نبرد جهانی برای جذب نخبه‌ها؛ آیا کشور‌های مبدا از دست دادن استعداد‌ها را تاب خواهند آورد؟
بر اساس گزارش جدید سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) و داده‌های یونسکو، چین و هند همچنان پیشتاز ارسال دانشجویان خود به کشور‌های خارجی هستند.
به گزارش خبرگزاری آنا، دو کشور پرجمعیت جهان، چین و هند، بیشترین تعداد دانشجویانی را دارند که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند. در سال ۲۰۲۱، بیش از یک میلیون دانشجوی چینی و حدود ۵۰۸ هزار دانشجوی هندی برای تحصیل به خارج از کشور مهاجرت کردند. این روند که طی دو دهه گذشته به‌طور چشمگیری افزایش یافته است، نشان‌دهنده تلاش دانشجویان برای دستیابی به آموزش بهتر و فرصت‌های جهانی در میان رقابت شدید داخلی و کمبود امکانات آموزشی در برخی کشور‌ها است.
بر اساس داده‌های منتشر شده توسط یونسکو، بیش از یک میلیون دانشجوی چینی در سال ۲۰۲۱ در خارج از کشور مشغول به تحصیل بوده‌اند. تعداد دانشجویان هندی تقریباً نصف این مقدار است و حدود ۵۰۸ هزار نفر در کشور‌های دیگر زندگی می‌کنند. پس از این دو کشور، ویتنام، آلمان و ازبکستان با فاصله زیادی در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
ایالات متحده بزرگ‌ترین مقصد برای دانشجویانی است که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند و در سال ۲۰۲۱ بیش از ۸۳۳ هزار نفر در این کشور مشغول به تحصیل بودند. پس از آن، بریتانیا (تقریباً ۶۰۱هزار نفر)، استرالیا (حدود ۳۷۸هزار نفر)، آلمان (بیش از ۳۷۶هزار نفر) و کانادا (نزدیک به ۳۱۸هزار نفر) در رتبه‌های بعدی قرار دارند.
این داده‌ها به‌عنوان بخشی از گزارش جهانی مهاجرت ۲۰۲۴ که توسط سازمان بین‌المللی مهاجرت (IOM) منتشر شده، ارائه شده است. این گزارش نمای کلی از وضعیت جهانی مهاجرت ارائه می‌دهد و از آخرین داده‌های موجود استفاده می‌کند.
این داده‌ها شامل پناهجویانی که از جنگ فرار می‌کنند، مهاجران اقتصادی در جستجوی فرصت‌های شغلی و همان‌طور که این آمار نشان می‌دهد، دانشجویانی که در خارج از کشور زندگی می‌کنند، می‌شود.
بر اساس این گزارش، تعداد کل دانشجویانی که به صورت بین‌المللی در حال تحصیل هستند طی دو دهه گذشته افزایش یافته است. داده‌های یونسکو نشان می‌دهد که در سال ۲۰۰۱، ۲.۲ میلیون دانشجو در خارج از کشور مشغول به تحصیل بودند، اما این رقم در سال ۲۰۲۱ به ۶.۳۹ میلیون نفر افزایش یافته است.
تعداد دانشجویانی که تحصیلات خود را در مؤسسات آموزشی خارج از کشور دنبال می‌کنند، همچنان رو به افزایش است، زیرا دانشگاه‌های سراسر جهان فرصت‌های بیشتری برای افراد باهوش و بلندپرواز فراهم می‌کنند.
با این حال، مخالفت‌هایی نیز دیده می‌شود که دانشجویان از مناطق کمتر توسعه‌یافته ممکن است به دلیل هزینه‌های بالاتر و تفاوت‌های فرهنگی، ترجیح دهند به گزینه‌های محلی روی بیاورند. تحصیل در خارج از کشور زندگی فرد را تغییر می‌دهد و ممکن است فرد را به شخصیتی کاملا جدید تبدیل کند.
چین، کشوری با بیشترین تعداد دانشجویان در خارج از کشور
هیچ کشوری در جهان از نظر تعداد دانشجویانی که برای تحصیل به کشور‌های دیگر می‌روند، با چین قابل مقایسه نیست. بر اساس داده‌های یونسکو، به‌عنوان پرجمعیت‌ترین کشور جهان، چین همچنین پیشتاز تعداد دانشجویانی است که در خارج از کشور تحصیل می‌کنند. دانشجویان چینی بخش قابل توجهی از جمعیت دانشجویان بین‌المللی در سراسر جهان را تشکیل می‌دهند. وزارت آموزش چین گزارشی درباره گرایش‌های دانشجویان چینی که برای تحصیل به خارج می‌روند و برای کار به کشور بازمی‌گردند منتشر کرده است. چین با اختلاف زیاد پیشتاز این زمینه است.
