختلافات جدی، جدایی یا پس از طلاق رخ می دهد و مستندسازی دقیق آن برای جلوگیری از هرگونه ادعای آتی و تثبیت وضعیت اقلام در زمان استرداد حیاتی است.

—

صورتجلسه استرداد جهیزیه

تاریخ: [روز] / [ماه] / [سال]

محل تنظیم: [آدرس کامل منزلی که جهیزیه از آن خارج می شود، شامل شهر، خیابان، کوچه، پلاک و کد پستی (معمولاً منزل مشترک سابق یا منزل زوج)]

این صورتجلسه در تاریخ فوق الذکر و در محل یادشده، فی مابین افراد زیر تنظیم و امضاء گردید:

طرف اول (زوجه – تحویل گیرنده جهیزیه):
خانم [نام و نام خانوادگی زوجه]، فرزند [نام پدر زوجه]، دارای شماره ملی [شماره ملی زوجه]، ساکن [آدرس دقیق محل سکونت زوجه]، شماره تماس [شماره تماس زوجه].

طرف دوم (زوج – تحویل دهنده جهیزیه):
آقای [نام و نام خانوادگی زوج]، فرزند [نام پدر زوج]، دارای شماره ملی [شماره ملی زوج]، ساکن [آدرس دقیق محل سکونت زوج]، شماره تماس [شماره تماس زوج].

موضوع صورتجلسه:

استرداد و خروج فیزیکی کلیه اقلام جهیزیه متعلق به خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] از منزل آقای [نام و نام خانوادگی زوج] واقع در [آدرس منزل] و تحویل آن به زوجه.

اشاره به وضعیت حقوقی (در صورت وجود):

(یکی از موارد زیر را انتخاب و تکمیل نمایید)

• در اجرای توافقنامه طلاق توافقی مورخ [تاریخ توافقنامه] فی مابین طرفین.
• در اجرای دادنامه شماره [شماره دادنامه] صادره از شعبه [شماره شعبه] دادگاه خانواده [نام شهر] مورخ [تاریخ دادنامه].
• به درخواست زوجه و با توافق زوج قبل از هرگونه اقدام قضایی یا صدور رأی طلاق.

اظهارات و تعهدات طرفین:

۱. آقای [نام و نام خانوادگی زوج] اقرار و اعلام می دارد که در تاریخ [روز] / [ماه] / [سال] تمامی اقلام جهیزیه متعلق به خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] را که مشروحه در سیاهه جهیزیه پیوست (با تعداد [عدد] صفحه و حاوی [عدد] قلم کالا) است، به صورت کامل و با وضعیت سلامت ظاهری ذکر شده در سیاهه، به خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] تحویل داده است.

۲. خانم [نام و نام خانوادگی زوجه] اقرار و اعلام می دارد که تمامی اقلام جهیزیه مندرج در سیاهه جهیزیه پیوست را از آقای [نام و نام خانوادگی زوج] تحویل گرفته است. وی وضعیت ظاهری اقلام را طبق توضیحات مندرج در سیاهه و با توجه به استهلاک متعارف ناشی از طول مدت زندگی مشترک، مورد تأیید قرار می دهد و هیچگونه ادعای خسارت یا کمبود دیگری در خصوص اقلام تحویل گرفته شده تا این تاریخ ندارد.

۳. طرفین تأیید می نمایند که سیاهه جهیزیه پیوست، جزء لاینفک این صورتجلسه محسوب می شود و تمامی مندرجات آن مورد تأیید و امضای ایشان (و شاهدان) قرار گرفته است. وضعیت فعلی هر قلم در سیاهه مشخص شده است.

۴. این صورتجلسه به منزله تسویه حساب کامل در خصوص جهیزیه و اقلام مربوط به آن تلقی می شود و پس از امضای آن، طرفین هیچگونه ادعای مالی دیگری در خصوص جهیزیه نخواهند داشت.

شاهدان:

شاهد اول:
آقای/خانم [نام و نام خانوادگی شاهد اول]، فرزند [نام پدر شاهد اول]، دارای شماره ملی [شماره ملی شاهد اول]، ساکن [آدرس دقیق محل سکونت شاهد اول].

شاهد دوم:
آقای/خانم [نام و نام خانوادگی شاهد دوم]، فرزند [نام پدر شاهد دوم]، دارای شماره ملی [شماره ملی شاهد دوم]، ساکن [آدرس دقیق محل سکونت شاهد دوم].

