غار کلماکره نامی که با تاریخ ایران باستان و تمدن ایلام پیوند خورده نه فقط یک پدیده طبیعی بلکه گنجینه ای ارزشمند از هنر فرهنگ و باورهای نیاکان ماست. این غار واقع در استان لرستان در دل خود رازهای بسیاری را پنهان کرده بود تا اینکه در سال 1368 به طور اتفاقی کشف شد و دنیای باستان شناسی را متحول کرد. کشف این غار دریچه ای نو به سوی درک بهتر از زندگی هنر و مذهب در دوران هخامنشی و سلوکی گشود. اما این کشف بزرگ متاسفانه با غارت و خروج غیرقانونی بسیاری از آثار ارزشمند همراه بود که ضربه ای جبران ناپذیر به میراث فرهنگی کشور وارد کرد. با این حال آنچه از کلماکره باقی مانده همچنان از اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و هر قطعه از آن داستانی ناگفته از گذشته را روایت می کند. این محتوا سفری است به اعماق تاریخ غار کلماکره بررسی اهمیت آن و نگاهی به سرنوشت گنجینه هایی که از آن به دست آمد.

گذری بر تاریخ غار کلماکره

غار کلماکره واقع در شهرستان پلدختر استان لرستان در سال ۱۳۶۸ به طور اتفاقی توسط یک چوپان محلی کشف شد. این کشف به سرعت توجه باستان شناسان و محققان را به خود جلب کرد چرا که غار حاوی مجموعه ای بی نظیر از آثار باستانی به ویژه سکه ها و اشیاء نقره ای بود که به دوره هخامنشی و سلوکی تعلق داشتند. نام کلماکره به معنای جایگاه بز کوهی در زبان محلی است و احتمالاً به دلیل وجود نقوش بز کوهی بر روی برخی از اشیاء یافت شده در غار به آن اطلاق شده است. موقعیت جغرافیایی غار در منطقه ای صعب العبور و کوهستانی باعث شده بود که تا سال ها از دیده ها پنهان بماند و از گزند عوامل طبیعی و انسانی در امان باشد. این انزوا به حفظ آثار باستانی موجود در غار کمک شایانی کرده بود.

کشف غار کلماکره یکی از مهم ترین رویدادهای باستان شناسی در تاریخ ایران محسوب می شود. گنجینه های یافت شده در این غار اطلاعات ارزشمندی درباره هنر مذهب اقتصاد و روابط سیاسی دوران هخامنشی و سلوکی در اختیار باستان شناسان قرار داد. اشیاء نقره ای سکه ها زیورآلات و ظروف کشف شده نشان دهنده سطح بالای مهارت و ذوق هنری صنعتگران آن دوران است. همچنین تنوع و گستردگی آثار یافت شده نشان می دهد که غار کلماکره در گذشته مکانی مهم و مورد توجه بوده است. متاسفانه پس از کشف غار بسیاری از آثار آن به صورت غیرقانونی از کشور خارج شدند و در مجموعه های خصوصی و موزه های خارجی پراکنده شدند. این امر ضربه ای بزرگ به میراث فرهنگی ایران وارد کرد و امکان مطالعه و تحقیق جامع بر روی این آثار را محدود ساخت.

با وجود غارت های صورت گرفته آنچه از گنجینه کلماکره باقی مانده است همچنان از اهمیت بسیار زیادی برخوردار است. این آثار به عنوان شاهدی بر تمدن و فرهنگ غنی ایران باستان در موزه های داخلی و خارجی نگهداری می شوند و همواره مورد توجه محققان و علاقه مندان به تاریخ و باستان شناسی قرار دارند. تلاش برای بازگرداندن آثار به سرقت رفته به کشور همچنان ادامه دارد و امید است که با همکاری سازمان های بین المللی و موزه های خارجی بتوان بخشی از این گنجینه ارزشمند را به ایران بازگرداند.

مطالعات و تحقیقات بر روی آثار یافت شده در غار کلماکره همچنان ادامه دارد و هر روز اطلاعات جدیدی درباره تاریخ و فرهنگ این منطقه به دست می آید. این غار نه تنها یک مکان باستانی بلکه نمادی از هویت و تمدن ایرانی است و حفظ و نگهداری از آن وظیفه ای ملی و انسانی است.

چه زمانی غار کلماکره کشف شد؟

غار کلماکره در سال ۱۳۶۸ به طور اتفاقی توسط یک چوپان محلی کشف شد.

چه گنجینه های معروفی در غار کلماکره کشف شد؟

ریتون های نقره ای سکه ها زیورآلات و ظروف نقره ای از مهم ترین گنجینه های کلماکره هستند.

گنجینه کلماکره متعلق به کدام دوره تاریخی است؟

بیشترین آثار گنجینه کلماکره مربوط به دوره هخامنشی و سلوکی است.

سرنوشت گنجینه های کشف شده از غار کلماکره چه شد؟

بسیاری از گنجینه ها به سرقت رفت و در موزه های خارجی نگهداری می شوند.

اهمیت تاریخی غار کلماکره چیست؟

غار کلماکره اطلاعات ارزشمندی درباره تاریخ ایران باستان ارائه می دهد.