هند
هند در رتبه دوم قرار دارد. تعداد دانشجویان هندی که برای تحصیلات پیشرفته به کشور‌های دیگر می‌روند بیش از هر زمان دیگری است. یکی از دلایل اصلی که بسیاری از هندی‌ها تحصیل در خارج از کشور را انتخاب می‌کنند، کمبود مؤسسات آموزشی مناسب در هند و رقابت شدید برای ورود به دانشگاه‌های محدود است. تعداد کمی از دانشگاه‌ها در هند آموزش باکیفیت ارائه می‌دهند و به همین دلیل رقابت برای ورود به این دانشگاه‌ها هر سال سخت‌تر می‌شود.
سایر کشور‌ها با تعداد بالای دانشجویان در خارج از کشور
کشور‌هایی مانند آلمان و عربستان سعودی نیز در این رتبه بندی ها قرار دارند. جالب‌تر اینکه برخی از کشور‌های کوچک تعداد بیشتری دانشجوی در حال تحصیل در خارج از کشور نسبت به داخل کشور دارند. این کشور‌ها شامل آندورا، برمودا، لوکزامبورگ، آنگویلا، مونتسرات، لیختن‌اشتاین، سیشل و جزایر تورکس و کایکوس هستند.
روند‌های آینده در مورد تحرک دانشجویان از این کشور‌ها
انتخاب محل تحصیل در مقاطع بالاتر از جمله تصمیماتی است که تأثیری عمیق و گسترده بر زندگی افراد می‌گذارد. با توجه به مزایای علمی، حرفه‌ای، فرهنگی، فردی و اجتماعی که تحصیل در خارج از کشور به همراه دارد، دانشجویان باید هنگام انتخاب دانشگاه و در طول دوران تحصیل خود این گزینه را با دقت در نظر بگیرند. دانشجویان باید از برنامه‌های آموزشی دانشگاه‌های مقصد تحقیق کنند، فرایند درخواست را بررسی کنند و اطمینان حاصل کنند که نمرات و کمک‌های مالی آنها از کشورشان قابل انتقال است. همچنین، دانشگاه‌ها، والدین و کارفرمایان باید دانشجویان را تشویق کنند تا فرصت‌های تحصیل در خارج از کشور را بررسی و استفاده کنند.
افزایش ورود دانشجویان به کشور‌های مختلف برای تحصیلات عالی با نگرانی‌هایی همراه بوده است که عمدتا به دلیل تغییرات در قوانین ویزا و روابط دیپلماتیک نامطمئن بین کشور‌ها به وجود آمده است.
تحصیل در مقاصد محبوبی مانند کانادا، بریتانیا، و ایالات متحده، اگرچه آرزوی بسیاری است، اما با افزایش هزینه‌های زندگی روزمره، فشار مالی بیشتری را به دانشجویان وارد می‌کند. به همین دلیل، دانشجویان با دقت بیشتری در انتخاب دانشگاه‌های خود برای تحصیلات عالی تصمیم‌گیری می‌کنند.
اما آیا این مسائل مانع از تحقق آرزوی آنها برای تحصیل در دانشگاه‌های رویایی‌شان خواهد شد؟ در کنفرانس بین‌المللی آموزش استرالیا (AIEC) که در اکتبر ۲۰۲۴ برگزار شد، ارائه‌ای با عنوان «جریان‌های جهانی دانشجویی: درک موج بعدی در آموزش بین‌المللی» داده‌های جالبی را درباره پیش‌بینی‌های مبتنی بر آمار در زمینه جابه‌جایی دانشجویان بین‌المللی ارائه داد، که در گزارشی از ICEF ذکر شده است.
بر اساس گزارش ناوی‌تاس، در سال ۲۰۱۹، شش میلیون دانشجو در کشور‌هایی به جز کشور خود تحصیل می‌کردند و در سال‌های آینده، رشدی ۴ درصدی پیش‌بینی می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ تعداد دانشجویان بین‌المللی به بیش از ۹ میلیون نفر خواهد رسید.