این صورتجلسه در [عدد] نسخه با اعتبار واحد تنظیم و پس از قرائت و تأیید کامل مفاد آن، به امضای طرفین و شاهدان رسید. هر نسخه نزد یکی از طرفین و شاهدان نگهداری می شود.

امضای زوجه: ………………………………….

امضای زوج: ………………………………….

امضای شاهد اول: ………………………………….

امضای شاهد دوم: ………………………………….

—

راهنمای عملی برای پر کردن صورتجلسه و تهیه لیست اقلام (پیوست)

تنظیم صورتجلسه جهیزیه و پیوست آن، نیازمند دقت و توجه به جزئیات است. هرچه اطلاعات دقیق تر و مستندتر باشد، اعتبار حقوقی سند بیشتر خواهد بود و در صورت بروز اختلاف، فرآیند اثبات مالکیت و شرایط تحویل یا استرداد آسان تر می گردد. در ادامه، راهنمای عملی برای پر کردن صورتجلسه و تهیه لیست اقلام ارائه می شود.

مشخصات اقلام در سیاهه جهیزیه (پیوست)

پیوست صورتجلسه، که همان سیاهه جهیزیه است، باید به صورت یک جدول منظم و خوانا تنظیم شود. برای هر قلم جهیزیه، اطلاعات زیر با دقت بالا درج گردد:

1. نام کالا: عنوان دقیق و کامل هر وسیله (مثلاً: یخچال فریزر دوقلو، تلویزیون LED، سرویس مبلمان ۹ نفره، ماشین لباسشویی اتوماتیک).

2. برند و مدل دقیق: ذکر نام شرکت سازنده (برند) و شماره مدل دقیق کالا (مثلاً: سامسونگ مدل RT62K7140SL، ال جی مدل 55QNED80).

3. شماره سریال (مخصوصاً برای لوازم برقی و گران قیمت): این مورد برای لوازم الکترونیکی، لوازم خانگی بزرگ و اقلام باارزش بسیار حیاتی است، زیرا به شناسایی دقیق و منحصربه فرد کالا کمک می کند.

4. تعداد یا میزان: ذکر تعداد دقیق (مثلاً: یک عدد، دو دست) یا میزان (مثلاً: سرویس ۲۴ پارچه، ۶ متر مربع فرش).

5. وضعیت ظاهری: در این قسمت باید وضعیت فعلی کالا در زمان تحویل یا استرداد با جزئیات ذکر شود. این امر به ویژه در صورتجلسه استرداد اهمیت دارد. نمونه ها:

   • نو و آکبند
   • سالم و بدون ایراد
   • کارکرده، با استهلاک متعارف (ذکر مدت زمان استفاده)
   • دارای ایراد جزئی (ذکر دقیق ایراد، مثلاً: «خط و خش جزئی در بدنه»، «دسته صندلی شکسته»)
   • آسیب دیده (ذکر ماهیت و میزان آسیب)
   • نیاز به تعمیر
   • غیرقابل استفاده

6. ارزش تقریبی (اختیاری، اما مفید): ذکر ارزش تقریبی روز کالا می تواند در صورت بروز اختلاف و نیاز به جبران خسارت، به عنوان یک راهنما عمل کند. این ارزش می تواند بر اساس فاکتور خرید یا تخمین کارشناس باشد.

نحوه تنظیم پیوست (سیاهه جهیزیه)

سیاهه جهیزیه باید به صورت جدولی منظم و خوانا تهیه شود. در بالای هر صفحه از سیاهه، عنوان «پیوست صورتجلسه تحویل/استرداد جهیزیه مورخ [تاریخ صورتجلسه اصلی]» درج گردد و شماره صفحه مشخص شود. در انتهای سیاهه، یک جمله مبنی بر تأیید محتوای لیست و امضای طرفین و شاهدان برای هر صفحه ضروری است. در اینجا یک نمونه ساختار جدولی آورده شده است:

ردیف	نام کالا	برند و مدل	شماره سریال	تعداد/میزان	وضعیت ظاهری	ارزش تقریبی (تومان)
۱	یخچال فریزر دوقلو	سامسونگ مدل RS50N3513SL	SN1234567890	۱ دستگاه	سالم، کارکرده (۲ سال)	۳۰,۰۰۰,۰۰۰
۲	تلویزیون LED هوشمند	ال جی مدل 55QNED80	SN0987654321	۱ دستگاه	سالم، بدون ایراد	۲۵,۰۰۰,۰۰۰
۳	سرویس مبلمان (۹ نفره)	مبلیران مدل فلورانس	–	۱ دست	یک کاناپه دارای پارگی جزئی	۴۰,۰۰۰,۰۰۰
۴	ماشین لباسشویی ۷ کیلویی	بوش مدل WAW32560EU	SN6789012345	۱ دستگاه	سالم و کارآمد	۲۰,۰۰۰,۰۰۰

تایید لیست پیوست

در پایان هر صفحه از سیاهه و همچنین در انتهای کامل لیست، جمله ای مبنی بر تأیید صحت تمامی اقلام مندرج و وضعیت آن ها باید ذکر شود و مجدداً به امضای زوجه، زوج و شاهدان برسد. این کار اطمینان می دهد که هر صفحه از سیاهه مورد قبول همه طرفین بوده است.

