خلاصه کتاب اهمیت ورزش در قرآن | جامع و کامل
خلاصه کتاب اهمیت ورزش در قرآن ( نویسنده کیقباد جعفری، یونس کریمی، معین رحمانی فر )
کتاب «اهمیت ورزش در قرآن» نوشته کیقباد جعفری، یونس کریمی و معین رحمانی فر، به تفصیل جایگاه ورزش و سلامت جسم را در آموزه های قرآن کریم و سنت اسلامی بررسی می کند. این اثر با رویکردی تحلیلی، به موضوع ورزش نه صرفاً به عنوان یک فعالیت فیزیکی، بلکه به مثابه بخشی جدایی ناپذیر از کمال انسانی و مسئولیت های الهی می نگرد. در این کتاب، ضمن تبیین دلایل قرآنی و روایی اهمیت تربیت بدنی، ابعاد مختلف ورزش از جمله نقش آن در تقویت روحیه، آمادگی دفاعی و سلامت اجتماعی تبیین می شود.
تندرستی و نیرومندی جسمانی از دیرباز در زندگی بشر از اهمیت حیاتی برخوردار بوده است. از نیازهای ابتدایی مانند دفاع شخصی و تأمین معاش تا مقابله با چالش های طبیعی و زیستی، همواره قدرت بدنی نقشی اساسی ایفا کرده است. این نیاز نه تنها با پیشرفت تمدن بشری کاهش نیافته، بلکه با پیچیده تر شدن ابعاد زندگی، اهمیت آن در حفظ تعادل و سلامت جامع انسان بیشتر شده است. اسلام به عنوان یک دین جامع، تنها به ابعاد روحی و معنوی انسان نمی پردازد، بلکه برای سلامت جسمانی نیز جایگاه ویژه ای قائل است. این نگرش برخاسته از فهم عمیق اسلام از انسان به عنوان موجودی دو بعدی است که کمالش در گرو پرورش متعادل جسم و روح است.
کتاب «اهمیت ورزش در قرآن» با هدف پر کردن خلأ موجود در منابعی که به پیوند دقیق و عمیق ورزش با تعالیم قرآنی می پردازند، نگاشته شده است. نویسندگان تلاش کرده اند تا با واکاوی آیات قرآن و سیره معصومین (ع)، مبانی نظری و عملی اهمیت تربیت بدنی را از منظر اسلامی روشن سازند. این رویکرد تحلیلی، خواننده را قادر می سازد تا درک جامع تری از این موضوع میان رشته ای پیدا کند. توجه به سلامت جسم و نیروی بدنی، نه تنها یک توصیه اخلاقی، بلکه ضرورتی برای انجام بهینه تکالیف فردی و اجتماعی، اعم از عبادات و فعالیت های جهادی و اجتماعی است. به همین دلیل، بررسی این موضوع از دیدگاه قرآنی، می تواند افق های جدیدی را برای علاقه مندان به مباحث دینی و ورزشی بگشاید و مبانی معنوی فعالیت های جسمانی را تعمیق بخشد.
پیشینه و لزوم ورزش از نگاه قرآن و اسلام
نیاز بشر به نیروی جسمانی از بدو خلقت، یک ضرورت انکارناپذیر بوده است. این نیاز نه تنها برای بقای فردی و کسب معاش در محیط های طبیعی و پرخطر، بلکه برای مقابله با چالش های محیطی و دفاع از خود و جامعه اهمیت داشته است. در جوامع اولیه، فردی که از قوای جسمی نیرومندتری برخوردار بود، توانایی بیشتری در شکار، زراعت، و دفاع از قبیله خود داشت و بقای او و گروهش به این نیرومندی وابسته بود. این مسئله در طول تاریخ بشر همواره صادق بوده و انسان هیچ گاه خود را از داشتن بدنی سالم و قوی بی نیاز ندیده است. از این رو، تربیت بدنی و پرورش قوای جسمانی، به موازات تربیت فکری و روحی، از ارکان اساسی رشد و بالندگی انسان محسوب می شود.
