ضمانت اجرای موارد موضوع مواد 1119 و 1115 و بند 4 تبصره ماده 1130 قانون مدنی
آیا اگر موارد موضوع مواد 1119 و 1115 و بند 4 تبصره ماده 1130 قانون مدنی از جانب شوهر به انگیزه شرافتمندانه یا بر اثر تحریک خود زن رخ دهد، موجب ایجاد اختیار مسکن مستقل یا وکالت در طلاق یا طلاق عسر و حرجی برای زن حسب مورد خواهد بود؟ آیا مواد 1103 و 1104 و 1105 قانون مدنی دارای آثار حقوقی و قانونی است یا صرفاً جنبه اخلاقی از جانب قانون‌گذار دارد؟
نظر هیئت عالی
با در نظر گرفتن مجموع مواد فصل هشتم قانون مدنی و فلسفه اختیار کردن مسکن علی‌حده از ناحیه زوجه، رفع خوف ضرر بدنی یا مالی یا تراضی برای زوجه است؛ در جایی که موارد مذکور از ناحیه زوج متصور نباشد و یا سوء رفتار از ناحیه خود زوجه باشد، سالبه به انتفاء موضوع بوده و بر این اساس و در فرض سؤال، نظریه اقلیت مورد تائید هیئت عالی است.
برای مطالعه مواد قانونی به وبسایت حقوقی مهدی بخشی مراجعه کنید.
نظر اکثریت
مواد 1103 و 1104 و 1105 قانون مدنی مستقل از سایر مواد بعدی آن نمی‌باشد و مواد دیگر در تبیین مصادیق حسن معاشرت می‌باشند. دستورات مقرر در این مواد صرفاً توصیه اخلاقی نبوده، لیکن فی‌نفسه دارای ضمانت اجرای قانونی نمی‌باشد و در صورت تحقق شرایط هر یک از مواد 1115 و 1119 و 1130 قانون مدنی ضمانت اجرای آن پیش‌بینی گردیده است. همچنین مواد قانونی اخیرالذکر نیز مطلق بوده و از ملاحظه سایر مواد قانونی هیچ‌گونه دلیلی مبنی بر تخصیص احکام مذکور به لحاظ انگیزه شرافتمندانه شوهر یا براثر تحریک زن، ملاحظه نمی‌شود.
نظر اقلیت
چنانچه زوجه از تکالیف مقرر در مواد 1103 و 1104 و 1105 قانون مدنی تخلف نماید و به عبارتی شرایط تحقق موارد موضوع مواد 1115 و 1119 و بند 4 تبصره ماده 1130 قانون مدنی، ناشی از اقدام زن باشد، موجب ایجاد حق مسکن یا وکالت در طلاق یا طلاق عسر و حرجی برای زن حسب مورد نخواهد بود و این مواد قانونی بایستی در پرتو مقررات مواد 1103 و 1104 و 1105 قانون مدنی که مدلول آن‌ها ارشادی می‌باشند تفسیر گردد.