شواهد تکمیلی: عکس برداری یا فیلم برداری

یکی از قوی ترین شواهد تکمیلی برای صورتجلسه جهیزیه، عکس برداری یا فیلم برداری از تمامی اقلام در زمان تحویل یا استرداد است. این تصاویر باید به وضوح نشان دهنده وضعیت ظاهری کالاها باشند و در صورتجلسه به آن ها اشاره شود (مثلاً: «فیلم و عکس های تهیه شده از اقلام جهیزیه در زمان تحویل/استرداد، ضمیمه این صورتجلسه بوده و به عنوان مدرک تکمیلی مورد استناد است»). این کار می تواند ابهامات مربوط به وضعیت سلامت کالاها را به حداقل برساند و در صورت بروز ادعا مبنی بر آسیب یا فقدان، دلیل قاطعی ارائه دهد.

برای اطمینان بیشتر، توصیه می شود عکس ها با مهر تاریخ و زمان ثبت شوند یا یک روزنامه حاوی تاریخ بر روی اقلام قرار گیرد تا تاریخ عکس برداری اثبات شود. همچنین، نگهداری نسخه های دیجیتال و چاپی این شواهد ضروری است.

اقدامات لازم در صورت عدم همکاری زوج برای تحویل/استرداد جهیزیه

در مواردی که پس از بروز اختلاف یا طلاق، زوج از همکاری برای تحویل یا استرداد جهیزیه امتناع می ورزد، زوجه می تواند از طرق قانونی برای احقاق حقوق خود اقدام نماید. این اقدامات شامل مراحل مختلفی است که با توجه به شرایط و مدارک موجود، انتخاب می شوند.

۱. مراجعه به شورای حل اختلاف

اولین گام برای دعاوی با مبالغ کمتر از ۲۰ میلیون تومان (این سقف ممکن است تغییر کند)، مراجعه به شورای حل اختلاف است. شورای حل اختلاف، مرجعی است که تلاش می کند با روش های مصالحه و داوری، اختلافات را حل و فصل نماید. زوجه می تواند با ارائه مدارکی مانند سیاهه جهیزیه، فاکتورها و شهادت شهود، درخواست استرداد جهیزیه را مطرح کند. در صورت عدم توافق در شورا، پرونده به دادگاه خانواده ارجاع داده خواهد شد.

۲. طرح دعوای استرداد جهیزیه در دادگاه خانواده

اگر ارزش جهیزیه بیش از سقف تعیین شده برای شورای حل اختلاف باشد یا مصالحه در شورا به نتیجه نرسد، زوجه می تواند مستقیماً با تنظیم و تقدیم دادخواست، دعوای استرداد جهیزیه را در دادگاه خانواده مطرح نماید. مراحل این فرآیند به شرح زیر است:

1. تهیه و تنظیم دادخواست: دادخواست باید شامل مشخصات کامل طرفین، شرح خواسته (استرداد جهیزیه)، و دلایل و مدارک اثبات مالکیت (سیاهه، فاکتور، شهادت شهود) باشد.
2. ثبت دادخواست در دفتر خدمات الکترونیک قضایی: این دادخواست به همراه پیوست ها ثبت و به دادگاه خانواده صالح ارسال می شود.
3. تعیین جلسه رسیدگی: دادگاه پس از بررسی دادخواست، زمانی را برای رسیدگی تعیین و به طرفین ابلاغ می کند.
4. حضور در دادگاه و ارائه ادله: زوجه و در صورت نیاز وکیل وی، باید در جلسه دادگاه حاضر شده و دلایل خود را ارائه نمایند.
5. صدور حکم: پس از بررسی مدارک و شنیدن اظهارات طرفین و شهود، دادگاه حکم مقتضی را صادر می کند. در صورت صدور حکم به نفع زوجه، زوج مکلف به تحویل جهیزیه یا جبران خسارت ناشی از عدم تحویل می شود.
6. مراحل اجراییه: در صورت عدم اجرای داوطلبانه حکم توسط زوج، زوجه می تواند تقاضای صدور اجراییه را به دادگاه ارائه دهد تا از طریق واحد اجرای احکام، نسبت به توقیف و تحویل جهیزیه اقدام شود.