اسلام، به عنوان دین جامع و کامل، بر ضرورت تربیت بدنی و حفظ سلامت جسم تأکید فراوان دارد. شعار معروف «عقل سالم در بدن سالم است» در مبانی اسلامی ریشه های عمیقی دارد و مورد تأیید این دین مبین است. فردی که بدنی ضعیف یا تربیت نشده دارد، حتی در انجام بسیاری از واجبات دینی خود مانند نماز، روزه، حج یا جهاد نیز ممکن است با مشکل مواجه شود. چگونه می توان از یک فرد بیمار یا ناتوان انتظار داشت که در برابر ظلم ایستادگی کند یا از حق مظلومی دفاع نماید؟ قوای جسمانی، ابزاری برای تحقق اهداف والای انسانی و دینی است. این دیدگاه نشان می دهد که اسلام، کمال انسان را در تعادل میان جسم و روح می داند و هر دو بعد را برای رسیدن به قرب الهی ضروری می شمارد.
سیره رهبران دینی و ائمه معصومین (ع) نیز گواه این مدعاست. حضرت علی (ع)، نماد شجاعت و قدرت در تاریخ اسلام، نمونه بارز فردی است که قدرت بدنی بالای خود را همواره در مسیر حق و عدالت به کار گرفت. ایشان نه تنها در میدان نبرد، بلکه در انجام امور روزمره و کمک به نیازمندان نیز از نیروی جسمانی خود بهره می برد. قدرت بدنی برای ایشان وسیله ای بود برای خدمت به خلق و دفاع از مظلومان، نه ابزاری برای ستم و خودنمایی. این الگوی رفتاری نشان می دهد که قدرت جسمی در اسلام، ارزشی ذاتی نیست، بلکه وسیله ای است برای رسیدن به اهداف متعالی و کمک به اعتلای جامعه اسلامی. لذا، تربیت بدنی در اسلام نه تنها توصیه شده، بلکه جزء لاینفک تربیت جامع انسانی است.
ورزش در آیات و داستان های قرآنی
فصل اول: ورزش در قرآن
قرآن کریم، به عنوان کتاب هدایت و نور، اگرچه مستقیماً به واژه ورزش نپرداخته است، اما با تعابیر گوناگون و از طریق داستان های عبرت آموز، اهمیت قوای جسمانی، آمادگی بدنی و سلامت جسم را به زیبایی نشان می دهد. این آیات و روایات، مبنای نظری محکمی برای توجه به تربیت بدنی در فرهنگ اسلامی فراهم می آورند. در بخش های مختلف قرآن، به قدرت جسمانی به عنوان یکی از ویژگی های مهم برای انجام مأموریت های الهی و مسئولیت های اجتماعی اشاره شده است. این نگاه، ورزش را از یک فعالیت تفریحی صرف فراتر برده و آن را به یک ضرورت برای حیات طیبه و مؤثر در جامعه بدل می کند.
داستان حضرت موسی (ع): نماد استقامت و قدرت بدنی
یکی از بارزترین نمونه های قرآنی که به استقامت و قدرت بدنی اشاره دارد، داستان حضرت موسی (ع) و مهاجرت ایشان به مدین است. قرآن کریم این ماجرا را چنین نقل می کند که پس از وقوع حادثه ای در مصر، حضرت موسی مجبور به ترک شهر می شوند و پیاده به سوی مدین راه می افتند. این سفر طولانی، که در برخی روایات هشت روز به طول انجامید و در آن حضرت موسی بدون توشه کافی و با پای برهنه مسیر را طی کردند، نشانه ای از توان بالای جسمانی و استقامت ایشان است.
این راهپیمایی طولانی و طاقت فرسا، گواه نیروی جسمانی خارق العاده حضرت موسی (ع) است که برای انجام مأموریت های الهی خود، از توان بدنی بالایی برخوردار بودند. این داستان به خوبی نشان می دهد که انبیاء الهی، علاوه بر قوت روح، از قدرت جسم نیز بی بهره نبوده اند تا بتوانند رسالت های سنگین خود را به دوش بکشند.
در ادامه این داستان، هنگامی که حضرت موسی به چاه مدین می رسند، دو زن را می بینند که گوسفندانشان را برای آب دادن نگاه داشته اند، اما به دلیل ازدحام چوپانان، قادر به آب دادن حیوانات خود نیستند. حضرت موسی با مشاهده این صحنه، با نیروی جسمانی خود سطل بزرگی را که چندین مرد برای کشیدن آن نیاز داشتند، به تنهایی از چاه بیرون می کشند و گوسفندان آن دو زن را سیراب می کنند. این صحنه نیز تأکیدی بر توان بدنی و قدرت فیزیکی ایشان است که در راه یاری مظلومان و نیازمندان به کار گرفته می شود. این مثال قرآنی، علاوه بر نشان دادن اهمیت قدرت جسمانی، کاربرد صحیح آن را نیز تبیین می کند: استفاده از نیرو در مسیر خیر و کمک به دیگران.
داستان طالوت و داوود (ع): قدرت جسمی معیار فرماندهی و پیروزی
قرآن کریم در داستان طالوت، پادشاهی بنی اسرائیل، به صراحت به معیار قدرت جسمی و توان رزمی به عنوان یکی از شاخصه های رهبری و فرماندهی اشاره می کند. هنگامی که بنی اسرائیل از پیامبر خود درخواست پادشاهی برای نبرد با جالوت می کنند، خداوند طالوت را به عنوان پادشاه معرفی می کند. برخی از بنی اسرائیل به دلیل نداشتن ثروت و جایگاه اجتماعی طالوت اعتراض می کنند. اما خداوند در پاسخ می فرماید: «خداوند او را بر شما برگزیده و در علم و جسم توانایی بیشتری به او عطا کرده است.» (سوره بقره، آیه ۲۴۷). این آیه به وضوح نشان می دهد که قدرت جسمی و توان رزمی، در کنار علم و دانش، از معیارهای مهم برای رهبری و فرماندهی نظامی در دیدگاه الهی است. در ادامه همین داستان، حضرت داوود (ع) که خود نیز از نظر جسمی نیرومند بود، با جالوت به نبرد می پردازد و او را شکست می دهد. این پیروزی نمادی از اهمیت توان رزمی و مهارت های فیزیکی در دفاع از حق و مقابله با باطل است. قدرت بدنی و آمادگی جسمانی، در این داستان ها، نه تنها برای فرد، بلکه برای سرنوشت یک ملت و پیروزی در نبردهای سرنوشت ساز اهمیت می یابد.
داستان حضرت یوسف (ع): لزوم بازی و تحرک برای جوانان
داستان حضرت یوسف (ع) نیز اگرچه به صورت مستقیم به ورزش نمی پردازد، اما نکات آموزنده ای درباره لزوم بازی و تحرک به ویژه برای جوانان و کودکان را در خود نهفته دارد. هنگامی که برادران یوسف از پدرشان، حضرت یعقوب (ع)، اجازه می خواهند تا یوسف را با خود به صحرا ببرند تا بازی و تحرک داشته باشد، می گویند: «پدر جان، چرا ما را امین بر یوسف نمی دانی، حال آنکه ما خیرخواه او هستیم؟ فردا او را با ما بفرست تا در چمن بگردد و بازی کند.» (سوره یوسف، آیه ۱۲-۱۱). این درخواست برادران، هرچند با نیتی سوء همراه بود، اما نشان دهنده یک نیاز طبیعی در کودکان و نوجوانان برای بازی، جنب و جوش و فعالیت بدنی است. حضرت یعقوب (ع) نیز از این درخواست متعجب نمی شود، که خود گواه بر پذیرفته بودن این نیاز در آن فرهنگ است. این بخش از داستان به تلویح بیانگر اهمیت فعالیت های بدنی و بازی در رشد و بالندگی کودکان و نوجوانان است، که بخش جدایی ناپذیری از تربیت جامع محسوب می شود و زمینه ساز سلامت جسمی و روانی در آینده خواهد بود.
تفسیر قرآنی این موارد، پیوند عمیق میان اهمیت ورزش و آموزه های اسلامی را روشن می سازد. قرآن، انسان را موجودی کامل می بیند که برای رسیدن به کمال و انجام رسالت الهی خود، نیازمند تربیت جسم و روح به صورت توأمان است. قدرت جسمانی در کنار بصیرت معنوی، ابزارهایی هستند که انسان را قادر می سازند تا در مسیر حق گام بردارد، از مظلوم دفاع کند و وظایف خود را در قبال خالق و مخلوق به نحو احسن به انجام رساند. بنابراین، ورزش در این دیدگاه، نه یک سرگرمی، بلکه بخشی از جهاد اکبر برای ساختن انسانی کامل و جامعه ای صالح است.
دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غیراسلامی در مورد ورزش
فصل دوم: ورزش از دیدگاه اندیشمندان اسلامی و غیراسلامی
بررسی جایگاه ورزش در تمدن اسلامی نشان می دهد که علمای بزرگ و اندیشمندان مسلمان، همواره به اهمیت تربیت بدنی و سلامت جسمانی توجه ویژه ای داشته اند. آنان، با تأسی به آموزه های قرآنی و سیره معصومین (ع)، ورزش را جزء لاینفک یک زندگی سالم و متعهدانه می دانستند. در کتب اخلاقی، تربیتی و حتی فقهی، اشاراتی به لزوم حفظ قوای جسمانی و انجام فعالیت های بدنی برای عبادات بهتر، جهاد مؤثرتر و خدمت رسانی کارآمدتر به جامعه دیده می شود. این نگاه، ورزش را از یک فعالیت صرفاً جسمی فراتر برده و آن را به ابزاری برای تعالی روح و تحقق اهداف عالی دینی و انسانی تبدیل می کند.
در مقایسه دیدگاه های شرقی در مورد تربیت بدنی، می توان دریافت که ایران از جمله پیشگامان در اولویت دادن به ورزش و تربیت بدنی در نظام آموزشی و فرهنگی خود بوده است. تاریخچه ورزش در ایران باستان، از جمله توجه به سوارکاری، تیراندازی، و کشتی، گواه این مدعاست. این در حالی است که در همان دوره، چینی ها کمتر به ورزش های جسمانی توجه داشتند و بیشتر بر هنرهای رزمی یا مدیتیشن تمرکز می کردند و هندویان نیز اغلب فعالیت های بدنی را بی اهمیت و گاه بیهوده می پنداشتند و بر ریاضت های روحی تأکید بیشتری داشتند. اما ایرانیان، هم برای سلامتی جسم و هم برای آماده سازی ارتشی قدرتمند و سلحشور، به ورزش اهمیت زیادی می دادند. این تفاوت در رویکرد، نشان از نگاه جامع تر ایرانیان به پرورش هم زمان جسم و روح است که با تعالیم اسلامی نیز هم راستا بوده است.
بزرگان معاصر نیز بر نقش حیاتی ورزشکاران و قهرمانان باایمان در پشتوانه ملت تأکید کرده اند. امام خمینی (ره) در جمع ورزشکاران و کارمندان تربیت بدنی فرمودند: «مملکت ما همین طور که به علما و دانشمندان احتیاج دارد، به این قدرت شماها هم احتیاج دارد. این قدرت وقتی با ایمان باشد، وقتی که زورخانه با قرآن باشد، با ایمان باشد، پشتوانه یک ملت است. وقتی قهرمانان، اسلامی باشند پشتوانه یک ملت هستند. بازوی یک ملت هستند. آنچه که پشتوانه ملت است، پشتوانه اسلام است.» این سخن، به روشنی پیوند میان توان جسمانی، روحیه پهلوانی و ایمان را تبیین می کند و ارزش بالایی برای ورزشکاران متعهد قائل می شود. از دیدگاه ایشان، ورزشکار می تواند با قدرت و ایمان خود، عامل حفظ استقلال و عزت یک ملت و دین باشد.
انواع ورزش: مورد تایید و مردود از منظر دین
فصل سوم: ورزش مردود از نظر دین
اسلام، با توجه به جامعیت و کمال خود، برای هر فعالیتی، از جمله ورزش، معیارهایی را تعیین کرده است تا از آسیب های احتمالی جلوگیری و از مسیر اصلی خارج نشود. بر این اساس، برخی از انواع ورزش از نظر شرعی مردود شناخته می شوند. معیارهای اصلی برای مردود شمردن یک فعالیت ورزشی عبارتند از:
- آسیب رسانی به جسم یا روح: هر ورزشی که به صورت عمدی و غیرمعقول، منجر به آسیب جدی و جبران ناپذیر به بدن شود یا سلامت روانی فرد را به خطر اندازد، مردود است. البته منظور آسیب های احتمالی و جزئی نیست که در ذات برخی ورزش ها وجود دارد، بلکه آسیب های عمدی یا بسیار محتمل و شدید.