۳. نقش مأمور نیروی انتظامی یا ضابط قضایی

در برخی موارد، حتی پس از صدور حکم دادگاه یا در زمان استرداد توافقی جهیزیه، ممکن است زوج از همکاری امتناع کند یا خطر بروز درگیری وجود داشته باشد. در چنین شرایطی، زوجه می تواند از دادگاه درخواست کند که در زمان تحویل یا استرداد جهیزیه، مأمور نیروی انتظامی یا ضابط قضایی حضور یابد. حضور ضابط قضایی امنیت لازم را فراهم کرده و از هرگونه تنش یا ممانعت جلوگیری می کند. ضابط قضایی می تواند صورتجلسه ای از روند تحویل تهیه نموده و آن را ضمیمه پرونده کند.

۴. خیانت در امانت

همانطور که پیش تر ذکر شد، زوج امانت دار جهیزیه زوجه است. در صورتی که زوج بدون اجازه زوجه، اقلام جهیزیه را به فروش رساند، تلف کند یا به آن ها آسیب برساند و این کار با سوءنیت انجام شده باشد، علاوه بر مسئولیت حقوقی برای جبران خسارت، ممکن است مرتکب جرم «خیانت در امانت» نیز شده باشد. در این صورت، زوجه می تواند با ارائه شکایت کیفری به مراجع قضایی، خواستار مجازات زوج شود. اثبات سوءنیت در این جرم اهمیت فراوانی دارد.

۵. مدت زمان استرداد جهیزیه

مدت زمان لازم برای استرداد جهیزیه به عوامل متعددی بستگی دارد:

• وجود مدارک معتبر: اگر زوجه دارای سیاهه جهیزیه امضاشده توسط زوج و شاهدان و یا فاکتورهای خرید باشد، فرآیند اثبات مالکیت و استرداد بسیار سریع تر خواهد بود.
• همکاری طرفین: در صورت توافق و همکاری زوج، استرداد می تواند در چند روز انجام شود.
• مسیر قضایی: در صورت نیاز به طرح دعوا در دادگاه، این فرآیند ممکن است چندین ماه به طول انجامد، به خصوص اگر زوج نسبت به حکم صادره اعتراض کند و پرونده به مراجع تجدیدنظر ارجاع شود.

در هر یک از این مراحل، مشاوره و همراهی با یک وکیل متخصص خانواده می تواند به سرعت و دقت فرآیند کمک شایانی نماید و از تضییع حقوق زوجه جلوگیری کند.

نتیجه گیری

تنظیم یک صورتجلسه جامع و دقیق برای تحویل جهیزیه، چه در ابتدای زندگی مشترک و چه در زمان استرداد آن، یک ضرورت حقوقی و اجتماعی است. این سند رسمی نه تنها مالکیت زوجه بر اقلام جهیزیه را به وضوح مستند می کند، بلکه به عنوان یک ابزار پیشگیرانه عمل کرده و از بروز اختلافات مالی و حقوقی پیچیده در آینده جلوگیری می نماید. با توجه به جایگاه قانونی جهیزیه به عنوان مال متعلق به زوجه و نقش زوج به عنوان امانت دار، مستندسازی دقیق تحویل و خروج آن، به حفظ آرامش خاطر و صیانت از حقوق هر دو طرف کمک شایانی می کند.

آگاهی از تفاوت سیاهه و صورتجلسه جهیزیه، توجه به نکات حقوقی اساسی نظیر اهمیت فاکتورها و شهود، و همچنین استفاده از ساختار و نمونه متن های استاندارد، گام های کلیدی در این راستاست. در صورت عدم همکاری طرف مقابل نیز، شناخت مسیرهای قانونی از شورای حل اختلاف تا دادگاه خانواده، ابزارهای لازم برای احقاق حق را فراهم می آورد.

در نهایت، توصیه اکید می شود که همواره از نمونه های دقیق و جامع برای تنظیم این اسناد استفاده شود و در موارد پیچیده یا در صورت بروز اختلاف، حتماً با وکلای متخصص خانواده مشورت گردد تا از اتخاذ تصمیمات نادرست و تضییع حقوق جلوگیری به عمل آید. یک صورتجلسه معتبر، گواهی بر شفافیت و احترام به حقوق متقابل در روابط زناشویی است.