- قمار و شرط بندی: هر گونه ورزشی که با قمار و شرط بندی همراه باشد، از نظر اسلام حرام است. هدف از ورزش باید سلامت جسم و روح و رقابت سالم باشد، نه کسب مال از طریق قمار.
- اختلاط نامشروع و گناه: ورزش هایی که به اختلاط نامشروع زن و مرد یا سایر محرمات شرعی منجر شوند، مردود هستند. رعایت حدود شرعی در تمامی شئون زندگی، از جمله ورزش، ضروری است.
- لهو و لعب حرام: ورزش هایی که صرفاً جنبه لهو و لعب دارند و با اهداف باطل و بیهوده انجام می شوند و از هرگونه منفعت عقلانی و شرعی خالی هستند، مورد تأیید نیستند.
- ترویج فساد و منکرات: اگر ورزشی به ترویج فرهنگ های غربی نامناسب، بی حجابی، بی بندوباری یا سایر منکرات اجتماعی و اخلاقی منجر شود، جایز نیست.
این معیارها نشان می دهند که اسلام نه با اصل ورزش، بلکه با انحرافات و سوءاستفاده هایی که ممکن است در حاشیه آن رخ دهد، مخالف است. هدف اسلام از این محدودیت ها، حفظ کرامت انسانی، سلامت جامعه و پیشگیری از تباهی اخلاقی است.
فصل چهارم: ورزش های رزمی در اسلام
اسلام، اهمیت ویژه ای برای آمادگی دفاعی و جهاد قائل است و در این راستا، ورزش های رزمی را مورد تأیید و تشویق قرار می دهد. آیات قرآن کریم به لزوم آمادگی برای مقابله با دشمنان اشاره دارند، از جمله آیه ۶۰ سوره انفال: «و هر نیرویی در توان دارید، برای مقابله با آنان (دشمنان) آماده سازید.» کلمه «نیرو» در این آیه، شامل نیروی جسمی و رزمی نیز می شود. پیامبر اکرم (ص) و ائمه معصومین (ع) خود به ورزش هایی چون تیراندازی، سوارکاری، کشتی و شنا می پرداختند و پیروان خود را نیز به آن تشویق می کردند.
ورزش های رزمی، به ویژه برای مسلمانان، اهمیت مضاعفی دارند؛ زیرا علاوه بر تقویت جسم و روح، به فرد توانایی دفاع از خود، خانواده و جامعه اسلامی را در برابر تهدیدات می بخشند. این ورزش ها همچنین به پرورش ویژگی های اخلاقی نظیر شجاعت، نظم، انضباط، صبر و مقاومت کمک می کنند. در تاریخ اسلام، پهلوانان و مبارزان بزرگی وجود داشته اند که ضمن برخورداری از مهارت های رزمی بالا، متعهد به ارزش های اسلامی بوده اند و از این توانایی ها در راه دفاع از حق و عدالت استفاده کرده اند. لذا، ورزش های رزمی در اسلام نه تنها جایز، بلکه مستحب و در مواقع لزوم، واجب شمرده می شوند.
اهمیت های کلیدی ورزش از منظر کتاب
فصل پنجم: ورزش و اهمیت های مهم آن
کتاب «اهمیت ورزش در قرآن» ابعاد گوناگون و فواید بی شمار ورزش را از دیدگاه اسلامی تشریح می کند. این فواید تنها به جنبه های جسمانی محدود نمی شوند، بلکه تأثیرات عمیقی بر ابعاد روحی، اخلاقی، اجتماعی و حتی دفاعی انسان و جامعه دارند. شناخت این اهمیت ها، نگاهی جامع تر به ورزش ارائه می دهد و جایگاه واقعی آن را در منظومه فکری اسلامی روشن می سازد.
۱. سلامت جسمانی و پیشگیری از بیماری ها
یکی از بدیهی ترین و در عین حال حیاتی ترین فواید ورزش، حفظ و ارتقاء سلامت جسمانی است. بدن سالم، ابزاری برای انجام صحیح وظایف دینی و دنیوی است. اسلام بر حفظ سلامتی و دوری از بیماری ها تأکید فراوان دارد. ورزش منظم، به پیشگیری از بسیاری از بیماری های مزمن مانند بیماری های قلبی-عروقی، دیابت، چاقی و مشکلات اسکلتی-عضلانی کمک می کند. بدنی که قوی و سالم باشد، هم توانایی بیشتری در عبادت و انجام اعمال خیر دارد و هم کمتر نیازمند هزینه های درمان و رسیدگی های پزشکی می شود. از این رو، ورزش نوعی سرمایه گذاری برای حفظ این ودیعه الهی (جسم) و بهره برداری بهینه از آن است.
۲. تقویت روحیه ایثار و شهادت
ورزش های خاص، به ویژه ورزش های رزمی و گروهی، می توانند روحیه ایثار، فداکاری و آمادگی برای شهادت را در فرد تقویت کنند. در میدان ورزش، گاه لازم است فرد از منافع شخصی خود در جهت موفقیت تیم یا جمع بگذرد. این تمرین ها، پایه و اساس روحیه ازخودگذشتگی در ابعاد بزرگتر زندگی، مانند دفاع از میهن و دین را فراهم می آورد. آمادگی جسمانی، در کنار شجاعت و ایمان، از لوازم اصلی جهاد در راه خدا و ایستادگی در برابر ظلم است. فرد ورزشکار، به دلیل آمادگی بدنی و نظم پذیری، از ظرفیت بالاتری برای حضور در میدان های دفاع از حق برخوردار است.
۳. نشر ارزش های اخلاقی و انسانی
ورزش نه تنها به پرورش جسم می پردازد، بلکه بستر مناسبی برای نشر و تعمیق ارزش های اخلاقی و انسانی است. در محیط های ورزشی، درس هایی چون «آزادی، انسانیت، تقوا و پرهیزگاری» آموخته می شود. روحیه جوانمردی، احترام به حریف، رعایت عدالت، و قبول شکست، همگی از جمله فضایل اخلاقی هستند که در سایه ورزش پرورش می یابند. پهلوانان در فرهنگ اسلامی، صرفاً به قدرت جسمی خود شناخته نمی شدند، بلکه تواضع، ایثار، کمک به نیازمندان و رعایت اصول شرعی، از ویژگی های اصلی آنان بود. این بُعد از ورزش، آن را به یک ابزار تربیتی قدرتمند برای ساختن انسان های متعالی تبدیل می کند.
۴. تولید نشاط اجتماعی و فردی
ورزش نقش بسزایی در تولید نشاط فردی و اجتماعی دارد. فعالیت بدنی باعث ترشح هورمون هایی می شود که به بهبود خلق و خو و کاهش استرس و اضطراب کمک می کنند. در سطح اجتماعی نیز، ورزش های همگانی و مسابقات ورزشی، فضایی از شور، هیجان و همبستگی را ایجاد می کنند. این نشاط، موجب افزایش بهره وری، بهبود روابط اجتماعی و کاهش آسیب های اجتماعی می شود. جامعه ای که مردمانش فعال، سالم و بانشاط باشند، به مراتب پویاتر و مقاوم تر خواهد بود. از دیدگاه اسلام نیز، نشاط و دوری از رخوت و سستی مورد تأکید است، چرا که انسان با نشاط، توانایی بیشتری برای انجام عبادات و مسئولیت های خود دارد.
۵. آمادگی برای دفاع از کشور و دین
یکی از مهمترین کارکردهای ورزش از منظر اسلامی، ایجاد آمادگی جسمانی و رزمی برای دفاع از کشور، دین و ارزش های الهی است. همانطور که در داستان های قرآنی به آن اشاره شد (مانند داستان طالوت و داوود)، قدرت بدنی و مهارت های رزمی از ضروریات فرماندهی و سربازی در راه خداست. در زمان صلح، ورزش به حفظ این آمادگی کمک می کند و در زمان نیاز، نیروی انسانی قدرتمند و آموزش دیده را در اختیار جامعه قرار می دهد. این آمادگی، تنها محدود به سربازان نیست، بلکه هر فرد مسلمان باید به میزانی از توان بدنی برخوردار باشد تا در مواقع اضطراری بتواند از خود، خانواده و جامعه دفاع کند. این دیدگاه، ورزش را به یک جزء استراتژیک از امنیت ملی و دینی تبدیل می کند.
نتیجه گیری: پیام اصلی و جمع بندی
کتاب «اهمیت ورزش در قرآن» با تحلیل عمیق و مستند آیات قرآن کریم و سیره معصومین (ع)، به روشنی نشان می دهد که اسلام نه تنها بر سلامت جسم بی توجه نیست، بلکه به آن اهمیتی بنیادین می دهد. این کتاب ثابت می کند که تربیت بدنی و حفظ قوای جسمانی، جزء لاینفک تربیت جامع انسانی در دیدگاه اسلامی است. از مهم ترین یافته ها و پیام های این کتاب می توان به موارد زیر اشاره کرد: تأکید قرآن بر نیرومندی جسمانی در داستان های انبیاء (ع)، لزوم آمادگی رزمی و دفاعی، نقش ورزش در سلامت فردی و اجتماعی، و پرورش فضایل اخلاقی و انسانی در بستر فعالیت های ورزشی.
پیام اصلی کتاب، جامعیت دین اسلام در پرداختن به ابعاد مختلف وجود انسان است. اسلام، انسان را موجودی متشکل از جسم و روح می داند که کمال او تنها با پرورش متوازن هر دو بعد حاصل می شود. لذا، پرداختن به سلامت جسم، نه یک تفنن، بلکه جزئی از مسئولیت بندگی و زمینه ساز تحقق اهداف والای الهی است. بدنی سالم و قوی، ابزاری است برای دستیابی به روحی سالم و قوی تر، و در نهایت، رسیدن به قرب الهی.
در نهایت، کتاب «اهمیت ورزش در قرآن» به تعادل در پرورش جسم و روح بر اساس آموزه های قرآنی دعوت می کند. این تعادل، به انسان کمک می کند تا زندگی معنادار، پربار و مؤثری داشته باشد و هم در دنیا و هم در آخرت به رستگاری دست یابد. ورزش از دیدگاه این کتاب، صرفاً ابزاری برای سلامتی نیست، بلکه بستری برای تربیت انسان کامل و زمینه ساز جامعه ای ایده آل است که در آن، توان جسمی در خدمت ارزش های معنوی و انسانی قرار می گیرد.
معرفی مختصر نویسندگان
کتاب «اهمیت ورزش در قرآن» حاصل تلاش و پژوهش مشترک سه نویسنده و محقق برجسته، آقایان کیقباد جعفری، یونس کریمی و معین رحمانی فر است. این نویسندگان که هر یک دارای سوابق علمی و پژوهشی در حوزه های مرتبط با علوم اسلامی و تربیت بدنی هستند، با همکاری یکدیگر توانسته اند اثری جامع و کاربردی در زمینه پیوند دین و ورزش ارائه دهند. تخصص های متنوع آن ها در زمینه های الهیات، علوم ورزشی و مطالعات قرآنی، به این کتاب عمق و اعتبار علمی بخشیده است. تلاش این محققان در تدوین چنین اثری، نشان دهنده اهمیت روزافزون مباحث میان رشته ای و نیاز به بررسی موضوعات معاصر از منظر دینی است.
منابع و ارجاعات (فصل نهایی کتاب اصلی)
فصل نهایی کتاب «اهمیت ورزش در قرآن» به بخش منابع و ارجاعات اختصاص دارد. این بخش، که نشانگر پشتوانه علمی و پژوهشی غنی اثر است، شامل فهرست کاملی از کتب، مقالات، و متون اصلی مورد استفاده نویسندگان می شود. وجود این بخش، علاوه بر افزایش اعتبار علمی کتاب، به خوانندگان و پژوهشگران امکان می دهد تا برای تحقیقات بیشتر، به منابع اصلی مراجعه کرده و درک خود را از موضوع تعمیق بخشند. این منابع شامل تفاسیر قرآن، کتب حدیثی، منابع تاریخی، و مقالات علمی در حوزه تربیت بدنی و علوم اسلامی هستند که همگی در روشن سازی مباحث مطرح شده در کتاب نقش داشته اند.